Elektr tokining zichligi

O’ZGARMAS ELEKTR TOKI BOBIDAN MASALA YECHISH NAMUNALARI
433. 137-rasmda tasvirlangan zanjirnig to’la qarshiligi topilsin. Vanbaning ichki qarshiligi 1 Omga zanjirning boshqa qismlari qarshiliklari mos ravishda 4, 3, 12 va 6 Omga teng.
Berilgan: r=1 Om, R₁ = 4 Om, R₂ = 3 Om, R₃ = 12 Om, R₄ = 6 Om,
q-?

137-rasm


Yechish: 137.a-rasmda R₁ va R₂ qarshiliklar parallel ulangani uchun A va B nuqtalarni birlashtirib uni 137. b-shaklda tasvirlash mumkin. Bunday holda zanjirning umumiy qarshiligini hisoblash osonlashadi. R₁ va R₂ qarshiliklar parallel ulangan bo’lib ularning umumiy qarshiligini R^’ belgilaymiz. U holda, , bundan kelib chiqadi. R^’ va R₂ qarshiliklar parallel ulangan bo’lib ularning umumiy qarshiligini R^’’ belgilaymiz. U holda, (1)
Endi R^’’ va R₄ parallel ulangan qismning umumiy qarshiligi R^’’’ ni topamiz: yoki, (1) ifodani hisobga olsak,
(2)
Xullas, zanjirning umumiy qarshiligi gat eng bolib, (2) ifodani hisobga olsak,
ekanligi kelib chiqadi.
436. Ko’ndalang kesimi 50 mm² bo’lgan o’tkazgichdan tok o’tmoqda. Undagi erkin elektronlarning dreyf tezligi 0.282 mm/s, konsentrsiyasi esa 7.9^.10²⁷m^-3ga teng. O’tkazgichdagi tok kuchi va tok zichligi topilsin.
Berilgan: S=50mm²=5^.10^-5m², <υ > = 0.282 mm/s=2.82^.10^-4m/s , n=7.9^.10²⁷m^-3,
I-? J-?
Yechish: O’tkazgichni xayolan ko’ndalang kesimi S bo’lgan Δl qismdan iborat desak, Δt vaqt ichida uning ko’ndalang kesimidan o’tgan zaryad miqdori ga teng. Bu erda n- erkin elektronlarning konsentrsiyasi, e - electron zaryadi, o’tkazgichdan xayolan ajratilgan qism hajmi. ni va , ning ifodalarini hisobga olsak:
(1)
ni erkin elektronlarning dreyf tezligi deb olsak, u holda tok kuchi: . Tok zichligi:
446. Elektr zanjiriga har biri 50 kOm bo’lgan to’rtta qarshilik ulangan. Tok mabalarining EYUK mos ravishda 1.5V va 1.8V. Har bir qarshilikdagi tok kuchlari topilsin. Tok manbalarining ichki qarshiligi hisobga olinmasin.(145-rasm).
Berilgan: R=1 kOm=1^.10³Om, ε₁=1.5 V, ε₂ =1.8 V,
I₁-? I₂-? I₃-? I₄-?