Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Axborot tizim i 
- h u jja tla r a x b o ro t oqim lari, 
alo q a k a n a lla ri v a m e n e jm e n t o b y e k tin in g te x n ik a v iy v o sita la rin i 
q a m ra b oluvchi m u ra k k a b ax b o ro t m ajm u id ir. M e n e jm e n t o b y e k ti­
n in g q an d a y d ir bir qism i b o 'y ic h a a x b o ro t y ig 'in d isi kich ik tizim n i 
ta sh k il e tad i. M aq b u l a x b o ro t tizim in i ta sh k il e tis h m e n e jm e n tn in g
u yoki bu ta sh k iliy tizim in i lo y ih a la sh tirish v a u n in g sa m a ra li faoli­
y a t y u ritu s h u n in g m u h im s h a rtla rid a n b o'lib hiso b lan ad i.
109

---

A x b o ro t tiz im la ri o d diy va m u ra k k a b tiz im b o 'lish i m u m k in . 
O d d iy a x b o ro t tiz im i u n i q a y ta is h la s h n i ta la b e tm a y d i, a x b o ro t 
m a n b a s id a n u i s t e ’m o l q ilin ish i jo y ig a c h a y e tk a z is h d a o 'z g a r is h
y u z b e rm a y d i. B u n d a y a x b o ro t te le fo n yo k i b o s h q a x a b a r b e rish
v o sita la ri y o rd a m id a bir m a r ta b erilu v ch i x a b a r sifatid a y e tk azila- 
di. M u ra k k a b a x b o ro t tizim lari a x b o ro tn i q a y ta ish la sh n in g m exani- 
z a ts iy a la s h tiris h va a v to m a tla s h tiris h d a ra ja si b o 'y ic h a tu rla rg a ajra- 
tilad i. B irin c h i g u r u h g a q o 'ld a yoki e n g o d d iy m e x a n iz m la r y o r­
d a m id a q a y ta ish la n u v c h i a x b o ro t tiz im la ri kiradi. Ikk in ch i g u r u h ­
g a a x b o ro tn i to 'p la sh , q ab u l qilish va q a y ta ish lash d a m ex a n iz a tsiy a
k e n g q o 'lla n ila d ig a n a x b o ro t tiz im la ri k ira d i. U c h in c h i g u r u h g a
m a ’lu m o tla rn i m a jm u iy m e x a n iz a ts iy a v o sita si b ilan b irg a a v to m a t­
la s h tiris h e le m e n tla rin i q o 'llab q a y ta ish la sh v a to 'p la s h q o 'lla n ilg a n
a x b o ro t tiz im la ri kiradi.
A x b o ro t q ab u l qilish, u z a tish v a q a y ta ish lash sik lin in g a v to m a t- 
la s h tirilg a n a x b o ro t tiz im i to 'r tin c h i g u ru h n i ta s h k il etad i.
A x b o ro tn i q a y ta ish la sh d a q o 'lla n ila d ig a n b o s h q a ru v tiz im la ri 
a v to m a tla s h tir ilg a n b o s h q a ru v tiz im i (A B T ) n o m in i o lg a n . A B T 
q u y id a g i v az ifa la rn i b ajaradi:
- a x b o ro t q ab u l qilish;
- a x b o ro tn i q a y ta ish lash ;
- a x b o ro tn i sa q la s h , y ig 'is h ;
- b o s h q a ru v ta s h k ilo tig a a x b o ro t b e rish ;
- ijro c h ila rg a b u y ru q u z a tis h .
Ilg ‘o r a x b b ro t tiz im in i lo y ih a la sh tirish ja ra y o n i q u y id a g i v a z i­
falarn i a m a lg a o sh iris h g a a so sla n ish i lozim :
- k o rx o n a d a m a v ju d a x b o ro t tiz im in i ta h lil qilish, a x b o ro tn in g
a s o s iy y o 'n a lis h la rin i o 'r g a n is h ;
- a x b o ro t tiz im in in g iq tiso d iy -m o d elin i ish la b chiqish;
- z a ru r a x b o ro t h ajm i v a m a z m u n in i a n iq lash ;
- a x b o ro t to 'p la s h va q a y ta ish la sh u c h u n te x n ik a v iy v o sita - 
larn i an iq lash ;
- a x b o ro tn i q a y ta ish la sh te x n o lo g iy a sin i y a ra tish ;
- a x b o ro t v u ju d g a k elish i va fo y d alan ish dav riy lig in i b elgilash;
- k o rx o n a d a q o 'lla n ila d ig a n a x b o ro t u c h u n sh ifrla r tizim in i y a ­
r a tis h ;
110

---

- a x b o ro tn i u z a tis h v a q a y ta is h la s h n i a v to m a tla s h tir is h v a 
m e x a n iz a tsiy a la s h tiris h q u lay b o 'lish i u c h u n s ta n d a r t m a ’lu m o tla rn i 
lo y ih a la s h tiris h ;
- lo y ih alash tirish jaray o n id a o lin g an b a rc h a m ateriallarn i ta rtib ­
ga solish va ra sm iy la sh tirish .
B o zo r sh a ro itid a ish lab ch iq a rish a x b o ro t tiz im la rin i u la r rivoj- 
la n ish i v a lo y ih a la s h tiris h g a tiz im li y o n d a s h is h a so sid a m a jm u iy
ta sh k il e tish n i talab e ta d i. Bu ta la b la rg a m a ’lu m o tla rn i q a y ta ish- 
la sh n in g in te g ra ts io n tiz im i ja v o b beradi. U n i tu rli d a ra ja d a g i za­
m o n a v iy k o m p y u te r la r , in s o n m a s h in a tiz im in i h a r to m o n la m a
q o 'lla sh a so sid a lo y ih a la sh tirish m u m k in .