Econferencezone org 29 th August 2022

International Conference on Developments in Education 
Hosted from Toronto, Canada 
https: econferencezone.org 
 
29
th
August 2022 
23 
illyuzionizmga, o’tish mumkin. Tasviriy san’at faqat korish mumkin bolgan narsalarnigina 
tasvirlab qolmay, balki asarlarda hodisalarning vaqtinchalik rivoji, uning u yoki bu qismi, 
erkin hikoyanavislik, dinamik harakatlarni ham aks ettirib, dunyoni g’oyaviy o’zlashtirish
imkoniyatini kengaytiradi.
Tasviriy san’at turlariga: rangtasvir, aritektura, garfika, haykaltaroshlik, amaliy san’at kiradi.
Rangtasvir tasviriy san’atning eng muhim turlaridan bo’lib , mahsus polotnolarga, devorlarga 
ishlanadi. Tasviriy san’at asarlarida ifodalangan maqsad va mazmunni yoritib berishda ranglar 
jilosi muhim rol o’ynaydi. 
Rangtasvir asarlari xarakteriga ko’ra monumental, dekorativ, mo’jaz, dastgoh turlariga 
bo’linadi. 
Monumental 
rangtasvir 
memorchilik 
bilan 
bog’liq 
bo’lib 
ular 
uylarning 
devorlarini,nshiftlarini bezashda qollaniladi. Katta hajmda uzoqdan korishga moljallanganligi 
uchun bular yaxliylashtirilgan holatda ishlanadi va ranglar ham shartli ravishda olinadi. Mo'jas 
san’at asarlari turli mamlakatlarda, shu jumladan, O’zbekiston hududida qadimdan taraqqiy 
etib, qadimiy qo’lyozmalarga ishlangan. Alisher Navoiyning ‘Hamsa’ asariga ishlangan 
rasmlar bunga misol bola oladi. 
Dasgoh rangtasvir asarlari keng tarqalgan bo’lib maxsus matolar, karton, yog’och, ramkaga 
tortilgan mato-xolst va shu kabilarga ishlanadi. Dastgohlik rangtasvir suvboyoq, moybo’yoq, 
guvash, tempyera bo’yoqlarida maxsus dastgoh ( molbyert) larga o’rnatib ishlanadi. 
Grafika – lotincha ‘grafo’ so’zidan olingan bo’lib ‘yozaman’, ‘chizaman’ degan ma’noni 
anglatadi. Tasviriy san’atning bu turiga oddiy va rangli qalamda kumir, pastel, sangina, 
suvbo’yoq, guvash, tushda ishlangan.
Haykaltaroshlik tasviriy san’at turlaridan biri. U lotincha ‘skulpo’ so’zidan olingan bo’lib, 
qattiq materialllarga qirqish, kesish, o’yish orqali ishlov berish manosini anglatadi. 
Tasviriy san’at janrlari; 
1. Naturmort janri. 
2. Portret janri. 
3. Manzara janri 
4. Tarixiy janri. 
5. Maishiy janri. 
6. Animalistik janri. 
7. Botal janri. 
8. Marina janri. 
Portret – rangtasvir janrlari ichida eng qadimgilaridan bo’lib, kishilarning tashqi va ichki 
kechinmalarini tasvir orqali ochib beradi. Portret janirida ishlangan tasviriy san’at asarlari 
bizga musavvir yashagan davrni, madaniyatini hamda tasvirdagi kishining ruhiyatini asarda
talqin etadi. 

---