Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Eski va zamonaviy tashkilotlarni taqqoslash
Eski tashkilot
Zamonaviy tashkilot
Yirik ta sh k ilo tla rn in g kam soni, 
g igant ta sh k ilo tlarn in g yo'qligi
F a v q u lo d d a tijo ra t va n o tijo ra t 
qudratli tashkilotlarning ko‘p sonliligi
R a h b a r l a r n i n g n i s b a t a n k o ‘p 
b o 'lm a g an soni, o ‘rta b o 'g 'in rah- 
barlarining am alda yo'qligi
R ahbarlarning, o 'rta b o 'g 'in rah- 
barlarining k o ‘p sonliligi
B o s h q a r u v is h i n o m e n e jm e n t 
faoliyatidan ko'pincha ajralm agan va 
bo'linm agan
M e n ejm en t guruhlari aniq tavsif- 
langan. M enejm ent ishi nom enejm ent 
ishidan aniq idrok qilinadi va ajra- 
tiladi
Tashkilotda rahbar lavozimini egal- 
lash ko'pincha tug'ilish huquqi bo'yicha 
yoki kuch ishlatish yo'li bilan am al­
ga oshirilgan
Tashkilot uchun m uhim qarorlarni 
qabul qilish qobiliyatiga eg a b o 'lg an
k o ‘p sonli kishilar
B u y ru q v a in tu its iy a g a e ’tib o r 
berish
Jam oa ishiga va oqilonalikka e ’tibor 
berish
Tarixda bizning vaqtimizda boshqarilayotgan tashkilotlar kabi 
boshqarilgan tashkilotlar mavjud bo'lgan. Bunga Rim katolik cherkovi 
yorqin misol bo'ladi. Oddiy tuzilma: Papa, kardinal, arxiyepiskop, 
yepiskop va prixodskoy svyashennik. Bu xristianlik asoschilari
2,3

---

tom onidan beigilab berilgan tuzilma hozirgi paytda ham muvaffa- 
qiyatli ravishda ishlab turibdi va bugun paydo bo'lgan ko ‘p tashki­
lotlar tu zilm a sig a q arag an d a ancha «zamonaviydir». Balki bu -
ayrim am aliy tashkilotlar ham , b u t u n xalqlar ham paydo b o ‘lib 
y o ‘q bo'layotgan bir paytda Rim katolik cherkovining k o ‘p asrlar 
davom ida g u llaganining muhirn sababi bo'lsa kerak. Z am onaviv 
harbiy tashkilotlar ham k o ‘p tom onlam a qadimgi Rim tashkilotlari- 
ga juda o'x shaydi. A m m o, qadim dagi b o sh q aru v va tashkilotlar 
zamonaviylaridan sezilarli darajada farq qiladi.
Garchi tashkilotlar, dunyo qancha mavjud bo'lsa, deyarli shun- 
cha mavjud b o ‘lsa-da, xali hech kim XX asrgacha tashkilotlarni 
qanday qilib tartibli ravishda boshqarish ustida o ‘ylab k o 'rm aganga 
o'xshaydi. Insonlarni tashkilotlarni boshqarish em as, balki ulardan 
toydalanib, ko'proq m ablag' orttirish, kuchli siyosiy hukmronlikka 
ega bo'lish qiziqtirgan. H a tto tashkilotni sam arali boshqarishdan 
kelib chiqadigan pragm atik ko'rinishdagi m anfaat ham m enejm ent 
usullariga va vositalariga astoydil qiziqish u y g ‘ota olmagan.
XX asr boshlarida Robert O uen ko‘p vaqtini boshqa insonlar 
yordamida tashkilot maqsadlariga erishish muam molariga bag'ishladi. 
U ishchilarga d urust uy-joy berdi, ishchilarni ochiq-oydin va adolatli 
baholash tizimini ishlab chiqdi va yaxshi ishi uch u n qo'shim cha 
ish haqi bilan moddiy rag'batlantirishni rivojlantirdi. 0 ‘z vaqti uchun 
nihoyatda z o ‘r bo'lgan ushbu novatorlik islohotlari rahbarlik roli 
va voqelikning inson idrokiga noyob ravishda shiddat bilan kirib 
kelishi b o ’ldi. Insonlar «bu ajoyib ijtimoiy tajriba»ni o'z ko'zlari 
bilan ko'rish uchun unin g S hotlandiyaning Nyu Lanark shahridagi 
fabrikasiga kelishar edi. Ammo, fabrika g'oyat katta daromad kelti- 
rishiga qaramay, boshqa ishbilarrnonlar O uenning islohotlarida aqli 
rasolik ko'rishm agcn. Bilishimizcha, ularning hech biri undan o'rnak 
olm agan.