Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

15 dekabr. "Bahadır və Sona", Nəriman Nərimanov. Baş rollarda Hüseyn Ərəblinski 

(Bahadır), Gülsabah xanım (Sona) və  Əbülfət Vəli (Dayı) çıxış ediblər. Tamaşa  Ərəblinskinin 

benefisinə hazırlaıbb. 

"Müdiriyyət" ötən ildə oynadığı  əksər  əsərləri 1917-ci üdə  təzə quruluşlarda yenə öz 

repertuarına daxil edib. Bu ildə opera və operettalara üstünlük verilib. Təzə quruluşlar arasında 

Hüseyn  Ərəblinskinin rejissorluq etdiyi "Məşədi  İbad" (23 fevral. "İsmailiyyə" binasında), 

Abbasmirzə  Şərifzadənin səhnə  təfsiri verdiyi Zülfüqar bəy Hacıbəyovun "Əlli yaşında cavan" (9 

mart. "Malı teatr"ın binasında. Orduxan bəy - Mirzağa  Əliyev. Bu rolu sonra Rza Darablı da 

oynayıb), "Leyli və  Məcnun" (8 dekabr. Tağıyev teatrında), Hüseynqulu Sarabskinin quruluşunda 

"Əsli və  Kərəm" (11 may. Opera teatrında), "Arşın mal alan" (5 avqust. Opera teatrında) 

tamaşaçıların daha çox xoşlarına gəlib. Tamaşalara dirijorluğu Üzeyir bəy və Zülfüqar bəy 

Hacıbəyovlar və Müslüm bəy Maqomayev ediblər. 

1917-ci ilin payızında Abbasmirzə  Şərifzadə özü "Müsəlman dram artistləri ittifaqı" (qısa 

şəkildə "Artistlər ittifaqı" yazılıb) müstəqil truppasını yaratdığı üçün "Müdiriyyət"dən ayrılıb. Ona 

görə  də truppaya baş rejissorluğu bir müddət Üzeyir bəy Hacıbəyov özü edib. Sonra, 1918-ci ilin 

ikinci yarısında bu vəzifəyə Hüseyn Ərəblinski dəvət olunub. Üzeyir bəy özünün bir neçə operasına 

və operettasma təzə quruluş verib. Hüseyn Ərəblinski baş rejissor təyin olunmamışdan əvvəl dəvətlə 

sıravi rejissor kimi "Arşın mal alan" (15 yanvar. Tağıyev teatrında), "Məşədi  İbad" (29 yanvar. 

Tağıyev teatrında), "Aşıq Qərib" (28 fevral), "Şah Abbas və Xurşid banu" (11 mart), "Əsli və 

Kərəm" (15 mart) musiqi əsərlərinə quruluşlar verib. 

Fevral ayında erməni daşnakları Tağıyev teatrını yandırdılar. Mart ayının 24-də isə Bakıda 

və Azərbaycanın digər bölgələrində  iğtişaşlar törətməyə başladılar. Bu hadisələrlə bağlı teatr 

xadimləri  şəhəri tərk etməli oldular. Üzeyir bəy Hacıbəyov  İrana getdi. O, vətənə oktyabr ayında 

qayıtdı  və  qısa müddətdə,  əsasən, Rusiyanın müxtəlif və  İranın bəzi  şəhərlərindən Bakıya gələn 

aktyorları bir yerə cəm edərək "Müdiriyyət"in bərpas;na və fəaliyyətinə nail oldu. 

May ayının 28-də Zaqafqaziya seymi dağılmış  və Azərbaycan Cümhuriyyəti yaranmışdı. 

Lakin Bakıdakı hadisələrlə bağlı milli hökumət müvəqqəti olaraq Gəncə  şəhərində  fəaliyyət 

göstərirdi. Hökumət payızda Bakıya köçürüldü. "Hökumət Teatrosu" ("Dövlət Teatrı") elan edilsə 

də, hələ onun rəsmi açılışı olmamışdı. Buna görə  də "Müdiriyyət" müstəqil fəaliyyətini davam 

---

etdirirdi. Afişaların və tamaşa proqramlarının yuxarı hissəsində lira və onun ətrafında müəyyən 

qraflk işləmələrdən ibarət olan emblem verilirdi. Onun yanında və mətnin ən yuxarı hissəsində isə 

yazılırdı: Hökumət Teatrosu. "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının müdiriyyəti". 

Aşağıda tamaşanın adı, rolların və iştirakçıların siyahısı verilirdi. 

"Müdiriyyət"in ilk tamaşası opera teatrında oldu və uzun fasilədən sonra truppa Nəriman 

Nərimanovun "Nadir şah" faciəsini seçmişdi. Tamaşanı bir neçə günə Sidqi Ruhulla (Mollaoğlu) 

hazırlamışdı. Bayram təntənəsi ilə keçən tamaşada Sidqi Ruhulla (Nadir şah), Bağır Cabbarzadə 

(Hüseyn xan), İbrahim Atakişiyev (Gürcü bəy), Xəlil Hüseynov (Rzaqulu xan), Rza Darablı  (Şah 

Təhmasib), Əbülhəsən Anaplı (Cavad və Heydər xan), Hacıağa Abbasov (Mirzə Mehdi xan) çıxış 

ediblər. Bundan sonra truppanın repertuarı müəyyən axara düşüb və 1918-ci ilin sonuna kimi Bakıda 

ən fəal teatr dəstəsi məhz "Müdiriyyət" olub. Dəstənin oynadığı tamaşaların premyera günlərinin 

mənzərəsi belədir.