Dərslik komplekti Müəlliflər: Seyidli Yaşar
Yüklə 178,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Səhifə 137-də dərsliyin rus dilində olan variantında ikinci şəkildə ―Волоски (тростник)‖ deyil, “Волоски ( рогоз)” yazılmalıdır. Səhifə 160-da yuxarıdakı üçüncü şəkil aydın deyil.
Hər bir mövzuda verilmiş ―Öyrəndiklərinizi tətbiq edin‖, ―Öyrəndiklərinizi yoxlayın‖, ―Nə öyrəndiniz‖ bölmələrində cədvəl, şəkil və test şəklində verilmiş tapşırıqlar şagirdlərdə bu mövzuya aid olan bilikləri təhlil etmək, digər mövzularla əlaqə yaratmaq, qazandıqları bilik və bacarıqları tətbiq etmək kimi müsbət keyfiyyətlərin formalaşmasına imkan verir. Hər fəslin sonunda verilmiş ―Ümumiləşdirici tapşırıqlar‖ isə şagirdlərin fəsil üzrə qazandıqları bilik və bacarıqları ümumiləşdirərək, canlı orqanizmlərin quruluşunu daha dərindən öyrənməsinə xidmət edir. Bununla yanaşı, dərslik komplektində müəyyən qüsurlar da var. Bunlar aşağıdakılardır:
dərisinin toxumaları soruşulur? Axı şagirdlər hələ bütün heyvanlar və onların dərisinin quruluşu haqqında təsəvvürə malik deyillər.
sistemlərini hələ öyrənməyiblər. Daha sonra isə ―Şəkildəki digər sistemin funksiyası nədir?‖ soruşulur. Burada ―digər sistem‖ dedikdə nə başa düşüldüyü aydın deyil. Səhifə 50-də ―Ümumiləşdirici tapşırıqlar‖da ―parazit/saprofit‖ deyil, dərsliyin rus dilində olan variantında olduğu kimi ―parazit/sianobakteriya‖ olmalıdır.
harada yerləşməsi soruşulur, halbuki proqram üzrə bu mövzu hələ tədris edilməmişdir.
19
lazım olan informasiya dərslikdə tam əks olunmamışdır.
vermək üçün dərslikdəki məlumat kifayət deyil. Səhifə 139 və 141-də ―Fəaliyyət 1‖dəki suallara cavab vermək üçün dərslikdə kifayət qədər məlumat verilməmişdir.
məzmununun işlənməsi baxımından Vəsaitdə dərslik və MMV-dən istifadə qaydaları, dərslik komplektinin mövzular üzrə strukturu, fənn proqramı haqqında məlumat, fənn üzrə məzmun standartları, fənn üzrə məzmun standartlarının reallaşma cədvəli, fənlərarası inteqrasiya cədvəli, fənnin tədrisində istifadə olunan təlim forma və üsulları, mövzuların illik planlaşdırılmasına dair nümunələr, şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsinə dair tövsiyələr, mövzuların gündəlik planlaşdırılmasına dair nümunələr, summativ qiymətləndirmə vasitələri haqqında məlumat verilmişdir. Burada şagirdlərin tədris olunan materialı daha yaxşı mənimsəmələri və əldə etdikləri bilikləri sistemləşdirmələri üçün nəzərdə tutulan cədvəllər və sxemlərin verilməsi, qiymətləndirmə üçün təqdim olunan testlərin tərtibatı və məzmunu təqdirəlayiqdir. Bununla yanaşı, MMV-də müəyyən qüsurlar da var. Bunlar aşağıdakılardır:
MMV-də dərsliyin bütün səhifələrinin yalnız lupa ilə oxunacaq şəkil formasında təkrar verilməsi məqsədəuyğun hesab edilmir. ―Qiymətləndirmə meyarları‖nın 5-ci maddəsi vəsaitdə əlavə materialların olmasını tələb edir. Vəsaitdə mütəmadi olaraq ―Həyat bilgisi‖ dərsliklərindəki məlumatlara istinad olunur, halbuki bu dərsliklərin özü hələ tam işlənməmişdir.
yazılmalıdır. Səhifə 27-də verilmiş cədvəllə dərsliyin rus dilində olan variantının müvafiq səhifəsindəki (səh. 29) cədvəl bir-birindən fərqlənir. Burada cədvəlin sonuncu hissəsi 20
üç bölməli olub, daha əyanidir. Azərbaycan dilində olan variantdakı cədvəldən ―cücə çıxır‖ ifadəsinin qarşısındakı xanada ―yaşamaq və böyümək üçün‖ ifadəsini “böyümək və inkişaf etmək üçün” ifadəsi ilə əvəz etmək məsləhətdir. Səhifə 32-də ―baş barmağın digər barmaqlara qarşı yerləşməsi, yastı dırnaqlar‖ fikrinin “əldəki baş barmağın digər barmaqlara qarşı yerləşməsi, yastı dırnaqlar” kimi yazılması daha yaxşı olar. Yenə həmin səhifədə ― ... insanın əqli qabiliyyəti heyvanlara nisbətən daha yüksəkdir‖ ifadəsinin tamamilə çıxarılması məsləhətdir. Çünki sonrakı cümlələrdə insanın heyvanlardan fərqli olaraq, yüksək şüura və təfəkkürə malik olması qeyd edilmişdir.
böyüdücü cihazların köməyi olmadan öyrənməyin mümkün olmaması barədə verilən məlumatla yanaşı, eyni zamanda bəzi hüceyrələrin (quşun yumurta hüceyrəsi) çox iri olması və adi gözlə görünməsi də vurğulanmalıdır. Səhifə 38-də ―Son hissəni təhlil edərkən müəllim plastidlər haqqında məlumat verir, onların yalnız bitki hüceyrəsində olduğunu vurğulayır‖ cümləsinin “Son hissəni təhlil edərkən müəllim plastidlər haqqında məlumat verir, onların bitki və bəzi ibtidai heyvan hüceyrələrində olduğunu vurğulayır” kimi verilməsi daha yaxşı olar. Səhifə 47-də ―Öyrəndiklərinizi yoxlayın‖da tapşırığın cavabı ―1. 1-b,d; 2.-a,e; 3.-c,ç‖ kimidir. Buradan, “ç” çıxarılmalıdır. Səhifə 50-də cədvəldə ―Toxuma növü‖ deyil, “Toxuma qrupu və ya tipi” yazılmalıdır. Belə ki, epiteli, birləşdirici, sinir və əzələ - toxuma qruplarıdır, onların hər birinin öz növləri var.
verilməmişdir. Əzələ toxuması da liflərdən təşkil olunmuşdur, eləcə də birləşdirici toxumanın da (lifli birləşdirici toxuma) tərkibində liflər var. Burada ―Balıqlar ağciyərlər vasitəsi ilə tənəffüs edir‖ cümləsi “Əksər balıqlar ağciyərlər vasitəsi ilə tənəffüs edir” kimi yazılmalıdır. Səhifə 60-da ―Yarpağın kənarının forması necədir?‖ soruşulur, lakin dərslikdə bu barədə məlumat verilməmişdir. 21
deyil. Belə ki, burada gözcüklər nəzərdə tutulur, gözcüklər isə tumurcuq deyil, içində 2-3 tumurcuq yerləşən çökəklikdir. Sualı belə yazmaq olar: “Gövdə yumrusunun hansı növ tumurcuqları var?” Cavab isə təpə və yan tumurcuqlardır. Səhifə 79-da 7-ci sual korrekt deyil. Verilmiş variantlardakı bütün cavablar doğrudur. Səhifə 86-da sxemdə ―bitki və heyvan qalıqları‖ əvəzinə “çürüntü” yazmaq lazımdır. Belə ki, çürüntüdə həm də bakteriya və göbələk qalıqları olur. Səhifə 146-da ―Motivasiya‖da şəkildə canlı və cansız təbiət obyektləri təsvir olunmuşdur. ―Müəllim sinfə müraciət edir: Burada nə əks olunub? (təbii varlıqlar)” Bu hissənin dərsliyin rus dilində olan variantında olduğu kimi “Müəllim sinfə müraciət edir: Burada nə əks olunub? (təbii obyektlər)” yazılması daha dəqiq olar.
Səhifə 150-də ―Motivasiya‖da şəkildə ―inciçiçəyi‖nin təsviri verilmiş, suala cavabda isə o, yanlış olaraq “zəngçiçəyi” adlandırılmışdır. Səhifə 157-də fotoperiodizm – canlıların günün uzunluğuna qarşı reaksiyası anlayışı ilə işıqsevən, kölgəsevən bitkilər qarışdırılmışdır. Əvvəlcə uzungünlü, qısagünlü, daha sonra isə işıqsevən, kölgəsevən bitkilər haqqında məlumat verilməsi təklif edilir. Səhifə 158-də ―Ayı kimi qışda özlərinə yem tapa bilməyən heyvanlar qış yuxusuna gedirlər, quşlar isti, yem çox olan ölkələrə uçurlar‖ cümləsinin “Qonur ayı (və ya boz ayı) kimi qışda özlərinə yem tapa bilməyən heyvanlar qış yuxusuna gedirlər, quşlar isti, yem çox olan ölkələrə uçurlar” kimi yazılması məqsədəuyğun hesab edilir. “Müəllim üçün metodik vəsait”in (MMV-nin)
rus dilində olan variantında da müəyyən qüsurlar var. Bunlar aşağıdakılardır: Səhifə 27-də cədvəlin 3-cü sütunundakı ―не полностью‖ ifadəsini çıxartmaq lazımdır. Səhifə 33-də ―пятипалая конечность с подвижными пальцами …‖ deyil, “большой палец руки противостоит остальным …” olmalıdır. Belə ki, hərəkətli barmaqlara malik beşbarmaqlı ətrafın olması insanı məhz primatlar dəstəsinə aid etməyə əsas vermir. Səhifə 35-də insanın hansı fəsiləyə aid olduğu soruşulur, lakin dərslikdə insanın aid olduğu fəsilə göstərilməmişdir. 22
животного” ifadəsini əlavə etmək lazımdır. Səhifə 69-da
tapşırıq 3-də üçüncü bənddəki ―3. Генеративным органом цветка является цветок / корень‖ fikri düzgün deyil. Burada ―цветка‖ deyil, “растения” yazmaq lazımdır. Həmçinin, dördüncü bənd “Мужская часть цветка: тычинка / пестик‖ dərsliyin Azərbaycan dilində olan variantında yoxdur. Beşinci bənddə isə ―побега‖ deyil, “стебель” yazılmalıdır .
Azərbaycan dilində olan variantında yoxdur. Səhifə 90-da ―всасывающие волоски‖ deyil, “корневые волоски” yazılması məqsədəuyğun hesab edilir. Səhifə 93-də ―... молоко ( ) портятся быстрее‖ deyil, “... молоко ( ) портится быстрее” yazılması məqsədəuyğun hesab edilir. Yüklə 178,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|