Elektrolitik dissotsilanish qaytar jarayon bo’lgani sababli elektrolitlarning eritmalarida ionlar bilan birga molekulalar ham bo’ladi. Shu sababli elektrolitlarning eritmalari dissotsilanish darajasi (yunoncha alfa harfi bilan belgilanadi ) bilan tavsiflanadi:
Dissotsilanish darajasi – bu ionlarga ajralgan molekulalar sonining umumiy erigan molekulalar soni N ga nisbatidir.
Dissotsilanish darajasi elektrolit tabiatiga, temperatura va kontsentratsiyaga bog’liq. Eritma kontsentratsiyasi pasayganda dissotsilanish darajasi ortadi. Masalan, sirka kislotaning 0,1n. eritmasi uchun = 0,0134 yoki 1,34 % bo’lib, 0,03n. eritma uchun 2,45 % dir. Shu sababdan elektrolit eritmasining dissotsilanish darajasi bilan birga eritma kontsentratsiyasini ham ko’rsatish kerak.
Dissotsilanish darajasi elektrolit tabiatiga, temperatura va kontsentratsiyaga bog’liq. Eritma kontsentratsiyasi pasayganda dissotsilanish darajasi ortadi. Masalan, sirka kislotaning 0,1n. eritmasi uchun = 0,0134 yoki 1,34 % bo’lib, 0,03n. eritma uchun 2,45 % dir. Shu sababdan elektrolit eritmasining dissotsilanish darajasi bilan birga eritma kontsentratsiyasini ham ko’rsatish kerak.
KUCHLI VA KUCHSIZ ELEKTROLITLAR.
Har xil kontsentratsiyadagi eritmalarda ham sezilarli darajada yaxshi dissotsilanadigan birikmalar kuchli elektrolitlar deb ataladi. Kuchli elektrolitlar suvda eriganda ionlarga to’liq dissotsilanadi. Ularning dissotsilanish darajalari 100 foizga yaqinlashishi mumkin. Kuchli elektrolitlarga deyarli barcha tuzlar, kuchli kislota va kuchli asoslar kiradi. Kuchli elektrolitlarning eritmalaridagi ionlar miqdori ko’p bo’lganligi sababli ular orasidagi ionlararo tortishuv kuchlari ham sezilarli bo’ladi.
Molekulalari hatto suyultirilgan eritmalarda ham oz darajada dissotsilanadigan elektrolitlar kuchsiz elektrolitlar deb ataladi. Ularga ba‘zi kislotalar (masalan, sirka, tsianid, karbonat kislotalar va hokazo), ba‘zi asoslar (masalan, ammoniy gidroksid, organik asoslar va hokazo) va ba‘zi tuzlar (masalan, Hg (CN)2, HgCl2, Fe (SCN)3, FeF3 va hokazo) kiradi.
Molekulalari hatto suyultirilgan eritmalarda ham oz darajada dissotsilanadigan elektrolitlar kuchsiz elektrolitlar deb ataladi. Ularga ba‘zi kislotalar (masalan, sirka, tsianid, karbonat kislotalar va hokazo), ba‘zi asoslar (masalan, ammoniy gidroksid, organik asoslar va hokazo) va ba‘zi tuzlar (masalan, Hg (CN)2, HgCl2, Fe (SCN)3, FeF3 va hokazo) kiradi.
