Blefarospazm.
Blefarospazm müalicəsində BAT 1983 ildən istifadə olunmağa başlanıb və müşahidələr effektivliyini 70-90%
göstərmişdir [18]. Blefarospazm orbikulyar əzələnin istəksiz yığılması ilə qalıcı olaraq qapaqların yumulması
və açılmamasıdır. İstəksiz olaraq başlayan spazm bir necə dəqiqə, günlər və ya aylarla davam edə bilər. Yüngül
dərəcəli blefarospazm başlanğıcda sıx, spazm şəklində göz qırpma ilə müşahidə olunur. Eyni zamanda işıq
həssaslığı qapaqları açmağa imkan vermir. Stress və həyəcan ilə artar [15]. Orta dərəcədəki spazmda qapaqların
açılması daha da çətinləşir və qapaqları əhatə edən orbikulyar əzələ bölgəsində əmələ gələn dərin qırışlar qapaq
kənarlarına paralel yerləşir. Ciddi blefarospazmda isə bu vəziyyət fasiyal sinirin innervasiya etdiyi bütün əzələlərdə
görünür. Frontal və korrugator əzələlərlə alın qırışır, çənə və ağız kənarı lateral kantusuna doğru çəkilir. Digər üz
əzələlərinin iştirakı ilə ortaya çıxan bu üz ifadəsinə “Meiqe sindromu” deyilir. Çox şiddətli hallarda damaq əzələsi
və servikal platizma yığılır, bütüm bədəndə ümumi konvulsiya görülür. Tək tərəfli başlayan blefarospazm bilateral
olur. Çətinlik ilə qapaqlar açılan zaman işıq refleksi çox təsir edır, sensorial qıcıqlanma ilə fotofobiya əmələ gəlir
və qapalar yumulur. Fassial sinirin qıcıqlanması ilə göz yaşı ifrazının artmasına bağlı epifora əmələ gəlir, və eyni
zamanda salivasiya ola bilər. Qapaqlardakı ödem palpebral venalardakı təzyiq artmasına bağlıdır.
Lakrimal kanalların spazmodik olaraq bağlanması ilə yaşaxma artır, fliktenli və ekzematoz keratokonyunktivitlərdə
dəridə maserasiya və lateral kantusta ağrılı çatlar əmələ gəlir. Trixiyazisin səbəb olduğu irritasiya spazmın artmasına
səbəb olur. Yaşlılarda uzun sürən blefarospazm daxili palpebral liqamentində boşalmağa, daxili kantusun korneadan
uzaqlaşmasına və alt qapağın xaricə doğru yer deyişdirməsinə səbəb olur. Nəticədə xüsusilə uşaqlar və isteriyalı
insanlarda aylarla davam edən spazm xəstənin özünün kor olduğu və bir daha görməyəcək düşüncəsinə aparır.
Blefarospazmın səbəbi tam olaraq bilinmədiyi ilə birlikdə müxtəlif səbəblərdə düşünülür [19]. Ən çox rast
gələn səbəblərdən biri gözdəki irritasiyaya bağlı refleksin olması xronikdir və orqanik bir səbəb hələ müəyyən
olunmayıb. Reflektor irritasiya V sinirin hər hansı bir nahiyəsinin və ya optik sinirin qıcıqlanması ilə, VII sinirin
mərkəzi və ya periferik irritasiya verən törəmələrlə, orbikulyar əzələnin xəstəliyində və ya funksional nevroz ilə
baş verə bilər.
Son zamanlarda blefarospazm müalicəsində BAT geniş istifadə olunur [20]. Alt qapaqda (3nöqtə) kirpiklərin
1mm altına, üst qapaq kirpiklərin 2mm yuxarısına, nazoglabellar sahəyə, qaşın daxili kənarına vurulur. Lazım
olarsa alt qapağin daha aşağı hissələrinə də inyeksiya edilə bilər. 27-20 G iynəli insulin iynəsi ilə dəri altına
həll edilmiş olaraq (0.1 ml`-də 1.25-2.50 vahıd olacaq şəkildə saf 0.9%`lik fızıoloji məhlul ilə) qarışdırılaraq
hazırlanır. Hazırlanmış flakon dondurucuda saxlanılır. Həll etdikdən sonra 4 saat içində istifadə olunmalıdır.
Başlanğıc müalicə dozası cəmi tək göz üçün 12.5-25 vahid olmalıdır. Təsiri bir müddət sonra azaldığı üçün 1-3 ay
|