Əl-maiDƏ (SÜFRƏ)

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ
(7.179) “Biz cinlərdən və insanlardan bir çoxunu Cəhənnəm üçün yaratdıq. Onların qəlbləri vardır, lakin onunla (Allahın birliyini sübut edən dəlilləri, özlərinin dini borc və vəzifələrini) anlamazlar. Onların gözləri vardır, lakin onunla (Allahın möcüzələrini) görməzlər. Onların qulaqları vardır, lakin onunla (öyüd-nəsihət) eşitməzlər. Onlar heyvan kimidirlər, bəlkə də, (ondan) daha çox zəlalətdədirlər. Qafil olanlar da məhz onlardır!”
Fövqəluca Allah lənətə gəlmiş İblisin yolu ilə gedənlərin necə də çox olduğunu izah edir. Allahın yaratdığı cinlərdən və insanlardan bir çoxuna Cəhənnəm nəsib olacaqdır və onların vəziyyəti heyvanların vəziyyətindən də pis olacaqdır. Onların qəlbi vardır, lakin haqqı anlamağa qadir deyillər. Faydalı biliklər onlara nüfuz edə bilməsələr də, bu günahkarları öz bilməməzlikləri ilə bəraət qazanmaqdan məhrum edir. Onların gözləri var, lakin onlara fayda verə bilən şeyləri görməyə qadir deyillər. Əksinə, onlar bütün faydalı və zəruri olan nə varsa, nəzərdən qaçırarlar. Onların qulaqları var, lakin haqq sözü eşitməzlər və eşitdiklərini qəlblərə çatdırmazlar.

Bu yaramaz keyfiyyətlər kafirləri sağlam ağıldan məhrum olan heyvana oxşadır. Onlar fani nemətləri əbədi məmnunluqdan üstün tuturlar və insanlara fayda verən sağlam ağıldan məhrum edilirlər. Bundan başqa, kafirlər heyvanlardan daha azğındırlar, çünki heyvanlar xəlq edildikləri məqsədə xidmət edirlər. Heyvan­lar onlara fayda verən və zərər vuran şeyləri ayırd etməyə imkan verən ağıla malikdirlər. Bu isə o deməkdir ki, heyvanların vəziy­yəti yolunu azmış kafirlərin vəziyyətindən üstündür.

Allah onları etinasız qullar adlandırmışdır, çünki onlar dünyada ən faydalı olan şeyə, Allaha iman gətirməyə, Ona itaət etməyə və Onu xatırlamağa saymazyana yanaşmışlar. Allah onlara ağıl, eşitmə və görmə qabiliyyəti bəxş etmişdir ki, bu keyfiyyətlər onlara Onun hökmlərini və öz vəzifələrini yerinə yetirməyə kömək etsin, lakin onlar bu bacarıqlarından təyinatı üzrə istifadə etmirlər.

Onlar həqiqətən də, Allahın Cəhənnəm üçün yaratdıqları sırasında olmağa layiqdirlər. Onlar Cəhənnəm üçün yaradılmışlar və oranın sakinlərinin etdiyi əməlləri təkrarlayırlar. Öz qabiliyyət­lə­rini Allaha ibadət üçün sərf edən, Onu unutmayan və öz qəlbini Ona inamla və Ona məhəbbətlə bəzəyən saleh insanlara gəldikdə isə, onlar Cənnət sakinləridir və onun məskunlarının əməllərinə uyğun işlər görürlər.