Econferencezone org 10 th July 2022

International Conference on Developments in Education 
Hosted from Toronto, Canada 
https: econferencezone.org 
 
10
th
July 2022 
197 
ekstremal yog'ingarchilik va suv toshqinlarini kuzatish va ekologik tizimlar va ijtimoiy-
madaniy-iqtisodiy sohalarga salbiy ta'sir ko'rsatadigan o'zgarishlarga olib keladi. 
Atmosferadagi tabiiy gazlar issiqxona ta'sirining kuchayishiga olib keladi. Sanoat jarayoni, 
qishloq xo'jaligi faoliyati, o'rmonlarni kesish va energiya manbalaridan foydalanish kabi 
faoliyatlar ortiqcha gazlarining ko'chirish imkoniyatlaridan yuqori, past va o'rta troposferada 
haroratning oshishi global iqlimning muhim sabablaridan biri hisoblanadi. Bundan tashqari, 
fotoalbom energiya manbalaridan foydalanish natijasida troposferada to'plangan aerozollar 
kontsentratsiyasi bulut miqdori va aks etadigan xususiyatlarini o'zgartiradi. Iqlimni sovutish 
tendentsiyasida salbiy radiatsiyaga olib keladi. Bundan tashqari, vulqonli kul zarralari 
quyoshdan ma'lum miqdordagi qisqa to'lqin radiatsiyasini aks ettiradi, bu esa troposferani va 
yerning sovishini ta'minlaydi.G'arbda yashovchilar uchun ham sayyoraning isishi xavfi endi 
faqat chekka hududlarga ta'sir qiladigan muammo emas. Dunyoning deyarli barcha qismida 
istiqomat qilayotgan insonlar iqlim o'zgarishi natijasida yuzaga kelayotgan hodisalarni o'z 
tanalarida his qilishmoqda. Mutaxassislar iqlim o’zgarishining asosiy omili issiqxona effekti 
ekanligini ta’kidlashadi. Quyoshdan kelgan issiqlikning yer sathida jamlanib dimlanib qolishi 
issiqxona effekti deyiladi. Ya'ni quyoshdan kelgan nurni Yer ham o'z navbatida atmоsfera 
orqali koinotga qaytaradi. Ushbu nurlarning bir qismi koinotga chiqib ketish o’rniga 
odamlardan chiqarilgan turli gazlarga yuriladi. Uning koinotga qaytib chiqib ketmasligi 
oqibatida yer yuzi meyoridan ortiq qiziydi va iqlimga ta’sir ko'rsatadigan issiqxona qatlami 
hosil bo'ladi. Natijada sutka mobaynida eng yuqori va eng past harorat orasida kam farq 
bo'ladi. Ya'ni odamlar va tabiat tunda ham kunduzgi kabi issiq va dim havo tasida qoladi va 
natijada issiqlik keskin isish hodisasini keltiib chiqaradi. 
Global Iqlim o'zgarishi ekotizmlar uchun juda ko'p jiddiy oqibatlarni olib keladi. Iqlim 
o'zgarishi ta'sirida turlar ham o'simliklar, hayovonlar va boshqa organizmlar jiddiy 
o’zgarishlarga uchraydi. Ko'pgina hayvonlar va o'simliklar ekotizmlar bilan sinxronlashgan.
Yer kurrasi shunday mukammal va murakkab ekotizmki unda yirik va mayda hayvonlar 
o'simliklar, insoniyat tabiat bir biriga chambarchas bog'liq.
Ekotizm konsepsiyasining asosiy tarkibiy qismlari bu abiotik va biotik xususiyatlar va 
ularning o'zaro ta'sirifir. Aslida bu tarkibiy qismlar bir-biri bilan o'zaro ta'sirlashgani sababli 
juda murakkab komplekslar mavjud. Shuning uchun ekotizm ichki ieararxik tuzulishga ega. 
Ekotizm hayotning barcha shakllarini qo’llab-quvvatlaydi. Haroratli iqlim suv va hayvonni 
filtrlaydi. Tuproq va ozuqa moddalarini himoya qiladi va zararkunandalarga qarshi kurashadi. 
O'simlik va hayvon turlari odamlarni oziq-ovqat,qurilish materiallari energiya va dori-darmon 
bilan ta'minlaydi. Shunday ekan iqlimning bu darajadagi o'zgarishi ekotizim uchun bir muncha 
salbiy tomonlarni keltirib chiqaradi. Inson faoliyatini ekotizmlarga uning mahsuldorlik va 
iqtisodiy imkoniyatlarning yo'qolishi bugungi kunda keng muhokama qilinmoqda turlarning 
xilma-xilligi va mo'l-ko'ekotizimni himoya qilish iqlim o'zgarishlarining ekotizm 

---