Elektr tarmoqlari va tizimlari

Konturni ochish orqali iqtisodiy holatni ta’minlash.
1) Elektr tarmoqning normal holati shoxobchalarning faqat aktiv qarshiliklarini e’tiborga 
olib (x=0 deb qabul qilinadi) hisoblanadi.
2) Shoxobchalardagi quvvat oqimlarining yo’nalishi bo’yicha konturda quvvat oqimining 
bo’linish nuqtasi aniqlanadi va unda kontur ochilib, paydo bo’lgan yangi tugunlarga bo’linish 
nuqtasiga kirib boruvchi quvvatlar qo’yiladi. 
3) Paydo bo’lgan ochiq tarmoqning normal holati shoxobchalarning to’la qarshiliklarini 
e’tiborga olib hisoblanadi.
Paydo bo’lgan natija dastlabki tarmoqning iqtisodiy holati bo’lib sanaladi. 
Kuchlanishni bo’ylama-ko’ndalang rostlash orqali iqtisodiy holatni ta’minlash. 
1) Elektr tarmoqning normal holati shoxobchalarning faqat aktiv qarshiliklarini e’tiborga 
olib (x=0 deb qabul qilib) hisoblanadi.
2) Liniya rostlagichini o’rnatish lozim bo’lgan (yoki u o’rnatilgan) joyda kontur ochiladi va 
paydo bo’lgan tugunlarga 1 – punktni bajarish natijasida aniqlangan quvvat oqimlari qo’yiladi. 
3) Paydo bo’lgan ochiq tarmoqning normal holati shoxobchalarning to’la qarshiliklarini 
e’tiborga olib hisoblanadi. 
4) Konturni ochish natijasida paydo bo’lgan tugunlar kuchlanishlarining nisbati liniya 
rostlagichining transformasiyalash koeffisienti hisoblanadi. 
3.2. TAJRIBA IShINING DASTURI 
1) Variantga muvofiq berilgan elektr tarmoqning almashtirish sxemasi quriladi va uning 
hisob parametrlari topiladi. Tugunlar nomerlanadi.
2) Elektr tarmoqning dastlabki normal holati EHMda hisoblanadi. Buning uchun 
2.1) dastlabki ma’lumotlar 3.1 va 3.2-jadvallarga kiritiladi. 

N
tug.
= ; M
shox.
= ; U
BT.
= kV;

= 
8.1 – jadval 
Шохоб 
ча 
№ 
Бошлани
ши - i 
Охири -j R
ij
, 
Ом 
X
ij
, 
Ом 
B
cij
, 
См 
K’
Тij
, 
K’’
Тij
, 

---

2.2) Elektr tarmoqning normal holati EHMda hisoblanadi va hisoblash natijalari 8.1 va 8.2 –
jadvallarga kiritiladi. Umumiy isrof yozib olinadi. 
8.3- jadval 
Umumiy isrof: 

S= . . . MVA. 
3) Elektr tarmoqning iqtisodiy holati konturni ochish orqali ta’minlanadi. Buning uchun 
3.1) Tarmoqning holati shoxobchalarning faqat aktiv qarshiliklarini e’tiborga olib (x=0), 
hisoblanadi va natijalar 5.3 va 5.4 kabi jadvallarga kiritiladi. 
3.2) 3.1-punktda aniqlangan quvvat oqimlari bo’yicha oqimining bo’linish nuqtasi aniqlanib, 
unda kontur ochiladi. Paydo bo’lgan yangi tugunlar nomerlanib, ularga mos quvvat oqimlari 
yuklama sifatida qo’yiladi.
3.3) Paydo bo’lgan ochiq tarmoqning normal holati shoxobchalarning to’la qarshiliklarini 
e’tiborga olib hisoblanadi. Hisoblash natijalari 8.3 va 8.4 kabi jadvallarga kiritiladi. Umumiy 
isrof yozib olinadi. 
Umumiy aktiv quvvat isrofi uning tarmoqni dastlabki normal holatini hisoblashda hosil bo’lgan 
qiymatlari bilan solishtiriladi. Natijalar tahlil qilinadi 
4) Elektr tarmoqning iqtisodiy holati liniya rostlagichi yordamida bo’ylama-ko’ndalang rostlash 
orqali ta’minlanadi. Bunda hisobni takrorlamaslik maqsadida 3-punktda olingan natijalardan 
foydalanish tavsiya etiladi. 
4.1) 3.3-punktni bajarish natijasida aniqlangan konturni ochishda paydo bo’lgan tugunlar 
kuchlanishlarining nisbati sifatida liniya rostlagichning transformasiyalash koeffisienti 
aniqlanadi. 
4.2) Konturning ochilgan joyiga aniqlangan transformasiyalash koeffisientiga ega bo’lgan liniya 
rostlagich o’rnatilib, kontur yopiladi va paydo bo’lgan tarmoqning holati hisoblanadi. Hisoblash 
natijalari 8.3 va 8.4 kabi jadvallarga kiritiladi. Umumiy isrof yozib olinadi.
Umumiy aktiv quvvat isrofi uning tarmoqni dastlabki normal holatida va iqtisodiy holatni 
konturni ochish orqali ta’minlash natijasida hosil bo’lgan qiymatlari bilan solishtiriladi. Natijalar 
tahlil qilinadi.