Karsinoid Tümörler ve Karsinoid
Sendrom (Nöroendokrin Tümörler)
Doç. Dr. Abdullah BÖYÜK
•
Nöroendokrin tümörler;
gastroenterik, hepatopankreatikobiliyer,
bronkopulmoner ve ürogenital sistem
epitelindeki endokrin hücrelerinden kaynaklanır.
•
Bu tümörler ilk olarak 1888 de Lubarsch
tarafından tanımlanmıştır. 1907’de
Oberndorfer, malign potansiyeli olmadığı ve
karsinoma benzer görünüm anlamında
“KARSİNOİD” terimini kullanmıştır
•
Son zamanlarda “Nöroendokrin tümör” terimi
•
Nöroendokrin sistemin “enterokromafin veya
Kulchitsky hücreleri” denilen hücrelerinden
gelişirler. Bu hücreler gastrointestinal
sistem(GİS) (özofagus hariç), ürogenital trakt
ve bronş epitelinde yaygın olarak bulunurlar
•
Çok çeşitli organlarda olabilen karsinoid
tümörler en sık GİS (%80), akciğer ve bronşlar
(%10)’da görülür. Diğerleri (%10 timus, over,
testis, böbrek, pankreas, meme vs.)
Karsinoid tümörler değişken malign potansiyele
sahiptirler. Tümörlerin malign potansiyelleri
•
Tümörün çapı
•
Damar invazyonu
•
Perinöral invazyon
•
Mitotik İndeks
•
Ki 67 indekslerine göre belirlenir.
•
NET’ler sıklık sırasına göre ince bağırsak (%29), rektum
(%14), kolon (%8), mide (%5) ve apendikste (%5) görülür.
•
İleal karsinoidlerin %35’i metastaz yaparken
apendikstekilerin %3’ü metastaz yapar.
•
< 1cm karsinoidler (GİT karsinoidlerinin %75’idir) ‘in %2’si
metastaz yapar.
•
1-2 cm olanların %50’si metastaz yapar.
•
>2cm olanların %80-90’ı metastaz yapar.
•
En sık metastaz yerleri : Lenf nodları, karaciğer, kemik(daha
seyrek)
•
İb. karsinoidlerinde multisentrisite %20-30’dur.
•
KLİNİK BULGULAR
•
Karın ağrısı (%57)
•
İshal (%55)
•
Kilo kaybı (%22)
•
Bağırsak tıkanması (%11)
•
Halsizlik (%10)
•
GİS kanama (%7)
•
Kitle (%2)
•
Nöroendokrin tümörler (NET) özgül olmayan
klinik bulguların dışında tümörlerin aşırı
hormon üretimi ile igili kinik tablo ve
sendromlar ortaya çıkabilir. (Tablo) En sık
görülenler Karsinoid Sendrom ve Zollinger
Ellison Sendromu’dur.
•
NET’lerin % 60-70’inde klinik bulgu oluşturan
hormon fonsiyonu yoktur.
TANI
•
Fonksiyonel veya nonfonksiyonel NET’lerin
tanı ve izleminde; serum ve idrardaki tümör
belirteçleri kullanılır. Bunlar özel beliteçler;
serotonin ve serotonin yıkım ürünleri genel
belirteçler ise kromogranin A’dır.
•
Serotonin ve metabolitleri (5-HT ve 5-HIAA)
ve kromogranin A NET’lerin tanı ve izleminde
en yaygın kullanılan belirteçlerdir.
Görüntüleme
•
Baryumlu Pasaj Grafileri
•
Ultrasonografi
•
Endoskopik Ultrasonografi
•
Anjiografi
•
BT ve MR
•
Nükleer Görüntülemeler
•
Somatostatin Reseptör Sintigrafisi (SRS): Tümörlerin çoğu
somatostatin reseptörlerine sahiptir.
•
MIBG (I131 metil iodo benzil quanidin) sintigrafisi: %60-70
de pozitiftir.
•
PET
•
Endoskopi
KARSİNOİD SENDROM
•
Karsinoid sendrom, tümörden salgılanan
biyokimyasal aktif maddelere bağlı olarak
özellikle yüzde ve göğüs üst bölümünde
kızarma (flushing), sulu ishal ve kramp
şeklinde karın ağrısı, astmatik ataklar
(bronkospazm) ile kendisini göstermektedir.
•
Serotonin sentezinin karaciğerin metabolize etme
kapasitesini aştığı koşullarda (karaciğer
metastazlarında)
•
sentezlenen serotoninin karaciğere uğramadan
direkt sistemik dolaşıma geçtiği durumlarda
(over, retroperitoneal ve bronşiyal endokrin
tümörlerde)
kan ve idrarda serotonin metabolitlerinin düzeyi yükselir. Kanda
dolaşan serotonine bağlı olarak beirtiler ortaya çıkar ve buna
karsinoid sendrom denir.
•
Tanı için 24 saatlik idrarda artmış seratonin
metaboliti olan 5-hidroksiindolasetik asit (5-HİAA)
ve serum serotonin tayini önemlidir.
•
En sık GİS karsinoid tümörlerinde (özellikle İb.
karsinoidleri %10-20) görülür. Vazomotor,
Kardiyak ve GİS belirtileri vardır.
•
Karsinoid sendromlu hastaların çoğunda masif
karaciğer metastazları vardır (Portal kan akımıyla).
Ancak over ve retroperitoneal karsinoidler
karaciğer metastazı yapmadan karsinoid sendrom
oluşturabilir.
Karsinoid Sendromda Sık
Semptom ve Bulgular:
•
Cilltte Flushing (%80): Yüz, boyun ve üst ğöğüste
•
Diyare(%76): Genellikle yemeklerden sonra görülen
sulu diare atakları.Dolaşımdaki artmış serotonin’e
bağlıdır.
•
Kardiyak Lezyonlar (%41-70): Pulmoner Stenoz (%90),
Triküspid Yetmezlik (%47), Triküspid Stenoz (%42)
•
Astmatik ataklar: Genellikle flushing semptomları
esnasında görülür. Serotonin ve bradikinin sorumludur.
•
Malabsorbsiyon ve Pellegra
(3D:Dermatit,Diyare,Demans): Arasıra görülürler.
Diyetteki bol triptofana bağlı olduğu düşünülmektedir.
Tedavi
•
tümörün çıkarılması
•
Karaciğerdeki metastazlar için karaciğer rezeksiyonu
uygulanırsa semptomlarda gerileme görülür.
Rezeksiyon yapılamıyorsa hepatik arter
embolizasyonu veya ligasyonu uygulanabilir
•
Somatostatin ve analogları
Octerotide
diyare ve
flushingin düzelmesini sağlar.
•
Streptozosin ve 5-FU, doxorubicyn
kombinasyonlarıyla sitostatik tedavi
GİS NET Tedavi Algoritması
TM. LOKALİZASYONU
TM. BOYUTU ≤ 2 cm
TM. BOYUTU > 2cm
Mide Tip 1 ve2
Gözlem
veya
endoskopik
rezeksiyon
Endoskopik
veya
cerrahi
rezeksiyon
Mide Tip 3
Total gastrektomi
Total gastrektomi
İnce Barsak(İB)
Mezenter ile İB rezeksiyonu
Mezenter ile İB rezeksiyonu
Apendiks
Apendektomi, Mezenter
invazyonu var ise sağ
hemikollektomi varsa
sağ hemikollektomi
Kolon
Kolon rezeksiyonu (Mezosu
ile)
Kolon rezeksiyonu (Mezosu
ile)
Rektum
Lokal eksizyon
Aşağı anterior rezeksiyon
veya Miles
operasyonu(abdominoperine
al rezeksiyon)
Dostları ilə paylaş: |