Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

— ---------------------- -— Ф
— 
V
oqlangan 
donning 
oqlangan
don 
, 
h arakati 
don
b
89-rasm. Raddi mashinasinittg tuzilishi:
a-umumiy k o ‘rinishi; b, e-harakatdagi chizmasi; l-ustuni; 2-stalina
(poydevori); 3-shturval; 4-korpus; aralashmani qabul qiluvchi
moslama; b-elekir motori; 7-to
 ‘
siqlar:
Oqlanmagan don kanal bo ‘yicha harakatlanib, akslantiruvchi 
to ‘siqda ko ‘p marta akslanib, stol yuzasi orqali uskunadan chiqadi 
va silliqlash uchun yuboriladi.
Grechixa va tariq donlarini oqlash uchun valtsedeka stanok- 
laridan foydalaniladi (90-rasm). Uning ishchi organi 0 600 
mm li aylanuvchi val, botiqli aylanmaydigan yuza va dekadan 
iborat. Donni g jarayoni val va deka oraligida amalga oshiriladi 
Valtsedeka stanogining val va dekasi abraziv material (korund 
yoki elektrokorund)dan tayyorlanadi. Grechixa doni uch qirrali
235

---

bo‘lganligi uchun uskunaning ishchi zonasi vertikal yoki valning 
yonboshida joylashgan deka hisoblanadi (90-rasm, a). Val va 
dekaning yuzasi ishqalanishi 
natiasida bir xil radius chizishga 
erishiladi. Deka bilan valning orasi surib kengaytirilganda, uzunasiga 
turli kenglikdagi, o'rtasida keng, chetlarida esa tor ishchi zonalar 
hosil bo‘ladi. Bu shakldagi ishchi oraliq o ‘roqsimon deb ataladi. 
0 ‘roqsimon shayushi ishchi oralig‘ida oqlash jarayoni asosan ishchi 
zonaning boshi va oxirida amalga oshiriladi.
Tariq uchun valtsedeka stanogining ishchi zonasi boshqa turda 
bo‘ladi: val abraziv materiallar bilan qoplanib, deka yuzasiga esa 
rezina materialli plastinka terib chiqiladi. Bunda dekaning elastik 
(qayishqoq) yuzasi deformatsiyalanib, donlarni oqlash jarayonida 
maydalab yubormaydi.
V