Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Yo‘n a lish i bo'yicha axborot 
- b o sh la n g 'ic h v a b o sh q aru v - 
chi (ra h b a rlik ) a x b o ro t tu r la r ig a b o ‘linadi. B o s h la n g ‘ich a x b o ro t 
doim o m e n e jm e n t tiz im in in g quyi d a ra ja sid a n y u q o riro q d a ra ja g a
q a ra b h a r a k a t qilad i, ra h b a rlik a x b o ro ti e s a te s k a r i y o ‘n a lis h d a
h a ra k a tla n a d i. R ah b arlik ax b o ro ti b o sh la n g 'ic h a x b o ro tn i q a y ta ish- 
la sh a so sid a q a ro r q ab u l qilish n a tijasid ir.
A x b o ro t v a q t o 'tis h i bilan tu rli a h a m iy a t kasb etadi. B arq aro r- 
lik d a ra ja s i b o 'y ic h a uni b a rq a ro r, s h a rtli-b a rq a ro r, o 'z g a ru v c h a n
tu rla rg a b o 'lis h m u m k in .
B a r q a r o r a x b o r o t u z o q m u d d a t d a v o m id a o 'z a h a m iy a tin i 
o 'z g a r t i r m a y d i ( k o r x o n a , u n i n g b o 'lin m a la r i n o m i, m a h s u lo t 
t u r i ) .
S h a rtli-b a rq a ro r a x b o ro tn in g a h a m iy a ti m a ’lu m m u d d a t d a v o ­
m id a sa q la n ib tu ra d i. K orxona m iq y o sid a b u n d a y a x b o ro tg a tu rli 
m e ’y o r v a m e ’y o r iy h u j j a t l a r ( m o d d iy , m e h n a t s a rfi, t a ’rifla r 
m e ’y o rla ri)n i k iritish m u m k in . A x b o ro tn in g b u n d a y tu ri k o rx o n a 
b o 'y ic h a u m u m iy a x b o ro tn in g 3 5 % dan k o 'p in i ta sh k il etadi.
O 'z g a r u v c h a n a x b o ro t m e n e jm e n t o b y e k ti fa o liy a ti v a u n g a
m o s h o ld a b o s h q a ru v ja ra y o n la ri o 'z g a ru v c h a n lig in i a k s e ttirib , 
q a ro r q ab u l qilish u c h u n te z q a y ta ish lash n i ta la b etad i.
108

---

M e n e jm e n t fao liy atid a, sh u n in g d e k , b o sh la n g 'ic h a x b o ro tn i q ay ­
ta is h la s h n a tija s id a o lin g a n x o sila (ik k ila m c h i) a x b o ro td a n h am
fo y d a lan ila d i.
A x b o ro t y ig ‘indisi m e n e jm e n tn in g a x b o ro t tizim in i ta sh k il etib, 
u m e n e jm e n t jaray o n in i ax b o ro t bilan t a ’m inlash shaklida nam oyon 
b o 'la d i.
A x b o ro t t o 'g 'r i , a n iq , o 'z n a v b a tid a , o b y e k tiv , m a z m u n li va 
q aro rla rn i qabul qilish u c h u n tu s h u n a rli b o 'lish i k erak .
A xborot hajm i jih a tid a n kichik, m a z m u n jih atid an ch u q u r, u n in g
m a tn i tu s h u n a rli v a so d d a b o 'lish i lozim .
K orxonani a x b o ro t bilan t a ’m in la sh t o 'g 'r i a lo q a la r k o 'rin ish id a g i 
tu rli-tu m a n a x b o ro t oqim lari v o sita sid a a m a lg a oshirilib, u la r aniq 
ish lab ch iq a rish v azifasin i hal e tis h im k o n in i beradi.
Z a m o n a v iy y irik k o rx o n a la rd a a x b o ro t h a jm i m illio n h u jja t 
s a trig a c h a y e ta d i, bu o 'rin d a b a rc h a a x b o ro t te z q a y ta ish lan ish i 
z a ru rlig in i h a m in o b a tg a olish z a ru r. M a s a la n , a v ia tsiy a zavodida 
k u n d alik birlam chi a x b o ro t m illion k o 'rs a tk ic h n i tash k il etad i. B u n d ay
s h a ro itd a a x b o ro t b ilan ish la sh n i ta s h k il e tis h b o 'y ic h a q u y id ag i 
q a to r m u a m m o la rn i hal e tish lozim bo'ladi:
- m aq b u l a x b o ro t tizim in i ish lab chiqish;
- a x b o ro t o q im larin i sh a k lla n tirish u su lla rin i ish lab chiqish;
- a x b o ro t q ab u l qilish v a y u b o rish n in g m aq b u l u su lla rin i ta n ­
lash ;
- ax b o ro tn i sa q la sh v a izlash n i ta sh k il etish ;
- ax b o ro tn i q a y ta ish la sh ja ra y o n in i m e x a n iz a ts iy a la s h v a av- 
to m a tla s h tir is h .
B u y o 'n a lish d a olib b o riladigan b a rc h a ish la r ax b o ro tn i y ig 'ish
v a q a y ta i s h l a s h n i n g y a g o n a u m u m d a v la t tiz im in i y a r a t i s h n i
t a ’m in lash i z a ru r. A x b o ro tla r y ig 'in d isi m e n e jm e n tn in g a x b o ro t tiz i­
m ini ta sh k il e ta d i.