Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

el yazısı olmak lazımdır. Bir alet vasıtasıyla vazolunan imza, an-
cak örf ve adetçe kabul olunan hallerde ve hususiyle çok miktarda 
tedavüle çıkarılan kıymetli evrakın imzası lazım geldiği takdirde 
kafi olunur.” şeklinde tanımlanmaktadır. 
Elektronik ortamda da ıslak imza benzeri bir imzanın yani e-imzanın 
kullanılması için, bir önceki paragrafta belirtilen özelliklerin bu or-
tamda da bulunması veya bu ortama aktarılması gereklidir. 5070 
sayılı Yasanın 3. Maddesinde Tanımlar kısmında “elektronik veri: 
elektronik, optik veya benzeri yollarla üretilen, taşınan veya sak-
lanan kayıtları”, “elektronik imza: başka bir elektronik veriye 
eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve 
kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veri” şeklinde 
tanımlanmaktadır. 
Ülkemizde “e-imza”, “dijital imza”, “sayısal imza” veya “elektronik 
imza” olarak da isimlendirilen bu yaklaşım, artık sadece elektro-
nik ticaret yapanları, bankacıları, özel ve kamu hukukçularını değil 
herkesi ilgilendirmektedir. E-imza ile e-devlet yapısının yaygınlaş-
masıyla, devletin vatandaşıyla, vatandaşın devletle, vatandaşın va-
tandaşla ve devletin devletle olan ilişkileri, elektronik ortama taşı-
narak, güvenli bir iletişim kanalı oluşturabilecektir. Devletin birim 
ve kurumlarının, özel sektörün ve bireylerin elektronik ortamda 
kimliklendirilmesiyle, hayatımız kolaylaşacak ve belki de daha ya-
şanılır bir hale gelebilecektir. 
E-imza ve açık anahtar altyapısı; gelişmiş teknolojiler kullanarak, 
elektronik ortamda gönderilen veya alınan bilgilerin, bunları gön-
deren kişi veya kuruma ait olduğunun doğrulanmasını, iletilen veya 
alınan verilerin bilinmeyen kişiler (başkaları) tarafından gönderil-
mediğini veya bildiğimiz kişiler tarafından gönderildiğinin belir-
lenmesini, verileri gönderenlerin gönderdiğini ve alanların aldığını 
inkar edememesini, gönderilen veya alınan bilgilerin içeriğinin değiş-
tirilmemesini, başkaları tarafından elde edilse bile, içeriğin başkaları 
tarafından anlaşılamamasını sağlamayı garanti eden, elektronik or-
tamda bit katarlarından oluşturulmuş güvenli haberleşme ortamı-
na verilen addır. 
Diğer bir ifadeyle, e-imza veya sayısal imza, “bir elektronik mesaj 
veya iletiye eklenen ve göndereni emsalsiz şekilde tanımlayan veya 
taklit edilmesi çok zor olan bir sayısal kod” olarakta tanımlanmak-

---

Ş E R E F S A Ğ I R O Ğ L U - M U S T A F A A L K A N
80
tadır. Göndereni tanımlamanın yanısıra, mesajın içeriğinin onay-
landığı, yapılan onaylamanın inkar edilemediği ve gereken durum-
larda da gizliliğin sağlanması için kullanılmaktadır. Bir e-imzada 
bulunması gereken önemli özellikler; 
• 
güvenilirlik, 
• 
taklit edilemezlik, 
• 
yeniden kullanılamazlık, 
• 
inkar edilemezlik,
• 
içerik değiştirilemezlik ve 
• 
yardıma gerek duyulmadan kullanılabilirlik 
olarak sıralanabilir.
Amerikan “Electronic Signatures in Global and National Commerce 
Act (E-Sign)”, e-imza’yı; “elektronik bir ses, sembol veya veriye eklenen 
veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan verileri değiştirmek 
veya işlemek için kişinin verileri imzalama (işaretleme) girişimi” olarak 
ifade etmektedir. 
Normal (ıslak) imzalarda olduğu gibi, e-imza tiplerinde de farklı-
lıklar mevcuttur. İnkar edilemeyen imza, tuzak imza, sahte imza, 
vekalet imza, ve kör imza bunlardan bazılarıdır. 
İnkar edilemez imza, imzayı atanın bilgisi olmadan doğruluğu kanıt-
lanamayan veya e-imzaların kopyalanmasını engellemek için kul-
lanılır. 
Bir kimsenin, içeriğini görmeden veya bilmeden bir belgeyi imzala-
masına imkan veren e-imza tipi ise kör imza olarak bilinir. 
Atılan bir e-imzanın sahte olduğunu kanıtlamaya çalışan e-imza 
yaklaşımı ise tuzak imza olarak isimlendirilir. 
Bir diğer imza şekli de vekalet imza’dır. E-imza kullanacak kişiye, 
kendi gizli anahtarını açmadan bir başkasına imzasını kullandırma 
hakkı tanıyabilmesine imkan veren imza şeklidir. 
Her ne kadar bu imzaların sayısını arttırmak mümkün olsa da, 
elektronik ortamda mümkün olduğunca tek bir imza kullanılması, 
her zaman güvenliği ve kullanılabilirliği arttıracaktır. Bu nedenle, 
farklı farklı imzalar kullanma yerine, tek bir imza kullanılmalıdır. 

---

S İ B E R G Ü V E N L İ Ğ İ N T E M E L L E R İ 
81
Bu sayede gizli anahtarların güvenliği artacak ve karşılaşılabilecek 
güçlükler ve tehlikeler azaltılmış olacaktır. Bu, günümüzde kul-
landığımız kredi kartlarına benzetilebilir. Kredi kartının sayısı art-
tıkça, kontrolünün de zorlaştığını çoğumuz gözlemlemişizdir. Bu 
bağlamda, birden fazla e-imza kullanımının, benzer zorluğu yaşa-
tabileceği söylenebilir. 
E-imza; farklı formatlarda ve formlarda bulunabilmektedir. Gele-
cek nesilde, e-imzaların veya m-imzaların yerini, kişilerin veya kul-
lanıcıların parmak izi, retina, ses ve yüz gibi biometrik özelliklerden 
oluşturulacak imzaların alacağı açıktır. 
İnternet ortamı bizlere birçok konuda kolaylıklar sağlasa da, bu 
ortamda işlem yaparken, bilgilerin başkaları tarafından her zaman 
elde edilme, dinlenme veya çalınma riski olduğu kesinlikle unutul-
mamalıdır. Şekil 2.8’de gösterildiği gibi, göndericiden (A) alıcıya 
(B), internet üzerinden bir mesaj gönderilirken, bu mesajın sardır-
gan veya üçüncü şahıslar tarafından dinlenme veya değiştirilmesi 
her zaman mümkündür.
İnternet/intranet ortamında gönderilen mesajlar, iletiler veya dokü-
manlar, çoğu zaman “düz metin” veya “açık metin” olarak isimlen-
dirilirler. İnternet/intranet uzayında yapılan haberleşmelerin aktif 
veya pasif olarak dinlenilmesini önlemek için, mesaj içeriklerinin 
gizlenmesi veya kolaylıkla algılanamayacak bir formata dönüştü-
rülmesi gerekir. Bu metinlerin saklanması, başka bir forma dönüş-
türülmesi işlemine, daha önceki bölümde de vurgulandığı gibi şifre-
leme denir. Bu işlem ile, mesaj güvenli olarak iletilebilir ama tam bir 
güvenlik için, yalnız şifreleme yeterli değildir. Bunlara ilave olarak, 
kimlik doğrulama, belirlenen kişi olduğunu ispatlama, bütünlük ve 
aldığını veya gönderdiğini reddetmeme gibi işlemlerin de haberleş-
me sırasında sağlanması gereklidir. 
Bir e-imzalama sürecinde, imzalı bir mesaj gönderilmesi için, mesaj 
ile, mesajı imzalayacak kişiye ait özel anahtar bir imzalama algorit-
masından geçirilir. Bu sayede mesajın imzası elde edilir. Elde edilen 
mesaj imzası açık mesaja eklenerek karşı tarafa gönderilir. E-imzalı 
haberleşme süreçleri Şekil 2.8’de verilmiştir.

---

Ş E R E F S A Ğ I R O Ğ L U - M U S T A F A A L K A N
82