Econferencezone org 29 th August 2022

International Conference on Developments in Education 
Hosted from Toronto, Canada 
https: econferencezone.org 
 
29
th
August 2022 
24 
Avtoportret – portret janirining ko’rinishlaridan biri bo’lib, musavvir o’zining tashqi 
qiyofasini o’zi tasvirlaydi. 
Manzara - janrdagi asarlarda borliq tabiatdagi ko’rinishlar, haqqoniy aks ettiriladi. Manzarada 
faqatgina narsa va voqealar, balki, musavvirning ichki kechinmalari ham ifodalanadi. Bu 
janrda ijod qiladigon musavvirlardan O. Tansiqboyev, ‘O’zbekistonda mart’, ‘Jonajon 
o’lkam’, ‘Mening qishlogim’, N. Kashinaning ‘Tog’da bahor’, I.Inag’omovning ‘Arpa 
o’rimi’, ‘Choyga’ asarlari mualliflariga shuxrat keltirdi. 
Peyzaj – manjara janrida tabiat ko’rinishi o’z aksini topadi. Unda real yoki ko’z oldiga 
keltrilgan joylar, memorchilik qurilishlari, shahar korinishlari, dengiz ko’rinishlari va h.k. 
tasvirlanadi.
Naturmort – fransuscha so’z bo’lib ‘jonsiz tabiat’ degan ma’noni anglatadi. Bu janrda 
musavvir asosan insonni o’rab turgan atrof muhitdagi narsalar, turmushda qo’llaniladigon 
buyumlar, oziq-ovqat maxsulotlari, meva, gullar va boshqalarni tasvirlaydi. U o’z asarida 
tevarak-atrofdagi narsalarni tasvirlash orqali, uning harakterli hususiyatlarini, voqea qaysi 
davrda ro’y berayotganini ham ko’rsata oladi. Ijodkor musavvirlardan R.Ahmedov. 
L.Salimjonova, R.Abdurahmonov va boshqalar naturmort janrida barakali ijod qilmoqdalar. 
Tarihiy janrda ishlangan suratlar orqali biz uzoq o’tmishda bo’lib o’tgan voqea-hodisalar, 
tarixiy shaxslar, xalqlarning turmushi va madaniyati, hayot tarzi bilan tanishamiz. Tarixiy 
janrning ko’rinishlaridan biri bu- jang ( botal ) manzaralaridir. 
Botal janri- ‘botal’ fransuzcha so’z bo’lib ‘jang’, ‘urush’ ma’nosini bildiradi. U jang 
manzaralarini o’zida aks ettiradi. Bu janrda jang va harbiy yurushlar manzaralari asosiy 
o’rinni egallaydi. Botalist – rassomlarning asarlarida jangchi obrazi, uning qaxramonligi, 
martligi, jasorati hamda o’z ona Vataniga bo’lgan cheksiz muhabbati ifodalanadi. Leonardo 
da Vinchi, M.B.Grekov, G.K.Sovitskiy, A.A.Deyneka, V.V.Volkov va boshqalar ana shunday 
musavvirlardandir. Taniqli ijodkor M.Nabievning ‘Spitamen qo’zg’oloni’, musavvir 
R.Rizamuhammedovning ‘Mukanna qo’zg’oloni’, musavvir T.Sodiqovning ‘To’marisning 
qasosi’ nomli asarlari bunga yorqin misol bo’la oladi. 
Animalistik janr o’zgacha tasviriy san’at turidir. U loticha ‘anima’, ‘hayvonot olami’ degan 
ma’noni bildiradi. Animalistik janrda rassom hayvonot dunyosiga zo’r qiziqish, sevgi va 
mahorat bilan yondashadi. Xayvonot dunyosi, ibtidoiy odamlar hayotida katta ahamiyatga ega 
bo’lgan. O’sha davrda ular g’orlarning devorlariga kiyik, qutos, mamontlarning rasmlarini 
chizganlar. Qadimgi Yaponiya va Xitoyda hayvonlarning tasvirlari dekorativ naqishlar 
holatida hamda monumental kompozitsiyalar yaratishda asosiy hisoblangan XVI asrga kelib
hayvonot olami anatomiyasini buyuk musavvirlar Leonardo da Vinchi va A.Dyuryerlar 
ishladilar. Keksa haykaltarosh va grafik musavvir V.A.Vatagin o’zining asarlarida to’rt 
oyoqli do’stlarini haqqoniy va ishonchli tasvirlaydi. 
Maishiy janr- tasviriy sanatda bu janrdagi asarlar kishilarning kundalik hayotini, turli 
voqealarni o’zida mujassamlashtiradi. Aksariyat rang tasvirda aks etuvchi maishiy janr ilk bor 

---