Educational Research in Universal Sciences issn: 181-3515 volume

Educational Research in Universal Sciences
ISSN: 2181-3515 VOLUME 2 | ISSUE 2 |
 
 
https://t.me/Erus_uz Multidisciplinary Scientific Journal February, 2023 
305
 
Yig‘ma gorizontli vertikal stvol orqali konni ochish: 1 – bosh stvol; 2 – 
qavat kvershlaglari; 3 – yig‘ma gorizont kvershlaglari; 4 – ruda tushirgich; 5 – 
ko‘r stvol. 
 
Ana shu tashish shtregi ruda tanasidan o‘tilgan kon tayyorlov lahimlari bilan 
ruda tushirgichlar tizimi orqali tutashtiriladi. Qazish ishlarini osonlashtirish uchun ruda 
yotqizig‘i pol yoki bloklarga bo‘linadi.
Gorizontal yotqiziqli vertikal stvol bilan ochish: 1 - bosh stvol; 2 - 
yordamchi stvol; 3 - shamollatish stvoli; 4 -ruda tushirgich; 5 -tashish shtregi. 

---

Educational Research in Universal Sciences
ISSN: 2181-3515 VOLUME 2 | ISSUE 2 |
 
 
https://t.me/Erus_uz Multidisciplinary Scientific Journal February, 2023 
306
 
Ruda konlarini shtolnyalar bilan ochish: 1-bosh shtolnya; 2-yordamchi 
shtolnya; 3- kur stvol; 4-maydon shtreklari. 
Ko‘pgina ruda yotqiziqlari tog‘li xududlarga joylashgan bo‘ladi. Bunday konlar, 
odatda shtolnyalar o‘tish bilan ochiladi. Aksariyat sharoitlarda foydali qazilma 
yotqizig‘ini bosh shtolnyadan yuqorida joylashgan qismining alohida qavatlarini 
ochish uchun qavat shtolnyalari o‘tiladi, bosh shtolnyadan pastki gorizontlarni esa ko‘r 
stvol o‘tish bilan ochiladi .Konlarni shtolnyalar bilan ochilganda transport va 
shaxtadagi suvni chiqarib tashlash ishlari osonlashadi. Ba’zan ruda konlarini ruda 
tanasi bo‘ylab yoki uning yotish yoni jinslaridan o‘tiladigan qiya stvollar bilan ham 
ochiladi. 
Tayyorlash sxemasini, asosan ruda yotqizig‘i qalinligiga nisbatan tanlab olinadi. 
Kichik qalinlikdagi ruda yotqizig‘ini qazishga tayyorlashda ruda shtreklari va 
berk yo‘llik transport sxemasi qo‘llaniladi. O‘rtacha qalinlikdagi va qalin yotqiziqlarni 
qazishga tayyorlash ishlari maydon, ruda va aralash kon-tayyorlov lahimlari (shtrek va 
ortlar) o‘tish orqali bajariladi. Tashish gorizontini tayyorlangandan so‘ng bevosita 
qazish bloklarini tayyorlashga kirishiladi. Blokni tayyorlash ishlarining hajmi va 
tartibi qabul qilingan qazish tizimiga bog‘liq bo‘lib, asosan ko‘yidagi jarayonlardan 
tashkil topadi: 
-
blok ko‘tarmalarini o‘tish; 
-
ruda tushirgichlarni barpo qilish; 
-
ikkilamchi maydalash gorizontlari shtreklarini o‘tish; 
-
skreperni o‘rnatish lahimini o‘tish va boshqalar. 

---