Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 348

toplusu tərtib edilmişdi. Buna “Drakont qanunları” deyirdilər. Bu 

qanuna görə hətta bir salxım üzüm dərənə ölüm cəzası verilirdi. 

Afinada kənlilər aristokratlardan borc və ya faizlə pul 

alırdılar. Aristokratlar verdiyi borcu kəndlinin tarlasının kənarında 

borc daşına yazırdılar. Buraya borcun miqdarı, faizi, verildiyi və 

qaytarıldığı müddət qeyd edilirdi. E.ə. VII əsrdə demək olar, 

bütün kəndlilər borca düşdülər. 

Afinada kəndlilər, sənətkarlar, günəmuzdçular, dənizçilər 

demos, yəni xalq adlanırdılar. E.ə. VII əsrdə demosun bir hissəsi 

varlanmışdı. Onlar yenə  də aristokratların hakimiyyəti altında 

idilər. Beləliklə, e.ə. VIII-VII əsrlərdə Afinada quldarlıq quruluşu 

və dövlət təşəkkül tapırdı. 

Sparta quldarlıq dövləti. Yunanıstanın cənubunda 

Peloponnes yarımadasının cənub-şərqində Lakonika, cənub-

qərbində isə Messeniya vilayəti yerləşirdi. Bu ərazinin torpağı çox 

münbit idi. E.ə. II minillikdə dorilər hücum edib Lakonikanı 

tutdular, Sparta şəhərinin  əsasını qoydular. Doriləri spartalılar 

adlandırırdılar. Spartalılar messeniyalıları tabe etmək uzun 

müddət müharibələr aparmışdılar. E.ə. VII əsrdə spartalılar 

messeniyalılara qalib gəldilər. Messeniyalılar dağlara çəkildilər. 

Üç gün danam edən vuruşmadan sonra spartalılar müharibəni 

dayandırdılar və onlara ölkədən çıxıb getməyə icazə verdilər 

Spartalılar yerli əhalinin  əksəriyyətini qula çevirdilər. Qulları 

ilotlar adlandırırdılar. Azad adamlar kimi qalmış perieklər 

spartalılara vergi verirdilər. Spartalılar xalq yığıncaqlarında ahıl 

adamlardan ağsaqqallar şurası seçirdilər. Dövləti 60 yaşına çatmış 

28 ağsaqqal və 30 yaşı tamam olmuş 2 çarın daxil olduğu gerusiya 

idarə edirdi. Spartalılar ancaq hərbi işlə  məşğul idilər Qanun 

onların başqa işlə  məşğul olmasına icazə vermirdi. Döyüş vaxtı 

onlar bir cərgəyə düzülüb nizələrini qabağa uzadır, irəli 

yeriyirdilər. Sanki divar hərəkət edirdi. Belə düzülüş falanqa 

adlanırdı. 

Spartalılar uşaq yaşlarından sərt tərbiyə alırdılar. Yeni 

doğulmuş körpənin taleyini gerusiya müəyyən edirdi. Zəif və 

xəstə görünən uşaqlar məhv edilirdi, sağlam uşaq 7 yaşına qədər 

ailəsində  tərbiyə alır, sonra hərbi məktəbdə  təlim keçirdi. E. IV 

---