Dünyagörüşü: strukturu və tarixi formaları. Fəlsəfə tarixində varlıq probleminin qoyuluşu

Dövlətin əsas əlamətləri. Dövlətin tarixi tipləri və formaları.

Cəmiyyətin siyasi sistemi müxtəlif siyasi institutların məcmusunu bildirir. Dövlət, siyasi partiyalar və mütəsəkkil səkildə fəaliyyət göstərən digər ictimai və siyasi qurumlar onun təskil edən tərkib hissələridir. Cəmiyyətin siyasi sistemi faktiki səkildə fəaliyyət göstərən birlikdir. Bu birlik daxilində nəinki rəsmi səkildə qəbul olunmus təskilatlar və həmçinin rəsmi qeydiyyatdan keçməmis təskilat və qurumlar da fəaliyyət göstərir. Dövlət – insanların, ictimai qrupların, sinif və assosiasiyaların birgə fəaliyyətini və münasibətlərini təskilatlandıran, istiqamətləndirən və nəzarət edən cəmiyyətin siyasi sisteminin əsas qurumudur. Dövlət – cəmiyyət daxilində hakimiyyətin mərkəzi qurumu və bu hakimiyyət vasitəsilə siyasətin cəmləsdirilmis gerçəkləsdirilməsidir.

Dövlətin əsas cəhətləri (dövlətin digər sosial qurumlardan fərqləndirici xüsusiyyətləri) bunlardır:
-iqtidar qüvvələrin sosial-sinfi mənsəyi bəlli olması, hansı ki, sosial qrup, siyasi partiya, ictimai hərəkat və s. təmsil olunur;
-mərkəzi və əyalət orqanları ilə təmsil olunan hakimiyyətin xüsusi apparata malik olması;
-iqtisadiyyatdan kənar olan məcbur etməyə inhisarın saxlanılması;
-dövlətin öz ərazisinə malik olması;
-vətəndaslar üçün məcburi olan qurumların çıxarılması və daxili və xarici siyasətin aparılması üçün suveren hüquqlara malik olması;
-vergi tutmaq, pul çap etmək, büdcə siyasətini yeritmək və s. gerçəkləsməsi üçün xüsusi hüquqa malik olmaq.
Müasir dövlət bir sıra müxtəlif funksiyaları yerinə yetirir. Bunlar:
-mövcud olan dövlət qurulusunun müdafiəsi;
-cəmiyyətdə qanunçuluq və sabitliyin qorunması;
-sosial cəhətdən təhlükəli münaqisələrin qarsısı alınması və ləgv olunması;
-iqtisadiyyatın tənzim etməsi;
-icimai həyatın bütün sahələrində daxili siyasətin həyata keçirilməsi;
-dövlətin mənafelərinin beynəlxalq miqyasda qorunulması;
-ölkənin müdafiə edilməsi və s.