Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

BÖLÜM
 
5
Dr. Atila BOSTAN
Dr. Gökhan ŞENGÜL
Siber
Güvenlik
Farkındalığı
Oluşturma

---

---

145
SİBER GÜVENLİK FARKINDALIĞI 
OLUŞTURMA
B
u bölümde, siber sistemlerde uygun güvenlik seviyesine ulaş-
mak ve bu seviyenin devamlılığın sağlamak için, insan bileşe-
ninde güvenlik farkındalığı oluşturmak ve güvenli davranış 
biçimi alışkanlığı kazandırmak için yapılması gerekli olan uygula-
malar ile bu amaca ulaşmak için yol gösterici olabilecek prensipler 
açıklanmıştır.
5.1. Giriş
Siber güvenlik sistemleri, siber ortamlarının bilinçli veya bilinçsiz 
olarak kötüye kullanılması ve bu ortamlarda veya bunlar aracılığı 
ile hasar, kayıp, bozuma gibi istenmeyen sonuçların ortaya çıkması-
nı engellemeyi amaçlamaktadır. Her geçen gün büyüyen ve yaygın-
laşan siber ortamlar, yapıları gereği birden fazla bileşenden oluş-
maktadır. Dolayısı ile bu sistemler üzerinde güvenlik sağlamak ve 
işlemleri takip ederek uygun tedbirleri devreye sokmak amacı ile 
kurulup çalıştırılan siber güvenlik sistemleri de çok sayıda bileşen 
içermektedir [1]. Ayrıca derinlemesine güvenlik prensibi ile farklı 
işlem aşamalarında benzer ürünlerin ve güvenlik çeşitliliği prensibi 
ile aynı aşamada farklı ürün ve uygulamaların beraber çalıştırılması 
da bileşen sayısının artmasına neden olmaktadır [2],[3].
Siber güvenlik sistemlerinin hepsinde bir insan bileşeni bulunur [1]. 
Bu insan bileşeni sistem içerisinde kullanıcı, yönetici, işletmen, ta-
sarımcı ve geliştirici gibi rolleri üstlenmektedir ve doğal olarak gü-
venlik süreçlerine genellikle doğrudan müdahildir [4]. Ancak, siber 
güvenlik sistemlerinde aktif etkileri olan bu rollerinden “kullanıcı” 
rolü özel bir hassasiyet içermektedir ve dolayısı ile özel ilgiye tabi 
olmuştur. Zira “kullanıcı” rolü ile sistemde yer alan insanlar; hem 
diğer rollerdekilere göre sayıca daha fazla olmakta ve hem de ilgi 

---

A T I L A B O S T A N - G Ö K H A N Ş E N G Ü L
146
odakları güvenlik haricindeki iş süreçlerinde olduğu için güvenli-
ğin tesis, idame ve kontrolüne yeterince önem ve öncelik verme-
mektedirler [5]. Siber sistemlerde yer alan tüm insan bileşenlerinin 
gerçekleştirdikleri eylemlerde güvenlik yansımalarının neler ola-
bileceğini ve bu etkileşimlerin sistem bekası için ne derece önemli 
olduğu bilinci siber güvenlik farkındalığını tanımlar. Literatürdeki 
bilimsel çalışmalar bu farkındalık seviyesinin insan bileşeninden 
kaynaklanan güvenlik ihlal ve yanlış uygulamaları ile doğrudan 
ilgili olduğuna işaret etmektedir [6]. Başka bir ifade ile, güvenlik 
farkındalığı yüksek olan kullanıcılar, yöneticiler ve işletmenler, ta-
sarımcı ve geliştiriciler daha az uygulama hatası ve güvenlik pren-
sip ihlali yapmaktadırlar. 
Bu bölümde siber güvenlik farkındalığının, siber güvenlik sistem-
lerinin ayrılmaz bileşeni olan insan davranışları üzerindeki etkisi 
ve bu davranışları olumlu yönde geliştirmek için siber güvenlik 
farkındalığı alanında yapılabilecekler anlatılmıştır. Takip eden bö-
lümlerde sırası ile, siber sistemlerde güvenliğin sağlanması için in-
san bileşenini önemi, güvenlik farkındalığı-bilgi-davranış ilişkisi, 
farkındalık eğitimleri ve güvenlik farkındalığı oluşturmada, geliş-
tirmede uygun tedbir ve prensipler anlatılmıştır.