Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 7,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ______________Milli Kitabxana_____________
|
______________Milli Kitabxana_____________
159
______________Milli Kitabxana_____________ 160
______________Milli Kitabxana_____________ 161
______________Milli Kitabxana_____________ 162
______________Milli Kitabxana_____________ 163
______________Milli Kitabxana_____________ 164
______________Milli Kitabxana_____________ 165
______________Milli Kitabxana_____________ 166
______________Milli Kitabxana_____________ 167
QƏDİM FİNİKİYA
Aralıq dənizinin şərq sahilində Livan və Suriyanın sahil ərazisində qədim finikiyalılar yaşayırdılar. Mesopotamiya və Misirdən gələn quru və dəniz yolları Finikiyadan keçirdi. Finikiyalıların ərazisi əkinçilik və maldarlıq üçün əlverişli olmadığı üçün onların əsas məşğuliyyəti dənizçilik və dəniz ticarəti idi. E.ə. II minilliyin sonu - I minilliyin əvvəlində finikiyalılar Aralıq dənizində ağalıq edirdilər. Finikiyalılar ən yaxşı gəmiqayıranlar və dənizçilər idi. Onlar burada bitən sidr və palıd ağaclarından gəmi düzəldirdilər. Onlar Aralıq dənizi vasitəsilə üzüb ilk dəfə Atlantik okeanına çıxmışdılar. Sonra Avropa sahilləri ilə üzərək İngiltərənin cənub-qərbinə kimi gedib burada qalay mədəni tapmışlar. O vaxtı beynəlxalq ticarət finikiyalıların əlində idi. Onlar Yunanıstan, Misir, Babilistan və s. ölkələrlə ticarət edirdilər. Finikiyalılar əsasən zeytun yağı, ağac, mis, tunc, mal-qara, taxıl və s. satırdılar. Finikiyalılar Aralıq dənizinin şərq sahillərində bir çox şəhərlər saldılar. Sonralar bu şəhərlərin hər biri ayrıca dövlətə çevrildi. Sidon, Tir, Kabil belə şəhərlərdən idi. Geniş ticarət Tir şəhər-dövlətinin yüksəlməsinə şərait yalatdı. Tir qaya ada üzərində tikilmişdi. Adaya torpaq və daş tökülmüş və genişləndirilmişdi. Dəniz ticarəti nəticəsində finikiyalılar Aralıq dənizi sahillərində, Kipr, Siciliya, Sardiniya adalarında məskunlaşmışdılar. Tir şəhəri tərəfindən e.ə. 825-ci ildə Karfagen şəhərinin əsası qoyuldu Mənası “yeni şəhər” deməkdir. E.ə. VII- VI əsrlərdə Şimali Afrikada ən böyük dövlətlərdən biri olmuşdur. Uzun müddət Romaya qarşı müharibələr aparmış, e.ə. 146-cı ildə romalılar tərəfindən məğlub edilmiş və onun yaratdığı sivilizasiya məhv olmuşdu. Finikiyalılar 22 samitdən ibarət ən qədim əlifba (e.ə. X-IX əsrlər) tərtib etmişdilər. Finikiya əlifbasını yəhudilər və aramilər qəbul etdilər, sonra isə yunanlar da bu əlifbanın əsasında öz əlifbalarını yaratdılar. Beləliklə, finikiyalılar əlifba sisteminin ilk nümunəsini yaratdılar.
|