MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 184 ____________________________
quraşdırma və genişləndirmə fazalarındakı xərclər,
istismar
xərcləri dedikdə isə, sistemin istismarı fazasndakı xərclər
nəzərdə tutulur. İnformasiya sistemləri xərcləri illik, rüblük,
aylıq hesablanır. İlkin xərclər informasiya sistemlərinin ömür
tsikli üzrə bərabər paylanır. Məsələn, informasiya sistemlərinin
ilkin xərcləri 360 min dollardırsa, istismar fazası 3 ildirsə, illik
istismar xərci 120 min dollar, aylıq istismar xərcləri 10 min
dollar təşkil edir. İstismar xərcləri il, rüb, ay üzrə orta qiymət
kimi hesablanır.
GÖZƏGÖRÜNMƏZ XƏRCLƏR İdarəetmə uçotunun ən ciddi problemlərindən biri
informasiya infrastrukturuna çəkilən xərclərin uçotudur. Çünki
burada 3 vacib xərc qrupları üzrə məlumat mövcud deyildir.
Bunlardan biri, istifadəçilərin boşdayanması ilə, ikincisi, istifa-
dəçilərin özünü dəstəkləməsi ilə, üçüncüsü, istifadəçilərin bir-
birini qarşılıqlı dəstəkləməsi ilə bağlı itkilərdir.
Xərclərin
bu
kateqoriyasına
aid
verilənlərin
“gözəgörünməzliyi” heç də o demək deyil ki, bu xərclər
təşkilatın xərclərinin ümumi məbləğınə daxil olmur. Ənənəvi
uçot sistemində (Ənənəvi uçot dedikdə, informasiya
texnologiyaları infrastrukturuna çəkilən xərclərin təhlilində
sahibolmanın icmal dəyəri (SİD) modelindən (модель
совокупной стоимости владения -CCB) istifadə edilməyən
xərclər uçotu sistemi nəzərdə tutulur. Qeyd edək ki,
gözəgörünməz və nəzarət edilməyən xərclər anlayışları yalnız
konkret idarəetmə uçotu sisteminə nəzərən məna daşıyır)
xərclərə dair məlumatlar işçi qüvvəsinə çəkilən xərclərin
tərkibində uçota alınır. Təşkilatda istismar xərclərinin bir növü
