E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

□
Г
Х
]-rasm.
Filtrlash 
usullari
SUYUQLIKLARNI HAYDASH USULI
BILAN TOZALASH
(Suvning distillyatsiyasi)
Suvni h ay d ash u c h u n 2 -ra s m d a k eltirilg an asbobni 
yig‘ing. Vyurs kolbasining | qism igacha vodoprovod suvidan 
quying, ustiga o zroq mis kuporosi yoki kaliy p erm an ganat 
e ritm a sid a n q o ‘shing. K olbaga b ir n e c h ta u zu n , ingichka
9

---

k ap illy ard an , kav sh arlan m ag an u c h in i pastga qilib (n im a 
u c h u n ? ) tu sh irin g . K olba o g 'z in i te rm o m e tr o 'rn a tilg a n
tiq in bilan b erk itin g . T e rm o m e trn in g sim obli qism i ko l- 
b a n in g gaz c h iq a ru v ch i n a y id a n o zgina p a std a tu rsin . 
S ovitgichni suv b ila n t o ‘ld irin g va b u tu n tajrib a davom ida 
suv oqim in i sovitgichning pastki qism idan yuqoriga qarab 
y u bo rin g (n im a u c h u n ? ). A sbest t o ‘ri ustiga quyib gaz 
go relkasida suvni q ay n ag u n ch a qizdiring. S uyuqlik n e c h a
gradusda qaynaganiga e ’tib o r bering. Yig‘gichdagi dastlabki
5 — 10 m l h a y d a lg a n suv b ila n id ish n i c h a y ib , t o ‘kib 
tashlang. Y ig‘gich d a 100— 120 ml suyuqlik to 'p la n g a n d a n
keyin, kolban i q izd irish n i t o ‘xtating. Y ig‘g ich ni asbobdan 
a jratin g va undagi d istillan g an suvdan soat oynasiga b ir 
n ech a to m chi tom izing. G az gorelkasida b u g ‘lating. X uddi 
s h u n d a y tajrib a n i v od o provo d suvi bilan ham tak ro rlan g . 
B u g ‘la tis h n a tija la rin i ta q q o s la n g . S u v n in g to z a lig in i 
kim yoviy usu ld a h a m tek sh irin g . B uning u c h u n to z a
p ro b irk ag a h aydalg an suvdan 1—2 ml quying va u n g a b ir 
n e c h a to m c h i a m m o n iy o k s a la t tu z in in g t o ‘y in g a n
e ritm a sid a n to m izin g . N im a k u zatilad i? X uddi sh u n d ay
tajribani vodoprovod suvi bilan ham bajaring. B unda nim a 
k u za tila d i? R eaksiya te n g la m a la rin i yozing va tegishli 
x u lo salar ch iqaring .
10

---

SU BLIM A TLA SH
Y odni s u b lim a tla sh u s u lid a to za la sh .
Q attiq m o d d a q izdirilgan da suyuq holatga 
o ‘tm a s d a n b ird a n ig a gaz h o la tig a o 'tis h i 
ja ra y o n i 
sublim a tla nish
d e y ila d i. B u n d an
ayrim q a ttiq m o d d a la m i q o ‘sh im ch alard an
to z a la s h d a fo y d a la n ila d i. (
Tajriba m o ‘rili
shkafda bajariladi.)
O d atd a, yod tark ib id a 
kam m iq do rda xlor va b ro m n in g birikm alari 
b o ‘ladi. Y odni bu q o ‘shim chalardan tozalash 
u ch u n sublim atsiya u sulidan foydalaniladi.
Past b o ‘yli, j o ‘m raksiz stakanga 0,5 g yod 
k ristallaridan va 0,02 g kaliy yodid va 0,5 g