Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

Şekil 10.2. Dünyada veri koruması düzenlemeleri [14]
Diğer taraftan kişisel verilerin korunması ile ilgili uluslararası ku-
ruluşlarca alınan kararlar ve yapılan düzenlemeler aşağıda kısaca 
anlatılmaktadır.
10.3.4. Birleşmiş Milletler Kararları
Birleşmiş Milletler ikinci dünya savaşı sonrasında uluslararası ba-
rışın devamı ve güvenliğin sağlanması, sürdürülebilir kalkınmanın 
desteklenmesi ve insan haklarının güvence altına alınması amacıyla 

---

D Ü N YA D A V E T Ü R K İ Y E ’ D E K İ Ş İ S E L V E R İ L E R İ N K O R U N M A S I
295
Türkiye dahil 51 ülke tarafından 24 Ekim 1945 tarihinde kurulmuş-
tur. Hâlihazırda 192 üyesi olan bir örgüttür. 
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Birleşmiş Millet-
ler Genel Kurulu’nun 10 Aralık 1948 tarih ve 217 A(III) sayılı kara-
rıyla kabul edilmiştir. Hukuki açıdan bağlayıcı bir nitelik taşımasa 
da uluslararası düzeyde birtakım ideallere hizmet etmesi dolayısı 
ile uluslararası arenada siyasi ve moral açıdan etkiye sahiptir [15]. 
Bildirinin 12. Maddesi ile özel hayatın gizliliği düzenlenmektedir ve 
söz konusu hüküm şu şekildedir: 
“Hiç kimsenin, özel yaşamına, ailesine, konutuna ya da ha-
berleşmesine keyfi olarak müdahale edilemez, şeref ve adına 
saldırılamaz. Herkesin, bu gibi karışma ve saldırılara karşı 
yasa ile korunma hakkı vardır” [16]. 
Bununla birlikte BM Genel Kurulu’nun 19 Aralık 1966 tarihli ve 
2200 A (XXI) sayılı kararıyla kişisel ve siyasi haklar sözleşmesi ka-
bul edilmiştir. Söz konusu sözleşmenin 17. Maddesi olan mahremi-
yet hakkı aşağıdaki şekildedir:
“Hiç kimsenin özel ve aile yaşamına, konutuna veya haber-
leşmesine keyfi veya hukuka aykırı olarak müdahale edilemez; 
onuru veya itibarı hukuka aykırı saldırılara maruz bırakıla-
maz. Herkes bu tür saldırılara veya müdahalelere karşı hukuk 
tarafından korunma hakkına sahiptir” [16].
Daha sonra BM, kişisel verilerin korunmasına ilişkin belli bir stan-
dart çalışmayı ortaya koymak maksadıyla 14 Aralık 1990 tarihinde 
45/95 sayılı “Bilgisayara Geçirilmiş Kişisel Veri Dosyalarına İlişkin 
Rehber İlkeler” isminde kılavuz bir belge yayınlamıştır. On madde-
den oluşan ve üye devletlerin kişisel verilerin korunması alanında 
asgari bir standarda kavuşmasını amaçlayan anılan ilkelerin uygu-
lanması üye ülkelerin inisiyatifine bırakılmıştır. Söz konusu rehber 
ilkelerde yer alan temel esaslar aşağıdaki gibidir: 
• Hukuka uygunluk ve dürüstlük, 
• Doğruluk,
• Belirli ve meşru amaç,
• İlgili kişilerin verilere erişim hakkı,
• Ayrımcılıktan kaçınma,

---

C E N G I Z P A Ş A O Ğ L U - Y I L M A Z V U R A L
296
• İstisna getirebilme,
• Güvenlik önlemleri, 
• Denetim ve yaptırım,
• Sınır ötesi veri transferi,
• Uygulama alanı.
BM’nin Rehber İlkeleri, kişisel verilerin korunmasına ilişkin ilkele-
rin uygulamasını denetleyecek yetkili ve bağımsız bir veri koruma 
organının kurulmasını öngören ilk uluslararası hukuk belgesidir. 
Ancak bu öncü rolüne karşın metnin, Avrupa Konseyi Sözleşmesi 
ve OECD İlkelerine göre çok daha sınırlı bir etkisi olmuştur. Bu du-
rumun nedenlerinden biri olarak ilkelerin hukuksal açıdan bağlayı-
cı olmaması, yalnızca tavsiye niteliğinde bulunması düşünülebilir 
[15].