International Conference on Developments in Education
Hosted from Toronto, Canada
https:
econferencezone.org
10
th
July 2022
196
GLOBAL IQLIM O'ZGARISHLARINING EKOTIZMLARGA TA‘SIRI
Anvarbekova
Charos Anvarbek qizi
Toshkent Davlat Agrar Universiteti
Xoliqnazarova
Nargiza Shavkat qizi
Toshkent Davlat Agrar Universiteti
Abduxoliqova
Durdona Abdumalik qizi
Toshkent Davlat Agrar Universiteti
Annotatsiya
Iqlim o’zgarishi.Global iqlim o’zgarishlarining ekotizimlarga ta’siri.Iqlim o’zgarishlrning
salbiy oqibatlari va talofatlari.Iqlim o’zgarishiga olib borilayotgan chora – tadbirlar.
Kalit so’zlar: iqlim o’zgarishi, global isish,ekotizim,o’rmonlar,o’simliklar va
hayvonlar,yog’ingarchilik,issiqxina,atmosfera.
Iqlim o’zgarishi
-
keng tarqalayotgan, jadal va tezlashib borayotgan jarayondir. Dunyo
geologik tarixidan taxminan 4,6 milliard yil davomida ko'p marta o'zgargan
iqlimiy
xususiyatlar geografik tuzilishlarga va ekologik tizimlarga ta'sir ko'rsatdi. Klimatologik va
geomorfologik ta'sirlar eng yaxshi ma'lum,vaqt davomida (qor-adirli)
muzlik va interlokial
davrda tabiiy iqlim o'zgarishi taxminan 2 million yil davom etgan. Bu tabiiy sharoitda sodir
bo'ldi. Ammo XIX-XXI asrdan boshlab inson faoliyati iqlimga ta'siri sezilarli darajada oshdi.
Fotoalbom energiyasidan foydalanish, sanoat ishlab chiqarishi, ortib borayotgan va bexavotir
yerdan foydalanish, o'rmonlarni yo'q qilish va h.k. ko'pgina inson faoliyati natijasida ortiqcha
gazlari chiqindilari ko'paygan. Avtomatik tashish hajmi oshib ketmasligi oqibatida
tabiiysikllarning yetishmasligi to'planishni keltirib chiqaradi. Issiqxona gazining ta'sirini
kuchaytirish, ayniqsa, jahon energetik balansida seziladi. Bu qo'shimcha
ijobiy radiatsion
stressni keltirib chiqaradi va iqlimiy xususiyatlarini o'zgartiradi va haroratning oshishiga olib
keladi.
Iqlim o'zgarishi - bu butun mintaqa va vaqt miqyosida o'rtacha iqlimiy qadriyatlar va standart
og'ishlarning statistik kuzatilishi. O'zgarish ichki va tashqi omillarga asoslangan.
Tashqi
omillar qobiqli harakatlar, quyosh faoliyati va aloqalar, ichki omillar esa antropogen faoliyatni
o'z ichiga oladi. Iqlim o'zgarishi ta'rifiga qo'shimcha ravishda, BMTning iqlim o'zgarishi
bo'yicha Asosiy konventsiyasi atmosfera tarkibini buzilishiga
olib keladigan antropogen
effektlar natijasida iqlim o'zgarishini belgilaydi. Bugungi iqlim o'zgarishi iqlim o'zgarishi
bo'yicha tekshiriladi. Global iqlim o'zgarishi gidravlik sikllarda, muz va muzliklarning erishi,
dengiz sathining ko'tarilishi, qurg'oqchilik va issiq havo to'lqinlarining chastota ( zichlik)da,