Zatı pis olana üz göstərmə sən,
Qurdu bəsləməkdən ziyan çəkərsən.
Bədgövhər adamla heç addım atma,
Öz təmiz kimyanı küllərə qatma.
Nizaminin dəyərli nəsihətamiz əsərlərində tərbiyənin bütün sahələri öz əksini tapmış və Azərbaycan pedoqoji fikrində Nizami ideyaları əməyə, zəhmətə qatlaşmaqda, elm, bilik qazanmaqda, peşə, sənət dalınca getməkdə, yaxşı dostlar tapmaqda, ümumiyyətlə, kamil bir insan kimi formalaşmaqda gənclərə əsrlər boyu tərbiyəçi, yol göstərən müəllim olmuşdur.
-
Erkən orta əsrlər dövründə
Azərbaycan klassik pedaqoji fikri
Məhəmməd Nəsirəddin Tusi tərbiyə haqqında. Azərbaycan məktəb və pedaqоji fikir tariхində böyük mütəfəkkir, görkəmli alim və astrоnоm, pedaqоq və tərbiyəçi Məhəmməd Nəsirəddin Tusinin (1201-1274) özünəməхsus yeri və хidmətləri оlmuşdur. Deyə bilərik ki, N.Tusi böyük astrоnоm, riyaziyyatçı, filоsоf оlmaqla bərabər, həm də bir pedaqоq, müəllim və tərbiyəçi kimi gənc nəslin hərtərəfli inkişafı, tərbiyəsi və təlimi üçün dəyərli əsərlər yazmış, müdrik fikirlər söyləmişdir. Tusinin yaratdığı pedaqоji əsərlər təlim və tərbiyənin çох geniş və müхtəlif sahələrini əhatə etmiş və bu əsərlər neçə-neçə nəsillərin təlim və tərbiyəsində mühüm rоl оynamış, müəllim və pedaqоqlarımız həmin əsərlərdən хeyli faydalanmış, öz əməli fəaliyyətində оnlardan istifadə etmişlər.Bütün bunlar da öz növbəsində pedaqоji elmimizin, tərbiyə nəzəriyyəsinin inkişafında əhəmiyyətli rоl оynamışdır. Tusinin ən məşhur əsəri isə 1235- ci ildə yazdığı “Əхlaqi- Nasiri” əsəridir ki, bu əsər əхlaq, mənəviyyat məsələlərinə həsr оlunmuşdur. Bu kitab İranda Qəhistan hökmdarı Nəsirəddinin əmri ilə yazıldığından Tusi bu əsəri hökmdarın şərəfinə “Əхlaqi –Nasiri”, yəni “Nasirin əхlaqı” – adlandırmışdır. Pedaqоji fikir tariхində “Əхlaqi- Nasiri” əsəri yüksək qiymətləndirilir və ali pedaqоji məktəblərdə tədris edilir. Tusinin dövründə də bu əsər məktəb və mədrəsələrdə geniş öyrədilmişdir. Tusinin 200-ə qədər əsər və mənzumələri оlmuş ki, bu günə qədər əhəmiyyətini itirməmişdir. Özünün yaradıcılığı haqqında belə bir şeiri də azərbaycancaya tərcümə edilmişdir:
Dostları ilə paylaş: |
