Dilorom qosimova menejment nazariyasi

M od ellashtirish . 
Model o‘zi nima? M ene jm e nt ilmi ishlata- 
digan ayrim modellarni kom pyutersiz amalga oshirish m urakkab 
bo‘lsa-da, modellashtirish konsepsiyasi oddiy. Shennonning t a ’rifiga 
binoan: «Model - bu obyektning, tizimning yoki g ‘oyaning butun- 
iikning o'zidan farqli m a ’ium bir shaklda taqdim etilishi». Masalan, 
tashkilot sxemasining o ‘zi uning tuzilishini ifoda etadigan modeldir. 
Ushbu kitobda tavsiflangan h am m a m en ejm en t nazariyalari t a s h ­
kilot yoki uning qandaydir kichik tizimi ishlash m odelining mo- 
hiyatidir. Siz ko ‘p o‘tm ay modellarning boshqa - sizga tanish bo'lgan 
misollari borligiga ishonch hosil qilasiz.
13

---

Q o 'llanilayotgan modelni real hayotiy vaziyatni soddalashti- 
rishning asosiy xususiyati deb hisoblasa bo'ladi. Model shaklida 
murakkablik kamroq bo‘lgani va ishga tegishli bolm agan, real hayot- 
da m uam m odan ch a lg ‘itadigan m a ’lum otlarning yo ‘q bo‘lib ketishi 
sababli u rahbarda uning oldida paydo b o ‘layotgan m uam m olarni 
tu sh u n is h va hal etish qobiliyatini oshiradi. Model, shuningdek, 
rahbarga o ‘z tajribasini va m ulohaza qilish qobiliyatini ekspertlar 
tajribasi va mulohaza qilish qobiliyati bilan m ujassam lashtirishga 
yordam beradi.
M o d ellash tirish zarurati. 
Real hayot bilan t o ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri 
o ‘zaro m u n o sa b a td a b o l i s h o ‘rniga model ishlatishni sh art qilib 
qo'yadigan bir necha sabablar mavjud. Ularga ko ‘pchilik tashkilot- 
larda v a z i y a t l a r n i n g ta b iiy m u r a k k a b lig i, real h a y o td a , z a r u r
bo'lganda, ilmiy tajribalarni o 'tk a z is h n in g imkoni bo'lmasligi va 
ra hbariyatning kelajakka qarashi taalluqlidir.
M urakkablik. 
H a m m a m enejm ent maktablarida boiganidek, 
m enejm ent ilmi real olam ning tashkilot m uam m olarini hal etishda 
foydali b o iish ig a intiladi. Insonning model yordamida reallik bilan 
o ‘zaro m u n o s a b a t d a b o ‘lg anida q o b iliy a tla rin in g oshishi g 'a la ti 
ko'rinishi m um kin. Am m o bu shunday, chunki tashkilotning real 
h ay o ti n ih o y a td a m u r a k k a b va m u a y y a n m u a m m o g a ta alluqli 
o'z garuvchan miqdorlarning faktik soni har bir kishining qobiliyatidan 
ancha ortiq b o ‘ladi ham da uni real hayotni modellashtirish yorda­
mida soddalashtirib anglash mumkin.