Elektro mashinalar haqida tushuncha

Elektr mashinalarini ishlatish va ta’mirlash

Reja :

1. 
   Elektro mashinalar haqida tushuncha.
   
2. 
   Elektro mashinalar turlari va transformatorlarga o’xshashligi.
   
3. 
   Elektr mashinalarini ta’mirlash.
   

Elektro mashinalar haqida tushuncha
Elektr mashinalari haqida umumiy m a’lum otlar
Elektr mashina mexanik energiyani elektr energiyaga (elektr
generatorlari) yoki elektr energiyani mexanik energiyaga (elektr motorlari)
aylantira oladigan elektr-mexanik o‘zgartgich (EMO‘)dir. 1.rasm

1.rasm a) 1.rasm b)
Elektr mashinalarida energiyaning elektr-mexanik o'zgartirilishi magnit
maydon vositasida amalga oshirilib, elektromagnit induksiya qonuniga
asoslangarv, shuning uchun ham ularni induktiv elektr mashinalari
deyiladi. 0 ‘zgaruvchan tok kuchlanishini o‘zgartirib beruvchi
transformatorlar ham induktiv elektr mashinalarining o‘ziga xos turidir.
Elektr-mashinaviy o ‘zgartgichlar (masalan, o‘zgaruvchan tok
chastotasini va fazalar sonini o‘zgartira oladigan,) va kam quwatli elektr
signallar vositasida nisbatan katta quwatli obyektlami boshqarishga imkon
beruvchi elektr-mashinaviy kuchaytirgichlar ham EMO‘ hisoblanadi.
Sanoat elektronikasining jadal ravishda rivojlanishi tufayli yarim
o'tkazgich (tranzistor, tiristor)li o‘zgartgichlar va kuchaytirgichlar
sanoatda keng qo‘llanilmoqda. Natijada elektr-mashinaviy o‘zgartgichlar
va kuchaytirgichlami amalda qo‘llash sohalari ancha kamaygan.
Elektr mashinalariga qo‘yiladigan umumiy texnik talablar. Umumiy
maqsadli elektr mashinalariga qo‘yiladigan asosiy talablar xalqaro yoki
MDH standartlari tomonidan belgilanib, ular quyidagilardan iborat:
1) ishda ishonchliligi yuksak bo‘lishi; 2) energetik ko'rsatkichlari
yuqori bo‘lishi; 3) gabarit o'lchamlari, massasi va narxi imkon qadar
minimal bo‘lishi; 4) konstruksiyasi ishlab chiqarishda oddiy va ularga
texnik xizmat ko‘rsatish hamda ishlatishda o‘ng‘ay bo'lishi zarur.
Har qaysi elektr mashina ekspluatatsiyaning aniq sharoitlarida
(yuklamaning rejimi, ruxsat berilgan o ‘ta yuklama, kuchlanish,
o‘zgaruvchan tok chastotasi, aylanish chastotasi’ sovitish muhitining
temperaturasi, dengiz sathidan balandligi, namlik va boshqalarda)
ishlashga hisoblangan bo‘ladi. Bu sharoitlarda mashina belgilangan
(davriy ta ’mirlashlar orasidagi) vaqt mobaynida avariyasiz va
buzuqliklarsiz nominal quwatda ishlay olishi zarur.
Mashinaning ishda ishonchliligini ta’minlash maqsadida uni
6
loyihalashda hisobga olish, ishlab chiqarishda yuksak sifatli texnologiyani
qoMlash va ishlatishni to‘g‘ri tashkil qilish (loyihada belgilangan rejimda
isblatish va profilaktik ta’mirlami o‘z vaqtida bajarish) zarur bo‘ladi