Амин Бабайев, Вцгар Бабайев


Kənd təsərrüfatı bitkilərinin emalında və saxlanılmasında istifadə olunan ədviyyat bitkiləri



Yüklə 7,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə431/431
tarix25.12.2016
ölçüsü7,15 Mb.
#3175
növüDərslik
1   ...   423   424   425   426   427   428   429   430   431
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin emalında və saxlanılmasında istifadə olunan ədviyyat bitkiləri 
 
 
Ədviyyat bitkilərinin adı Bitkinin 
istifadə olunan hissələri (orqanları) 

2 3 

5 6 



10 
Azərbaycanca Rusca 
 Latınca  
Kök 
(soğanaq) 
Gövdə Yarpaq 
 
Çiçək Gönçə Meyvə 
Toxum   
Adi turşəng 
Кислица  
Охалис аъетоселла  
  
Doğranmış  
 
 
 
 
Andız  
Девясил  
Инула щелениум  
Toz halında  
 
  
   
Ardıc  
Можжевель-ник  
Жуниперус облонэа  
 
 
 
 
 
Toz halında  
Badyan (hind razyanası) 
Болиголов  
Иллиъум верум  
 
 
 
 
 
 
Yağı  
Baldırğan   
Борщевик  
Щераълеум дулее  
 
Təzə və turşudan Doğranmış  
 
 
 
 
Bədrənc (ballı nanə) 
Мелисса  
Мелисса оффиъиналис  
 
Təzə və qurudulmuş 
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
Boymadərən 
Тысячелист-ник  
Аъщиллеа 
миллефолиум 
 qurudulmuş qurudulmuş qurudulmuş  
 
 
 
Cacıq  
Бутень  
Ъщаеропщйллум 
ъауъасиъум 
 Soyulmuş gövdəsi  
 
 
   
Cəfəri 
Петрушка  
Патроселиум 
ъриспум  
qurudulmuş qurudulmuş qurudulmuş  
 
 
 
 
Cirə 
Анис обыкновенный  
Пимпинелла анисум 
  
  
 
 
Üyüdülmüş 
Cökə 
Липа  
Тилиа ъауъасиъа  
 
Təzə tumurcuq  
 
  
Çaşır  
 
Пранэос ферулаъеа 
 Turşuya qoyulur 
Turşuya qoyulur 
 
 
 
 
Çiriş  
Череш  
Еремурус 
спеътабилис 
 
Pörtlədilmiş Pörtlədilmiş 
 
 
 
 
Çödükotu  
Иссоп  
Щйссопус 
анэуътифоллас 
 
qurudulmuş qurudulmuş  
 
 
 
 
Dağ keşnişi  
Бифора  
Бифора тестиъулата 
 
qurudulmuş qurudulmuş  
 
 
 
 
Dağ nanəsi  
Зизифора  
Сатурежа монтана  
 
qurudulmuş qurudulmuş  
 
 
 
 
Darçın  
Корица  
Ъиннамомун  
 
  
 
 
qabığı 
 
Dəfnə yarpağı  
Лавровый лист  
Ъассиа  
 
 
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
Dərman qulançarı   
Спаржа лекарствен  
Лаурус нобилис 
 
üyüdülmüş    
 
 
Üyüdülmüş  
Dişəvər 
Купырь  
Аспараэус  
 üyüdülmüş üyüdülmüş 
 
 
 
 
Ənginar  
Артишок  
Антщрисъус 
немороса  
 
 
 
 
 
 
 
Ətirli istiot   
Перец душистный  
Пимента 
оффиъиналус 
 
 
 
 
 
 
Toz halında 
Əvəlik (turşəng) 
Щавель  
Румех аъетоъа  
 
 
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
Gicitkən 
Крапиво жигучая  
Уртиъа диоиъа 
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Gülümbahar   
Ноготки ле-
карственные  
Ъалендула 
оффиъиналис 
 
 
 tozundan 
 
   
36



 
369
Günəbaxan (yeralması) 
Топинамбур  
Щелиантщус 
туберосус 
Təzə halda  
 
 
 
 
 
 
Havuc (xımı) 
Пастернак  
Пастинаъе  
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Hil  
Кардамон  
Елеттариа 
ъардамомум 
  
  
 
 
Qurudulmuş 
Xardal  
Горчица желтая  
Синапис алба  
 
 
 
 
 
 
yağından  
Xəşənbül 
Донник желтый  
Мелилотус  
 zoğundan yarpağından      
Xiyarotu  
 
Бароъо оффиъиналис  
 
Təzə və qurudulmuş 
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
İriçiçək koreapsis 
Кореопсис 
Ъореопсис  
 qurudulmuş qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
İspanaq  
Шпинат  
Спинаъиа олераъеое 
  
Toz 
halında  
 
 
 
 
Kakao  
Какао  
Тщеоброма  
 
 
 
 
 
Meyvələri  
Keşniş  
Кориандр, киндзы  
Ъориндрум  
qurudulmuş Zoğları qururdulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Kəçəvər  
Аир болотный  
Аъорус ъаламус 
qaynadılmış  
qurudulmuş 
 
 
 
 
Kəklikotu 
Чабрец (тимьян) 
Тщумус вулэарис  
 
Təzə və qurudulmuş  
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
Kəndəlaş 
Бузина 
Самбуъус  
  
 
qurudulmuş  qurudulmuş 
 
Kərəvüz 
Сельдерей  
Апиум эравеленс 
qurudulmuş qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Kök  
Морковь  
Дауъус сативус 
Kökləri təzə 
halda  
 
 
 
 
 
 
Küncüt  
Кунжут  
Сесамум ориентале 
  
  
 
 
Qurudulmuş 
Qara istiot  
Перец черный  
Пипур ниэрум  
  
  
 
qurudulmuş 
 
Qaraqınıq  
Душица обыкнавенная 
Ориэанум  
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Qatran  
 
Ърамбе  
Kökləri 
pörtlədilir 
Pörtlədilir    
 
 
 
Qazayağı  
Частуха  
Фалъариа соидер  
 bişirlir bişirilir  
 
  
Qırmızı istiot  
Перец красный  
Ъапсиъум  
 
 
 
 
 
Təzə və 
qurudulmuş 
 
Qatıqotu  
Хрен обыкнавенный  
Армлраъиа  
doğranmış  
 
 
 
 
 
 
Lalə (xaş-xaş) 
Мак  
Папавер 
ъомниферум 
 
 
 
 
 
 
yanğından  
Lyubistok  
Любисток  
Левистиъум 
оффиъиналле  
üyüdülmüş  
 
 
 
 
 
 
Mərzə 
Душица  
Мажорана щортенсис 
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Mixək ağacı  
Гвоздика  
Ъарйопщйллус 
ароматиъус  
  
  
Qönçə 
 
 
Muskat ağacı  
Мускатное дерево  
Мйристиъа фраэранс  
 
 
 
 
 
 
Qabığı 
Nanə (yarpız) 
Мята перечная  
Ментща пиперита  
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Pərpərən (pərpətöyün) 
Портулак  
Портулаъа 
олераъеае  
 zoğ  
Təzə və qurudulmuş Hissələri  
 
 
Porut (xəndəkgülü) 
Ристец  
Стаъщйс 
bişirilmiş 
 
 
 
 
 
 
36



 
370
Razyana 
Фенхель 
Фоениъулум 
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Reyhan 
Базилика  
Оъимум басилиъум 
 qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
 
Rəvənd (uşqun) 
Ревень 
Рщеум  
 zoğları  
 
 
 
 
 
Gabahgülü  (məxmərgülü) 
 
Таэетес патула  
  
qurudulmuş qurudulmuş 
qurudu
lmuş 
 
 
Sarıçiçək  
 
Ъартщамус  
  
  
 
 
Tozundan 
Qəhvə 
Кофе  
Ъоффеа арабиъа 
  
  
 
 
Tozundan 
Sarımsaq  
Чеснок посевной 
Аллиум сативум  
soğanaqları 
 
 
 
 
 
 
Sarıkök  
Имбирь желтый 
Ъуръума лонэа  
 
 
 
 
 
 
 
Sədo 
Рута  
Рута аравеоленс  
  
qurudulmuş 
 
 
 
 
Soğan 
Лук репчатый  
Аллиум  
soğanaqları  
qurudulmuş  
qurudulmuş 
 
 
 
Sürvə (adaçayı) 
Шалфей 
Салвиа  
 
 
 
 
 
 
 
Süsən 
Касатик  
Ирис 
  
qurudulmuş 
 
 
 
 
Sumaq  
Сумах дубилный  
Рщус  
 
 
 
 
 
yetişmiş  
 
Şabalıd  
Каштан  
Ъастанеа сатива 
 
 
 
 
 
yetişmiş  
 
Şalampurt  
Брюква, рапс  
Брафсиъа щапус  
kökümsovlar ı 
 
 
 
 
 
 
Şüyüd  
Укроп  
Антщеум 
эравеоленсс  
 
Təzə və qurudulmuş 
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
Tərxun 
Эстрагон  
Драъумъулус  
 
 
Təzə və qurudulmuş 
 
 
 
 
Tikanlı kəvər 
Каперсы калючие  
Ъаппарис спиноза  
  
Cavn 
yarpaq, 
toğ  
Qönçə 
 
 
Vanil  
Ваниль  
Ванилла планифолиа  
  
  
 
qurudulmuş  
 
Vəzəri 
Кресс- салат  
Лепидум  
 
 
 
 
 
 
 
Yerfındığı  
Арахис  
Араъщис  
 
 
 
 
 
 
Toz halında  
Zeytun  
Маслина европейская 
Олеа еуропаеа  
 
 
 
 
 
Təzə və 
qurudulmuş 
 
Zəfəran 
Шафран  
Ъроъус сативус  
  
 
qurudulmuş 
 
 
 
Zəncəfil 
Имбирь 
лекарственный 
(куркума) 
Зинэибер оффиъинале 
Toz halında  
 
 
 
 
 
 
Yovşan  
Полынь лечебная  
Артемисиа 
абротанум 
 qurudulmuş qurudulmuş qurudulmuş 
 
 
 
Zirə 
Тмин обыкновенная 
Ъариум ъарви  
 
 
 
 
qurudu
lmuş 
qurudulmuş 
 
37



 
371
Əlavə 6 
BAYTARLIQDA İSTİFADƏSİ TÖVSİYƏ OLUNAN DƏRMAN BİTKİLƏRİ 
 
Bitkilərin adı 
İstifadəyə 
yararlı orqan və 
hissələri 
Dərman 
formaları  
Xəstəliklər və tətbiq sahəsi 
Kartof  
Картофель 
Солонум туберозум 
Köküyumrusu və 
meyvəsi  
Şirə həlim, sıyıq 
həlim 
Qastrit, enterit, köpmə, iltihabəleyhi 
yarasağaldıcı, sidikqovucu, mədə 
turşuluğunu normalaşdıran, pəhriz 
yemi 
Çuğundur  
Свекла  
Бета вулэарис 
Kökümeyvəsi 
Doğranmış, çiy 
və bişmiş halda 
şirə 
Avitaminozlar, mineral çatışmazlığı, 
qəbizlik. 
İşlətmə, sidikqovucu, iltiha-
bəleyhi, ağrıkəsici, qandoğurucu
 
Dazı  
Зверобой   
Щупериум перфорутум 
Yerüstü hissəsi, 
otu 
Sulu dəmləməsi, 
spirtli cövhəri 
Daxilə: mədə-bağırsaq, qaraciyər
böyrək ağrıları, qarqara, təpitmə, ağrı 
kəsici, yarasağaldan 
Dəvəyarpağı (kərmək)   
Кермек мейера  
Лимониум мейери 
kökümsov, 
kökköməci 
 
Dezinteriya, dispepsiya, 
dezinfeksiyaedici, büzüşdürücü 
 Diricə alaq   
Живучка  
Ажуга эеневенсис 
Yerüstü gövdəsi, 
otu 
Dəmləmə, cay, 
məlhəm 
Açıq kəsik yaralar, köpsancı, ishal, 
bronxit. Yarasağaldıcı, qankəsici, 
bəlğəmgətirici, yumşaldıcı 
Süsən  
Касатик   
Ирис псевдоъорус 
Kökümsov, 
yarpağı, çiçəyi 
Dəmləmə, 
pörtləmə 
Böyrək, sidik yollarının iltihabı, 
qanlaxtayıcı, sancıkəsici, 
büzüşdürücü, bakterisid 
İvançay  
Кипрей, Иванчай  
Ъщамаенирион 
анэустифолиум 
Yerüstü hissələri, 
yarpağı 
Dəmləmə, çay 
İshal, dezinteriya, dispersiya, iltihaba 
qarşı, antiseptik 
İsitməotu  
Золототысячник  
Ъентауриум унбелатум
 
Yerüstü hissələri, 
otu 
Dəmləmə, cay, 
spirtli cövhəri 
Qastrit, dispepsiya, köpmə, qaraciyər, 
böyrək ağrıları 
İştahagətirən həzm prosesini 
yaxşılaşdıran, qurdqovan
 
Yovşan  
Полынь  
Артемисиа абсинтщиум  
Gövdənin çiçəkli 
hissəsi yaş, 
qurudulmuş 
Sulu, dəmləmə, 
spirtli cövhəri, 
məlhəm 
Qastrit, enterit, kolit, öd yolları 
xəstəlikləri, şirdanda turşuluğu 
normalaşdırır, iştahanı artırır, köpü 
yatırdır. Bakterisid, bakteriostatik təsir 
göstərir, sinir sistemini sakitləşdirir, 
qurdqovan 
Касны (ъыртдангуш) 
Цикорин 
обыкновенный  
Ъиъщориум интйубис 
Kökü, çiçəyi 
Sulu, dəmləmə, 
pörtləmə 
kasnıarağı  
Sarılıq, qızdırma mədə-bağırsaq, 
qaraciyər, öd yolları xəstəlikləri. 
MSS sakitləşdirici, ürək fəaliyyətini 
yaxşılaşdırır. Maddələr mübadiləsini 
tənzimləyir 
Kələm    
Капуста огороднал   
Брассиъа олерачеа 
yarpağı,özəyi, 
toxumu 
Yem, çiy, bişmiş, 
çay, pörtləmə 
Sidikqovucu, ödqovucu, qastirit, 
qəbizlik qaraciyərlərdə funksional 
pozuntular 
Gücotu  
Репейник аптечный   
Аэримона еупаторийа 
Yerüstü hissələri, 
otu 
Çay, dəmləmə 
Mədə-bağırsaq, qaraciyər pozuntuları, 
ishal, dezinteriya 
Palıd  
Дуб   
Гуеръус аразина  
Qabığı, qabığının 
külü, qozaları, 
yarpaqları 
Dəmləmə, 
pörtləmə, toz, 
çay  
Qanlı ishal, sancılar, ağız boşluğu 
xəstəlikləri, sidik yollarının iltihabı, 
yanıqlar 


 
372
Pərpərən (pərpətöyün, 
pencər)   
Портулак   
Портулака грандифлора  
Yarpağı, 
gövdəsi, zoğu, 
toxumu 
Dəmləmə, 
ekstrakt çay, şirə 
İshal dezinteriya, böyrək, sidik kisəsi, 
sidik yollarının iltihabı, qızdırma 
Qan təzyiqini artırır, iltihabəleyhi, 
gümrahlaşdırıcı 
Razyana  
Фенхель  
Фоениъулум нилэара  
Meyvəsi, yarpağı 
Yem, dəmləmə, 
pörtləmə 
Mədə-bağırsaq, qaraciyər, ağciyər 
xəstəlikləri 
Köpalan, həzmi yaxşılaşdıran, 
öskürəyə qarşı, bəlğəmgətirici, işlətmə
Sarımsaq    
Чеснок    
Аллиум сативум
  
Meyvəsi 
Yemə əlavə, şirə, 
cövhər 
Bakterisid, fungisid, fitonsid. 
Bağırsaqlarda gedən qıcqırma, çürümə 
prosesinin qarşısını alan tənəffüs 
yollarının iltihabı, qurd qovucu 
Алое (язвай, малдили)    
Алоэ   
Алое арборесъенс  
Yarpağı – yaş, 
quru 
Şirə emulsiya, 
belyus yarma 
otla, qarışıq, çay 
südlə 
Göz ağrıları, vərəm, qəbizlik, 
xoralar, yanıq, dermatit, yataq 
yarası,  işlədici, qıcıqlandırıcı, 
gümrahlaşdırıcı, qan doğurucu, 
stimulyator
 
Senna  
Кассия остролистая   
Ъассиа аъутофолиа  
Yarpağı,  
qurudulmuş 
Yemlə, 
dəmləmə, çay, 
briket  
Qəbizlik, sancı, mədə bağırsaq 
pozuntuları, köp, mədə qıcqırması, 
təmizləyici, işlədici, yumşaldıcı, 
sürüşkənliyi artıran 
Balqabaq (boranı, 
qabaq)    
Тыква 
Ъуъурбита
 
пепо
  
 
Tumu, çiyidi, 
toxumu, meyvəsi 
Toz, qabıqlı, 
qabıqsız yemlə  
Mədə bağırsaq pozuntuları, 
böyrəklərin öd kisəsinin iltihabı, 
qurdqovan, sidikqovucu, köpolan, 
iştahaartıran
 
Baş soğan 
Лук репчатый   
Аллиум ъепа  
Meyvəsi, qabığı Yemə qatqı, şirə 
Mədə bağırsaq pozuntuları, qrip, 
angina, avitaminoz, iştaha artıran, 
həzmyaxşılaşdırıcı, fitonsid 
Çay yovşanı 
Мирикария    
Мйрйкариа 
алопеъроидес  
Yarpağı, zoğu, 
budağı, gövdəsi 
Çay, dəmləmə, 
toz 
İshal dezinteriya, yaralar, sancılar. 
Açıq yaraların sağalması, daxili 
qanaxmaların dayandırılması 
Çınqıl otu 
Гравилат    
Эеум урбанум 
Gövdəsi, 
yarpağı, 
kökümsovu 
Çay, dəmləmə, 
toz, məlhəm  
Öskürək, ishal, dezinteriya, irinli 
iltihablar, qızdırma. 
Yarasağaldan, əqrəb zəhərinə qarşı, 
qudurmuş itin dişdək yerinə səpilir
 
Çobanyastığı 
(mollabaşı) 
Ромашка    
Матрикариа реъутита 
Çiçəyi, çiçək 
səbəti 
Dəmləmə, 
pörtləmə,  
bişirmə 
Sancılar, köp, mamalıq xəstəlikləri, 
qaynaşıq, ağrıkəsici, iltihabəleyhi, 
antiseptik 
Şaftalı    
Персик    
Персиъа вулгарис 
Çəyirdəyi, 
çiçəyi, yarpağı 
Yemə qatqı, toz, 
çay, dəmləmə 
  Anemiya, öd yollarının iltihabı. 
İşlətmə, qarın sancıları   
At əvəliyi 
Щавель конский    
Румех ъонтертус 
Rəvənd kökü, 
meyvəsi, çiçəyi 
Yemə qatqı, 
pörtləmə, 
dəmləmə  
İshal, dezinteriya, antivitaminlər. 
Qaraciyərin iltihabları. Qurdqovucu, 
işlətmə, hovalan   
Vələmir 
Овес    
Авена сатива 
Dəni 
Yemlə, qarışıq, 
pəhriz yemi, çiy, 
pörtləmə, bişirmə
Mədə-bağırsaq durğunluğu, ürək 
çatışmazlığı, yataq yarası - təpitmə, 
yumşaldıcı, tonuslaşdırıcı, 
sakitləşdirici, hovgötürən, 
yarasağaldan   


 
373
Cəfəri    
Петрушка   
Петраселинум ъриспум 
Yarpağı - yaşıl, 
quru, kökü - 
köməci 
Pörtləmə, 
dəmləmə, sıyıq 
Həzmolmanın siymə aktının 
pozulması, atoniya, bitlilik, 
törədicilərin cinsiyyət yorğunluğu, 
iltihabəleyhi, antiseptik, 
sidikqovucu, bittökən, ödqovucu
 
Biyan    
Солодка голая    
Ъейъйриниза эларра 
Kökümsovu,      
kökü-köməci 
Yemlə qarışdırıb 
doğranmış halda 
  Yuxarı tənəffüs yollarının iltihabı, 
mədə-bağırsaq pozuntuları, 
yumşaldıcı, bəlğəmgətirici, 
büzüşdürücü, köpalan   
Dəmrovotu   
Чистотел    
Ъщелидениум майыс 
Yerüstü hissələri, 
yaş qurudulmuş 
Toz, məlhəm, 
dəmləmə, 
pörtləmə, şirə 
Dəmrov, ekzema, ziyil, döyəmək, 
yataq yarası, öd-qaraciyər 
çatışmazlığı, ağrı kəsici, uyuşdurucu, 
bakterisid, yungisid   
Adi dazı 
Зверобой    
Щупериъум перфоратум 
Yerüstü 
orqanları, otu 
Sulu dəmləməsi, 
spirtli cövhəri 
Mədə-bağırsaq pozuntuları 
soyuqlama, sətəlcəm, qaraciyər, 
böyrək fəsadları, iltihabəleyhi 
yanıqları sağaldan, soyuqdəymə-
sətəlcəm, tərlədici, büzücü, sidik 
qovucu, öd qovucu, ağrıkəsici
 
Qırxbuğum (yolotu, 
xərçəngboyma)   
Горец мясокрасный    
Полигонум бисторта 
Kökümsovu, 
gövdəsi 
   Pörtləmə, 
həlim, sıyıq, 
xülasə 
  Stomatit, qaynaşıq, yem borusunun 
iltihabı, irinli yaralar   
Boymadərən (dazı)   
Тысячалистник    
Ахиллеа миллфолиум   
Çiçəyi 
Dəmləmə, çay, 
ekstrakt 
Mədə-bağırsaq pozuntuları   
 
Sarağan (vəlkə)    
Скумпия    
Ъофинус ъоээиэрийа 
Yarpağı - yaş, 
quru, özəyi 
(oduncağı) 
Dəmləmə. Yemlə 
birgə məlhəm 
Mədə bağırsaq xəstəlikləri, 
dezinteriya, dispepsiya, yanıq, xora, 
ishal, büzüşdürücü, iltihabəlehi   
Erkək ayıdöşəyi (qıjı)  
Мужской папоротник   
Дрйоптерис филих  
Kökümsovu, 
kök-köməci 
Toz, doğranmış 
halda yemlə 
birgə ekstrakt 
Qurdqovan   
Acılıqotu     
Хвощ  
Епщедра дистаъщйа 
Gövdəsi, zoğu, 
qol-budağı 
Ekstraktı tez 
məhlul, yaxud 
qlükoza ilə birgə 
Göz xəstəliklərin şırnaqla yumaq 
üçün
 
Sarı suzanbağı    
Кубышка желтая   
Нупщер лутеа 
Kökümsovu 
Məlhəm, 
liniment, 
emulsiya 
Xaricə: dəri xəstəlikləri, dəmrov, 
ekzema Daxilə: trixomonoz, balalıq 
yollarının dezinfeksiyası
 
Bat-bat 
Белена    
Щйосойамус ниэер  
Yarpağı, otu 
Dəmləmə, çay, 
yemə əlavə   
Sancıgötürən, ağrıkəsən.  Mədə-
bağırsaq pozuntuları, köpmə, qıcqırma  
Acı istiot 
Красный перец   
Ъапсиум уннуум  
Yarpağı - yaş, 
quru, meyvələri 
yemlə 
Həlim, sıyıq, 
məlhəm 
Hovalma, donma, soyuqlama, 
iştahgətirici, donmalarda-təpitmə, 
sarğı, yaxı
 
Vaxtsız çiçək 
Безвременник   
Ъолъщиъум спеъиозум  
Çiçəyi, otu   
Məlhəm yağda, 
piydə   
Şişlər, gecsağalan yaralar, xoralar, 
yaxı, sürtgü   Məlhəm yağda, piydə  
Şişlər, gecsağalan yaralar, xoralar, 
yaxı, sürtgü    


 
374
Şaftalı  (hülü, kərdi)  
Персик   
Персиъа вулгарис 
 
Toxumu, yarpağı 
Yağ, piy, 
emulsiya, çay 
dəmləmə 
Körpə heyvanlarda heyvanlarda 
qarın ağrıları, sancı, anemiya, 
böyrək, öd yollarının iltihabı 
İşlətmə, iştahaartıran, ağrıkəsən, 
hovalan
 
Danaya 
Даная ветвистая   
Данае раъемоза  
Kökü, meyvəsi, 
çiçəyi 
Dəmləmə, çay, 
toz, bişirmə, 
pörtləmə   
İshal, dezinteriya, avitominoz, 
qaraciyər xəstəlikləri, mədə ağrıları  
İşlətmə, ağrıkəsici, hovgötürən, 
antiseptik    
Əncir    
Инжир (смоковница)   
Фиъус чариъа (щиръана) 
Meyvəsi, 
yarpağı, qabığı, 
budağı, saplağı, 
süddücəsi   
Dəmləmə, çay, 
spirtli məhlul, 
emulsiya, şirə, 
kül, pörtləmə, 
məlhəm 
Ümumi zəiflik, süstlük, soyuqdəymə, 
qusma, qarın ağrıları, oynaq ağrıları, 
irinli yaralar, ürək bulanmaları 
Sinəyumşaldıcı, sidikqovucu, 
toxdadıcı, sakitləşdirici, hovgötürən, 
yarasağaldıcı, qurdqovan   
İxtiyarı 
Бешеный огурец    
Еъбаллиум елатериум 
Yerüstü hissəsi, 
meyvəsi, şirəsi 
Dəmləmə, 
bişirmə, sürtmə, 
xəmir, təpitmə 
Kürləşmə, havalanma, dəri 
xəstəlikləri, yataq yarası, işlətmə, 
sidik qovucu, hovalan, sakitləşdirici, 
yara sağaldan, qurdqovan   
Ziyilotu   
Бородовник    
Ламосана ъомминис 
Otu, yarpağı 
Çay, dəmləmə, 
yemə əlavə 
Qəbizlik, halsızlaşma, qan azlığı, 
soyuqlama, avitaminozlar 
İltihabəleyhi, ağrıkəsici, qandoğuran, 
işlətmə    
Murdarça   
Крушина    
Рщаминус франэула  
Qabığı, meyvəsi 
Bişirmə, 
dəmləmə, 
ekstrakt 
Qəbizlik, xroniki mədə-bağırsaq 
ağrıları, babasil İşlətmə, hovalan, 
ağrıkəsən
 
Çuğundur  
Свекла    
Бета вулэарис  
Meyvəsi, yarpağı 
Şirə, pörtləmə, 
yemə əlavə 
Qanazlığı, qəbizlik, avitaminoz, 
mineral çatışmazlığı, mədə-bağırsaq 
pozuntuları, vərəm İşlətmə, 
sidikqovucu, ağrıkəsici, qandoğuran, 
gümrahlaşdırıcı   
Şalğamturp 
Бруюква    
Брассиъа мопус  
Kökümeyvəsi, 
yarpağı, toxumu 
Şirə, pörtləmə, 
yemə əlavə   
Qəbizlik, mədə-bağırsaq pozuntuları, 
sidik yollarının iltihabı, avitaminoz, 
dermatit Zəif işlədici, sidikqovucu, 
iştahagətirici   
Şüvəran 
Гулявник    
Сисйнбриум боеселли  
Toxumu 
Çay, ekstrakt, 
bişirmə, sürtmə, 
yaxı 
Qəbizlik, isitmə, sətəlcəm, oynaq 
ağrıları, işlətmə, sidikqovucu, 
yarasağaldan, qurdqovan   
Andız   
Девесил    
Инула щелениум 
Kökü, çiçəyi, 
yarpağı,   
Dəmləmə, 
bişirmə, toz. 
Məlhəm sürtmə, 
spirtli ekstraktı 
Bronxit, soyuqdəymə, tənəffüs 
yollarının iltihabı, vərəm, çiban, kor 
çiban, irinli yaralar, yataq yaraları 
Yumşaldıcı, iltihabgötürücü, 
ödqovucu, sidikqovucu, iştahaartırıcı, 
tərlədici, qankəsici, yarasağaldan, 
sinir sistemini sakitləşdirici, 
antiseptik, qurdqovucu    


 
375
Bəlğəmotu (gülxətimi)   
Алтей    
Алтщаеа оффиъиналис  
Kökü, yarpağı, 
çiçəyi 
Dəmləmə, 
ekstrakt, sinə 
çayı, pörtləmə, 
təpitmə 
Nəfəs yollarının iltihabı, soyuqdəymə, 
qastrit, enterit, quru öskürək, ishal, 
açıq yaralar Sinəyumşaldıcı, 
sakitləşdirici, bəlğəmgətirici, 
hovgötürən   
Bənövşə 
Фиалка    
Виола арвенсис  
Otu, kökü, çiçəyi Dəmləmə, çay 
Quru öskürək, bronxit, sarılıq, oynaq 
ağrıları, avitominozlar, ishal, 
dezinteriya, öd yollarının iltihabı, 
qıcolma, dəlisovluq, qızğınlıq 
Sinəyumşaldıcı, bəlğəmgətirici, 
iltihabgötürən, sidikqovucu, 
sakitləşdirici   
Dəvədabanı (ögeyana)    
Мать и мачеха    
Туссилога фарфара 
Yarpağı, çiçəyi 
Çay, dəmləmə, 
şirə, şərbət, tüstü, 
təpitmə 
Bronxit, pnevmoniya, sətəlcəm, 
sarılıq, mədə-bağırsaq ağrıları, üzücü 
öskürək, böyrək və sidik kisəsinin 
iltihabı Hovalan, sinəyumşaldıcı, 
bəlğəmgətirici, tərlədici, yarasağaldıcı  
Yonca (üçyarpaq, 
qırmızı yoncası, 
çəmən)     
Клевер красный 
(луговой)    
Трифолиум пратенсе 
Yarpağı, toxumu, 
çiçəyi 
Dəmləmə, çay, 
yem qarışığı 
Sətəlcəm, soyuqlama, soyuqdəymə, 
bəlğəmgətirici, sinəyumşaldıcı, 
sidikqovucu, tərlətmə Qarın ağrıları, 
ishal, dezinteriya, qurdqovan   
Güləbrişin (lənkəran 
güləbrişini)     
Альбиция 
лянкяранская   
Албиззиа йулибриссин  
Gövdəsi, budağı, 
qabığı 
Çay, dəmləmə. 
pörtləmə 
Sətəlcəm, soyuqdəymə, öskürək, 
bəlğəmgətirici, mədə-bağırsaq 
xəstəlikləri, iştahaartıran, qurdqovucu  
Gülülcə (lərgə)    
Чина луговая    
Латщйрус пратенсис 
Yerüstü hissələri, 
yarpaqcığı, 
bığcığı 
Çay, dəmləmə, 
yem qarışığı 
Tənəffüs yollarının xəstəlikləri, 
öskürək, soyuqdəymə Sinəyumşaldıcı, 
iltihabəleyhi   
Ləçəkotu    
Зюзник     
Лйопус еуропеус 
Yerüstü hissələri, 
yarpağı, 
meyvəsi, kökü 
Çay, dəmləmə 
Vərəm, sətəlcəm, öskürək 
Sinəyumşaldıcı, iltihabgötürücü   
Mürgüotu      
Дрема липкая    
Елисантще висъоса 
Yerüstü hissələri 
Çay, dəmləmə, 
məlhəm 
Bronxit, soyuqdəymə, əzələ ağrıları 
Tərlədici, revmatizməleyhi, hovalan  
Mərcənotu (nəmgül)      
   Буквица 
лекарственная 
Бетониъа оффиъиналис  
Yarpağı, çiçəyi, 
toxumu 
Çay, dəmləmə, 
yaxı, məlhəm 
Soyuqlama, bronxit, sətəlcəm 
Sinəyumşaldıcı, sidikqovucu, 
ağrıkəsici, işlətmə, yaxı, sürtgü   
Sığırquyruğu 
(aylqulağı)     
Коровяк     
Вербасъум 
пщиломоидес  
Tac çiçəkləri, 
yarpağı, zoğu 
Çay dəmləmə, 
pörtləmə, yaxı 
Vərəm, ishal, dezinteriya, çiban, kor 
çiban antiseptik, büzüşdürücü, 
yarasağaldan, çibanyetişdirən   
Südotu      
Истод    
Полйэала анатолиъа  
Kökü, köməci Çay, 
dəmləmə   
Nəfəs, öd, sidik yoları xəstəlikləri 
Sinəyumşaldan, ağrıkəsən, 
iltihabəleyhi    
Sümürgən   
Воловик     
Анъщуса италиъа  
Otu, yarpağı, 
kökü, çiçəyi 
Çay, dəmləmə, 
toz, məlhəm 
Tənəffüs yolları, mədə-bağırsaq 
xəstəlikləri, ekzema, sarılıq.  
Bəlğəmgətirici, işlətmə, təpitmə, 
spazma götürən   


 
376
Soğan  
Качим гипсолюбка    
Эипсопщилабиъолор 
Kökü, köməci 
Çay, dəmləmə, 
yaxı 
Soyuqdəymə, böyrək xəstəlikləri Dəri 
xəstəlikləri, iltihabəleyhi, sidikqovucu  
Cədikotu    
Иссоп узколистый    
Щйссопс анэустифолус 
Yerüstü hissələri   
Çay dəmləmə, 
məlhəm 
Dəri xəstəlikləri, bronxit. Soyuqlama, 
bəlğəmgətirici, sinəyumşaldıcı, 
öskürək kəsən, yarasağaldan, 
soyuqlama   
Cincilim      
Звездичатка 
(мокрица)    
Стеллариа медла  
Yerüstü hissələri   
Çay, dəmləmə, 
yem əlavəsi   
Sətəlcəm, bronxit, öskürək, qaraciyər 
xəstəlikləri, sinə ağrıları, qanqusma, 
babasil, sinəyumşaldan, hovalan, 
yarasağaldan   
Cirəgülü 
Бедренец     
Пимпинелла сахифраэа 
Kökü, köməci, 
meyvəsi 
Dəmləmə, 
pörtləmə, xülasə, 
ektrakt, cövhər 
Nəfəs yollarının xəstəlikləri, sidik 
yollarının xəstəlikləri Antiseptik
hovalan, sidiqovma, daşsalıcı   
Sarı su zanbağı     
Кубышька желтая    
Нущар бутъа 
Çiçəyi, toxumu, 
meyvəsi 
Məhlul, 
emulsiya, ширя 
Cinsiyyət orqanlarının xəstəlikləri 
Trixomonoz, göbələk xəstəlikləri, 
irinli yaralar, hovalan, antiseptik, 
yarasağaldan 
Acılıqotu       
Хвощ     
Епщедра дистаъщйа 
Gövdəsi, 
qolbudağı 
Ekstraktı 5%-li 
tizməhlul və 
qlükoza ilə 
qarışığı 
Göz xəstəlikləri, zığlanma, qızartı 
İltihabəleyhi, antiseptik, yuyucu   
Gicitkan       
Крапива    
Уртиъа диоиса 
Yarpağı  
Dəmləmə, 
ekstrakt, briket, 
pörtləmə 
Qastrit, yataq yaraları, döyənək, dəri 
xəstəlikləri, yanıqlar, xoralar, qan 
azlığı Qankəsici, yarasağaldan, 
qandoğuran, gümrahlaşdırıcı, hovalan 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
377
ƏDƏBİYYAT 
 
Azərbaycan dilində 
ABŞ-ın ekoloji kənd təsərrüfatı üzrə standartları. NOP 
Aslanov H.Q. Meliorasiya torpaqşünaslığı. Bakı- “Elm” 1999, 346 s. 
Avazova M. Respublika torpaqlarının müasir ekoloji vəziyyəti. “Təbii sərvətlərin 
qiymətləndirilməsi və  təbiətdən istifadə” mövzusunda elmi-praktik konfransın tezisləri. Bakı-
2003, 340-342 s. 
Avropada bioloji kənd təsərrüfatı istehsalı- 2001-ci il üçün Avropa Komissiyasının statistikası.  
Azərbaycan Respublikası Dövlət Standartlaşdırma sistemi. Azərdövlətstandart, Bakı, 1998. 
Azərbaycan Respublikasında  ətraf mühitin və  təbiətin mühafizə  fəaliyyətinin vəziyyətinə dair 
dövlət məruzəsi. Bakı, 1993. 
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası (12 noyabr 1995-ci ildə qəbul edilib). Bakı, 1995. 
Azərbaycan Respublikasının Meşə Məcəlləsi. Bakı, 1998. 
Azərbaycan Respublikasının Su Məcəlləsi. Bakı, 1998. 
Azərbaycan Respublikasının Torpaq Məcəlləsi. Bakı, 1999. 
Azərbaycan SSR-in Qırmızı Kitabı. Bakı,”İşıq nəşriyyatı”, 1989, 543 s. 
Azərbaycanda səhralaşma problemləri. Akademik B.Ə.Budaqovun anadan olmasının 75 illiyinə 
həsr olunmuş konfransın materialı. Bakı-2003, 300 s. 
AZS Milli Sertifikatlaşdırma sistemi. Rəhbəredici sənədlərin məcmuəsi. I hissə. Bakı, 
Azərdövlətstandart, 1993. 
Babayev A.H. Azərbaycan torpaqlarının ekoloji vəziyyəti və torpaqların səmərəli istifadəsi üçün 
münbitliyin modelləşdirilməsindən irəli gələn tövsiyələr. Gəncə, 1994, 37 s. 
Babayev A.H. Azərbaycanda ekoloji kənd təsərrüfatına münasibət və davamlı inkişafı  bəzi 
aspektləri. VIII-ci Bakı”Enerji, ekologiya və iqtisadiyyat” konqresinin materialları. Bakı, 2005, 3 s. 
Babayev A.H. Azərbaycanda ekoloji kənd təsərrüfatının bugünkü vəziyyəti və perspektivləri. 
(H.Əliyevin 85 illiyinə həsr olunmuş Ümumrespublika Konfrasında məruzə). Gəncə, 2008, 12 s. 
Babayev A.H. Bioloji  kənd təsərrüfatçılığı. (Fermer üçün vəsait). Gəncə, 2003, 27 s. 
Babayev A.H. Bioloji əkinçiliklə  məşğul olan fermer təsərrüfatlarının məhsullarının yerli 
sertifikatlaşması. Gəncə, 2004, 24 s. 
Babayev A.H. XXI əsrin gündəliyi və Azərbaycanda davamlı  kənd təsərrüfatı problemi. 
(Respublika regionlarının sosial iqtisadi inkişafına yönəldilmiş elmi-texniki informasiya materialı 
toplusu). №1, Bakı, 2004, 3 s.  
Babayev A.H. Şəki-Zaqatala bölgəsində torpaq əmələgəlməsi və proseslərin proqnozlaşdırılması. 
Bakı, 1994, 72 s. 


 
378
Babayev A.H. Torpaq islahatlarına elmi baxışlar və problemlərimiz. Gəncə, 1996, 18 s. 
 Babayev A.H. Torpaq keyfiyyətinin monitorinqi və ekoloji nəzarət. Bakı, 1999, 98 s.  
Babayev A.H. Torpaq münbitliyinin modelləşdirilməsinin nəzəri və  təcrübi  əsasları. Bakı 
“Ensiklopediya”, 1994, 67 s. 
Babayev A.H.(müştərək). Baytarlıqda dərman bitkilərinin tətbiqi. Gəncə, 2005, 23 s. 
Babayev A.H.(müştərək). Bioloji kənd təsərrüfatı isehsalının inkşafı  və  dəstəklənməsinə 
yönəldilmiş səmərəli dövlət siyasəti. Gəncə, 2004, 45 s. 
Babayev A.H.(müştərək). Bioloji kənd təsərrüfatında bitki mühafizəsi və torpaq münbitliyinin 
artırılması. Gəncə, 2004, 31 s. 
Babayev A.H.(müştərək). Bioloji mübarizədə  tətbiq olunan faydalı orqanizmlər və mikrobioloji 
preparatlar. Gəncə, 2005, 12 s. 
Babayev A.H.(müştərək). Kənd təsərrüfat məhsullarının istehsalında, emalında və 
saxlanılmasında istifadə olunan fitonsidlər. Gəncə, 2005, 40 s. 
Babayev M.P., Orucova N.H., İsgəndərov S.M. Müxtəlif torpaq-ekoloji şəraitdə  tərəvəz 
bitkilərindən yüksək məhsul almağın idarə olunması. Bakı, “Elm”, 2007, 240 s.  
Budaqov B.Ə., Qəribov Y.Ə. Təbii landşaftların antropogenləşməsinin  əsas istiqamətləri. 
Azərbaycan Respublikasının konstruktiv coğrafiyası. Bakı, “Elm”, 2000. 
CAP islahatı-kənd təsərrüfaının davamlı inkşafının uzun müddətli perspektivi. Avropa 
Komissiyası, 2003. 
Dabbert S., Xerinq A., Sanoş R. Ekoloji əkinçilik üzrə siyasət (İngilis dilində). “Oyken 
Ulmer”nəşriyyatı, 2002-ci il. 
Dünya bazarlarına qlobal giriş baxımından inkşaf edən bioloji kənd təsərrüfatının istehsal 
imkanları. FAO, 1990. 
Ekoloji təmiz qidalanma və  kənd təsərrüfatı istehsalı üzrə Avropanın fəaliyyət planı. Avropa 
Komissiyası. 2003. 
Engels F. Təbiətin dialektikası. Bakı, 1966, 152 s. 
Əliyev H.Ə. Həyəcan təbili. Bakı, 2002, 175 s.  
Əzizov Q.Z., Quliyev Ə. Azərbaycanın şorlaşmış torpaqları, onların meliorasiyası və münbitliyi-
nin artırılması. Bakı, 1999. 
Həsənov M.S. Kiçik Qafqazda payızlıq buğdanın iqlimlə əlaqəsi. “Elm”, Bakı, 127 s.  
IFOAM Baza standartları, Bonn.2007 
İsmayılov N.M. Neftlə çirklənmiş torpaqların və qazma şlamların təmizlənməsi. Bakı, “Təhsil”, 
2007, 168 s. 
İSO 65 (EN 45011)-Məhsulların sertifikatlaşdırma sistemini həyata keçirən orqanlar üçün ümumi 
tələbatlar. 


 
379
Kodeks Alimentarius- FAO –nun ekoloji ərzaq məhsulları istehsalı üzrə standartı. 
Kotçi C. Kəndin inkşafında bioloji kənd təsərrüfatı istehsalının yerli gündəliyi. (ingilis dilində). 
Agrecol, 2003, 260 s.  
Gerber A. Ekoloji Əkinçilikdə peşə təlimi. Bon. 1987, (ingilis dilində) 550 s. 
Lampkin N.  Avropa bioloji kənd təsərrüfatı istehsalı üçün siyasi və normativ şərtlər. (ingilis 
dilində). Hohenheym, 2003, 158 s. 
Məmmədov A.P. Tərtərçay hövzəsi landşaftlarında ağır metalların yayılma qanunauyğunluqları. 
Bakı, “Elm”, 2007, 200 s. 
Məmmədov Q.Ş. Azərbaycan Respublikasının dövlət torpaq kadastrı: hüquqi, elmi və praktiki 
məsələlər. Bakı, “Elm”, 2003, 445 s. 
Məmmədov Q.Ş. Azərbaycan torpaqlarının ekoloji qiymətləndirilməsi. Bakı, “Elm”, 1998. 280 s.  
Məmmədov Q.Ş. Azərbaycanın ekoetik problemləri: elm, hüquqi, mənəvi aspektlər. Bakı, “Elm”, 
2004, 377 s. 
Məmmədov Q.Ş. Torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyasının əsasları. Bakı, “Elm”, 2007, 664 s. 
 Məmmədov Q.Ş., Cəfərov A,B., Mustafayeva Z. Əkinçilik və bitkiçiliyin əsasları. Bakı, “Elm”, 
2008, 324 s. 
Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M. Y., Məmmədova S.Z. (tərtib edənlər). Ekoloji atlas. Elmi redaktor: 
akademik B.Ə.Budaqov. Bakı Kartoqrafiya fabriki, 2009, 156 s. 
Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y. Ekologiya və ətraf mühitin mühafizəsi. Bakı, “Elm”, 2005, 880 s. 
Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y.  Ekologiya, ətraf mühit və insan. Bakı, “Elm”, 2006, 608 s. 
Məmmədov Q.Ş., Məmmədova S.Z., Şabanov C.Ə.  Torpağın eroziyası  və mühafizəsi. Bakı, 
“Elm”, 2009,340 s. 
Məmmədov N.R. Sertifikatlaşdırmanın əsasları. Dərs vəsaiti. Bakı, “Elm”, 2011. 
Məmmədov N.R. Standartlaşmanın əsasları. Ali məktəblər üçün dərslik, Bakı, “Elm”, 2003. 
Məmmədova S.Z. Lənkəran vilayətinin torpaq ehtiyyatları  və bonitirovkası. Bakı, “Elm”, 
2003,116 s. 
Mixelzen C. Bioloji kənd təsərrüfatı istehsalının inkişafı və Avropanın kənd təsərrüfatı idarələri 
(inglis dilində). Hohenheym, 2001, 340 s. 
Salmanov M. Tətbiqi ekologiyanın əsasları. “Bilik” cəmiyyəti. Bakı, 1993, 192 s. 
Torpaqların münbitliyi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı, 1999. 
Türkiyədə bioloji kənd təsərrüfatı istehsalı. 
Türkiyənin orqanik tarımı, 2005. 
Viller N.- Bioloji kənd təsərrüfatı istehsalı dünyası 2005-ci ildə 
Yaponiyanın ekoloji kənd təsərrüfatı üzrə standartı. Tokio 2002 
Yusifov E.F., İsayeva N.S.  Alternativ enerji mənbələri. Bakı, “Elm”, 2009,46 s. 


 
380
Rus dilində 
Абдуллаев М.А., Алиев Дж. А Миграция исскуственных и естественных радионуклидов в 
системе почва-растение, “Элм”1998, 238 с. 
Агроэкология. Авторы: В. А. Черников, В.М. Алексахен, А.В. Голубев и др. под ред. В. А. 
Черникова, А.И.Чекереса. М., “Колос”, 2000, 526 с. 
Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. М., Издат. Объеденение ЮНИТИ, 1998. 
Алекперов К.А. Эрозия почв и борьба с ней в Азербайджане. Изд. АН Азерб. ССР, Баку, 
1961.  
Антропогенные  изменения  климата/  Под.  ред.  М.И.Будыко,  Ю.А.Израэля.  Л., 
Гидрометеоиздат., 1987. 
Богдановский Г.А Химическая экология. М., Изд. МГУ, 1994. 
Будыко М.И. Глобальная экология. М., Мысль, 1977. 
Вернадский В.И. Живое вещество. М., 1978. 
Виноградов В.Н. Проблемы сельскохозяйственной экологии. “Наука и жизнь”, 1987, №6 
Волобуев В.Р. Экология почв. Баку, 1963, 259 с. 
Гасанов  Х.Н.  Климат,  почвы  и  биологический  круговорот  веществ.  Изд-во“Элм”,  Баку, 
1980, 175 с 
 Герайзаде  А.  П.  Преобразавание  энергии  в  системе  почва-растение  –атмосфера.  Автор. 
Доктор. дисс. М., 1988. 31 с. 
Гербициды  и  почва:  Экологические  аспекты  применения  гербицидов.  Под.  ред.  Е.А. 
Дмитриева. М., Изд МГУ, 1990. 
Добровольский Г.В., Никитин Е.Д. Экологические функции почв. М., Изд МГУ, 1986 
Дотто Л. Планета Земли в опасности. М., ”Мир”, 1986, 208 с. 
Дювиньо П., Танг М. Биосфера и место в ней человека. Пер. с франц. М., Прогресс, 1973 
Кирющин В.И. Экологические основы земледелия. М., Колос, 1996. 
Ковда В.А. Биохимия почвенного покрова. М., “Наука” , 1985 
Ковда В.А. Роль и функции почвенного покрова в биосфере земли. Пущино, 1985,10 с.  
Корпачевский Л.О. Экологические почвоведение. М., Изд МГУ, 1993. 
Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии: Уяебник для вузов, 2-ое 
изд.-М., ЮНИТИ, 2000. 
Культиасов И.М. Экология растений. М., Изд-во Московского Университета. 
Мамедов  Г.Ш.  Агроэкологические  особенности  и  бонитировка  почв  Азербайджана.  Баку, 
“Элм”,1990,172 с. 
Мамедов Р.Г. Агрофизические свойства почв Азерб. ССР. Баку, “Элм”,1988, 244 с.  
Минеев В.Г. Агрохимия и биосфера. М., “Колос”, 1984. 


 
381
Минеев В.Г. Биологические земледелие и минеральне удобрения. М., Колос, 1993. 
Минеев В.Г. Экологические проблемы  агрохимии М. , Изд. МГУ,1988. 
Мусеибов М.А. Ландшафты Азербайджанской Республики, Баку, БГУ, 2003, 138 с. 
Одум Ю. Основы экологии. Пер.с англ. М., “Мир”,  М., 1987. 
Окружающая среда: энциклопедический словарь-справочник. Пер.с немец. М., “Прогресс”, 
1993. 
Потапов А.Д. Экология.М., “Высшая школа”, 2004, 528 с. 
Салаев М.Э. Почвы Малого Кавказа. 1966, 329 с.  
Сельскохозяйственная  экология.  Уразаев  Н.А.,  Вакулин  А.А.,  Марымов  В.И.  и  др.  М., 
“Колос”, 1996. 
Сельскохозяйственные  экосистемы.  Пер.с  англ.  Под  ред.  Л.О.Карпачевского.  М., 
Агропромиздат., 1987. 
Сельскохозяйственный энциклопедический словарь. М., Сов. энциклопедия, 1989. 
Стенановских А.С. Прикладная экология. ЮНИТИ, 2003, 751 с.  
Фелленберг  Г.  Загрязнение  природной  среды.  Введение  в  экологическую  химию.  Пер.с 
немец. М., “Мир”,  1997. 
Черников В.А. и др. (22 авторов). Агроэкология. Методология, технология, экономика М., 
“Колос”, 2004, 400 с. 
Эйюбов  А.Д.  Агроклиматическое  районирование  Азербайджанской  ССР.  Баку,  “Элм”, 
1969, 188 с.  
Экологический мониторинг. Под ред. Т.Я.Ашихминой. М., Академический проспект, 2005,416 с.  
 
İngilis və türk dillərində 
Altieri, M. (1987) Agroecology-the scientific basis for alternative agriculture. Intermediate 
Technology Publications; London. 
Anonymous, 2005. National Programmer  for Organic Production. Department of Commerce, 
Ministry of Commerce and Industry, New Delhi India, 226 p. 
Anonymous, 2008. Malta Organic Agriculture Movement (MOAM): http//www.moam.org.mt/ 
Anonymous, 2008. The Extension Toxicology Network (EXTOXNET): 
http//www.extoxnet.orst.edu/ 
Anonymous, 2008. The Principles of Organic Agriculture. PDF-Down-loads: 
http//www.ifoam.org 
Anonymous,2004. The Complete Technology Book on Biofertilizer and Organic Farming. 
National Institute of Industrial Research(NIIR Board), India 620 p.  


 
382
Babayev A.G. Aspects of biofarming development in Azerbaijan  (Ecology and Farming №31 
September-December 2002. The İnternational magazine of İFOAM), 2 pages. 
Balfour, E. (1975) The Living Soil and the Haughley Experiment. Universe Books; New York. 
Balke, F. (1987) The Handbook of Organic Husbandry. Crowood Press; Marlborough. 
Boeringa, R. (1980) Alternative Agriculture. Elsevier; Amsterdam. 
Conford, P. (ed.) (1988) The Organic Tradition-an anthology of writings on orqanic farming, 
1900-1950. Green Books; Bideford. 
Greer L. and S. Driver, 2000. Organic Greenhouse Vegetable Production. ATTRA.Alıntı 
http://www.attra.org
 
Harmonization and equivalence in organic agriculture (ingilis dilində) Uted Nations-IFOAM, 
2007,p 221. 
Howard, A. (1948) Agricultural Testament. Oxford University Press. 
James A. Riddle and Joyce A. Ford-International Organic  Inspektion Manual. IFOAM| IOIA, 
December 2000.  
Knorr, D. (ed.) (1982) Sustainable Food Systems. AVI Publishing; Westport, Conn.. 
Koepf, H. et al. (1976) Bio-dynamic Agriculture. Antroposophic Press; Spring Valley, NY. 
National Research Council (1989) Alternative Agriculture. National Academy Press; 
Washington, DC. 
Lampkin, N., 1990 Organic Farming. Farming Press, Books, Ispwich. UK. Organic Europe 
URL: http||www.organic-europe.net| 
Merfield, C.N., 2000 Organic Weed Control. A Practical Guide. p. 29, http||www.merfield.com 
Newton, J.,2004 Profitable Organic Farming. Blackwell Publishing Company, 727 p., 
Californiya-USA 
Oelhaf, R. (1978) Organic Agriculture. Wiley; Chichester. 
Poincelot, R. (1986) Towards a More Sustainable Agriculture. AVI Publishing; Westport, Conn. 
Strategy on Solutions for harmonizing international regulation of organic  agriculture (ingilis 
dilində) Uted Nations, 2006, p 87. 
The contribution of organic  agriculture to Sustainable Rural development in Central and 
Eastern Europe (ingilis dilində) Avalon Foundation , 1994. p 220. 
USDA (1980) Report and Recommendations on organic Farming. 
Vine, A. & Bateman, D. (1981) Organic Farming Systems in England and Wales. University 
College of Wales; Abreystwyth. 
Vogtman H.-The importance of biological agriculture in a World of diminishing resources 
(ingilis dilində) Witzenhauzen, 1984, p. 448.  
Widdowson, R.W. (1987) Towards Holistic Agriculture. Pergamon Press. 


 
383
Wolf, R, (1975) Organic Farming. Rodale Press; Emmaus, PA. 
Wookey, B. (1987) Rushall-the Story of an Organic Farm. Blackwell; Oxford. 
Algan, N., 2002. Ekolojik Tarımda Ekim Növbeti. Organik Tarım. T.C. Tarım ve Köyişleri 
Bakanlığı  İzmir  İl müdürlüğü və Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ekolojik Tarım 
Orqanizasiyonu Derneği, Emre Basımevi, İzmir, 148-169, 263 s. 
Altındişli A. Ve İlter E. 2002. Ekolojik Tarımda  İlke ve Kavramlar. Orqanik Tarım. Organik 
(Ekolojik) Tarım Eğitimi Ders Notları. T.S. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü ve 
Ege Universitesi Ziraat Fakültesi Ekolojik Tarım Orqanizasiyonu Derneği, Basımevi, İzmir, 18-
24, 263 s. 
Anonim, 2003. Yeni ve Yenilənəbilir Enerji Sempozyumu Bildiriler Kitabı. MMO yayın No: 
E/2003/238, Kayseri, 2003. 
Anonim, 2008. Organik Tarım Strateji Belgesi (Taslak). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 
tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü , URL: 
http://www.tarim.gov/tr
 
Bülbül M. ve T.Yücel, 2001. Türkiye`de Ekolojik Tarım Yapan firmaların Analizi. Türkiye 2. 
Ekolojik Tarım Sempozyumu, 14-16 Kasım 2001. Antalya, 36-48 s. 
Demiryürek K.ve M. Bozoğlu, 2007. Türkiye`nin Avrupa Birliği Organik Tarım Politikasına 
Uyumu. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2007, 22(3): 316-321 
Dolun, L. 2003. Organik Tarım. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş.Matbaası, Ankara, 31 
s.(
http://www.tkb
. com.tr)  
Engiz M., 2007. Türkiye`de AB`de Organik Tarım Mevzuatının Son Durumu. Organik Tarım 
Türkiye 1. Kongresi, 19-20 Ekim 2007. 
Gül, A.ve Y. Tüzel, 2006. Serada Organik Sebze Yetiştiriciliği. Uluslararası Rekabet 
Araştırmaları Kurumu Derneği (URAK)Yayınları, Yayın No:2006/1İstanbul, 573-601. 
Güneş, S., 2006. Organik Tarımda BitkiKoruma Yöntemləri. Uluslararası Rekabet Araştırmaları 
Kurumu Derneği (URAK) Yayınları, Yayın No:2006/İstanbul, 323-345. 
Kirazlar, N., 2001. Ekolojik (Organik)Tarım Mevzuatı. Türkiye II. Ekolojik Tarım 
Sempozyumu, 14-16 Kasım 2001, 11-19 
Kırımhan S., 2005. Organik Tarım Sistemleri ve Çevre. Turhan Kitabevi Ovset Matbaacılıq 
Tesisleri, 350 s. 
Soyergin, S. 2003. Organik Tarımda Toprak Verimliliğinin Korunması, Gübreler ve Organik 
Toprak İyileştiricileri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez araştırma Enstitüsü, Yalova, 34 s. 
Ünver,  İ., 2006. Organik Tarımda Su Yönetimi Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu 
Derneği (URAK) Yayınları, Yayın No:2006/1 İstanbul, 251,295 

Document Outline

  • I Fəsil. Təbiətdən istifadənin ümumi əsasları..........……………............................................13 
  • I. FƏSİL.  TƏBİƏTDƏN İSTİFADƏNİN ÜMUMİ ƏSASLARI  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
    •           meşəni                                                məhv edir      
    •            İnsan     ətraf mühiti       yox, biogeosenozu         çirkləndirir             
    •  
    •  
    •  
    •  
    •  
    • 3. Ənənəvi kənd təsərrüfatı  
    • 4. İnteqrir istehsal sistemləri  
    •  
    • Tayada  1m3 quru otun təxmini çəkisi 
      • Qara yonca otu
        • Yemlərin qidalılığı 
          • Cədvəl 56
            • 1kq yemdə vardır
              •  
              • 1 yem vahidinə düşən yemlərin miqdarı, kq 
              • Yem vahidi
              • Həzm olunan zülal, qr
              • Kalsium, qr
              • Fosfor, qr
              • Karotin, mq
            • Yaşıl yonca otu
          • Ekoloji heyvandarlıqda südlük qaramalın seçilməsi 
            • Süd yağlılığı 3,8-4,0% olan inəklərin yem norması 
            • Cədvəl 57
    • Azərbaycanın yerli qara toyuğu  
    • Yerli ördəklər 
    • Yerli qazlar 
      • 8.7.4. Arı ailəsinə baxışın təşkili   
      • 7. Salmonellyoz 
      • 1. Fassiolyoz  
      • 2. Monizioz  
      • 3. Diktiokaulyoz 
      •  
      • 5. Qoturluq 
    • Bazara çıxış problemləri 
      • Avropa Birliyi və İsveçrəyə çıxış  
        • Чечевица
        • Арахис 
        • Хвой
      • Yarpaqbükənlər, meyvəyeyənlər, güvələr  
      • Soğan milçəyi
      • Soğan güvəsi
        •  
    • Gövdə
      • Yarpaq 
    • Çiçək
      • Кислица 
    • Tikanlı kəvər

Yüklə 7,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   423   424   425   426   427   428   429   430   431




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin