3-misol. Tasodifiy tanlangan 80 ta bir xil detaldan 3 tasi yaroqsiz ekanligi aniqlandi. Yaroqsiz detallarning nisbiy chastotasi W ( A ) ga teng.
4-misol. Bir yil davomida ob‘ektlarning birida 24 ta tek-shiruv o‗tkazildi, bunda 19 marta qonunchilikning buzilishlari qayd etildi. Qonunchilik buzilishlarining nisbiy chastotasi W ( A ) ga teng.
Uzoq kuzatishlar shuni ko‗rsatadiki, agar bir xil shart-sha-roitlarda tajribalar o‗tkazilib, ularning har birida tajriba-lar soni yetarlicha katta bo‗lsa, u holda nisbiy chastota juda oz (tajribalar qancha ko‗p o‗tkazilgan bo‗lsa, shuncha kam) o‗zgarib, bi-ror o‗zgarmas son atrofida tebranadi. Bu o‗zgarmas son hodisa-ning ro‗y berish ehtimolligi ekan.
Shunday qilib, agar tajriba yo‗li bilan nisbiy chastota aniqlangan bo‗lsa, u holda uni ehtimollikning taqribiy qiyma-ti sifatida olish mumkin. Bu ehtimollikning statistik ta‘ri-fidir.
Xotimada ehtimollikning geometrik ta‘rifini ko‗rib chi-qaylik.
Agar elementar hodisalar fazosi ni tekislik yoki fazo-dagi qandaydir bir soha, A ni esa uning qism to‗plami deb qaray-digan bo‗lsak, u holda A hodisaning ehtimolligi A va ning yuzalari yoki hajmlari nisbatida qaraladi hamda
P ( A) S ( A) (1.4)
S ( )
va
P ( A) V ( A) (1.5)
V ( )
formulalar bo‗yicha topiladi.
Takrorlash va nazorat uchun savollar: Tabiat va jamiyat qonunlari sababiy bog‗lanishlarning namo-yon bo‗lish shakli bo‗yicha qanday sinflarga bo‗linadi?
Hodisalarni qanday turlarga bo‗lish mumkin?
Ehtimollar nazariyasining predmeti nima?
Ehtimollar nazariyasi rivojlanishi tarixi haqida nimalar-ni bilasiz?