Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

Şekil 2.1. Şifreleme ve Deşifreleme (Şifre Çözme) İşlemleri
Kriptoanaliz ise; kriptografik sistem mekanizmalarını ve yaklaşım-
larını inceleme ve çözme bilimidir. Şifrelenmiş verileri çözmek veya 
onları anlamlı hale getirme yaklaşımlarını içerirler. Kriptoloji için-
deki önemi ise çok büyüktür. Ortaya konan bir şifreleme sistemini 
inceleyerek, zayıf ve kuvvetli yönlerini ortaya çıkarmak için kulla-
nılabileceği gibi, şifrelerin çözülmesi için de kullanılabilir. Şifreleme 
anahtarı olmadan, düzmetni şifrelenmiş metinden elde etme işlemi 
olarak bilinir ve bu işlem çoğunlukla şifreleme anahtarına sahip 
olmadan yapılır. Bu bilim dalında, farklı bilgi birikimlerine, dene-
yimlerine, tekniklere ve yaklaşımlara ihtiyaç duyulabilir. İşlemler 
sırasında, yoğun istatistik, matematik ve bilgisayar gücüne ihtiyaç 
vardır. Bundan dolayı da uygulama alanı sınırsızdır. 
Kriptoanaliz yöntemleri, kaba kuvvet ve diferansiyel kriptoanaliz 
olmak üzere ikiye ayrılır. Kaba kuvvet, bir şifreleme algoritması tara-
fından kullanılan bir anahtarı veya anahtar çiftini, tüm anahtarları 
tek tek veya belirli bir mantık çerçevesinde deneyerek, kullanılmış 
olan şifreleme anahtarını bulma yaklaşımı iken, diferansiyel kriptoa-
naliz; bilinen açık şifreli mesaj çiftleri arasındaki farkların hesaplan-
ması temeline dayanır.
2.3. Şifre Bilimde Kullanılan Teknikler ve Algoritmalar
Şifreleme ve şifre çözme işlemlerinde kullanılan birçok algoritma, 
teknik ve yaklaşım mevcuttur. Genel olarak değerlendirildiğinde, 
şifreleme yaklaşımları, kapalı anahtarlı ve açık anahtarlı olmak 
Düzmetin
Şifrelenmiş Metin
➞
➞
➞
Düzmetin
Şifreleme
Deşifreleme

---

S İ B E R G Ü V E N L İ Ğ İ N T E M E L L E R İ 
53
üzere ikiye ayrılır. Kapalı anahtarlı yaklaşımlar, simetrik yaklaşımlar 
olarak da bilinmektedir. Bu yaklaşımda, hem şifreleme hem de şif-
re çözme işlemi için tek bir anahtar kullanılır. En popüler kapalı 
anahtarlı şifreleme yaklaşımı veri şifreleme standardı olarak isim-
lendirilen DES (Data Encryption Standard)’dir. Açık anahtarlı yakla-
şımlar, asimetrik yaklaşımlar olarak da bilinmektedir. Kullanıcı bir