Elektr energiyani ishlab chiqarish uzatish va taqsimlash

О‘zbekistonda bioenergiya resurslar

Bioenergetik xom-ashyoni sifatida (tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri yoqish hamda biomassani bio-va termokimyoviy о‘zgartirish uchun) respublikada asosan quyidagilardan foydalaniladi: yog‘ochga ishlov berish ishlab chiqarish va notijorat о‘rmolarni kesish chiqindilar; qishloq xо‘jaligidagi ishlab chiqarish chiqindilar; sanoat va maishiy organik chiqindilar.

О‘zbekistonda tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri yoqib foydalanadigan asosiy bioyoqilg‘ilardan yog‘och va g‘о‘zapoyalar ishlatiladi

О‘zbekistonning hududda yerlarning umumiy maydonlardan о‘rmonlar faqat 3,2% egallaydi. Eng katta maydonni saksovul, archa, solyanka egalladi. О‘zbekistonda barcha urmonlar 1-chi guruhga kiritilgan va bularda tijorat kesib chiqarish ta’qiqlanadi. Faqat о‘rmonlarni tiqlash, sanitarlik va boshqa notijorat kesib olishlar amalga oshiriladi.

Sug‘oriladigan dehqonchilik respublika qishloq xо‘jaligtda asos bо‘lib hisoblanadi va yerlarning katta qismi paxta, don, guruch va kartoshkalar ekish uchun ajratilgan, ularning poya va barglari mol uchun yem-xashak yoki mahaliy yoqilg‘i sifatida foydalaniladi.

Tadqiqotlar kо‘rsatadiki, paxta bilan ekilgan yerlarning 1 gektardan

2-dan to 4 t-gacha g‘о‘zapoyani olish mumkin. Ushbu turdagi biomassaning yalpi energetik potensiali 1,1-dan to 2,2 mln t n.e.-gacha baholanadi, texnikaviy potensiali esa (biomassaning termokimyoviy konversiya texnologiyasidan foydalanilganda) – 0,13-dan to 0,26 mln t n.e.-ga teng.

О‘zbekistonda biogazni olish uchun organik moddalarni anaerobli parchalanish texnologiyalarni keng joriy qilish quyidagi asosiy omillar bilan belgilanadi:

1. 
   yuqori texnologik tayyorligi va iqtisodiy samaradorligi; biogaz texnologiyasining texnologik va ekspluatatsiyali soddaligi;
   

2. 
   biogaz texnologiya uchun xom-ashyo amalda hamma joyda mavjud (ishlab chiqarish, qishloq xо‘jalik va maishiy organik chiqindilar, gо‘ng va b.);
   

3. 
   iqlim sharoit biogaz maksimal chiqishini ta’minlaydi; qishki temperaturali rejimlar mezofilli achitish jarayonni (30…40 ^oS-da) metantenklarda istish uchun biogaz xarajatlar minimal bо‘lgan holda ta’minlanadi, yozgi vaqtda esa isitish uchun xarajatlar bо‘lmaydi;
   

4. 
   biogaz qurilmalarni quyosh va shamol qurilmalar bilan birgalikda kompleks foydalanish keng imkoniyatlardir.
   

20-mavzu: