Elektronika va sxemotexnika



Yüklə 1,87 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə104/110
tarix02.01.2022
ölçüsü1,87 Mb.
#47885
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   110
Elektronika va sxemotexnika

Oltin 
nanozarralar 
aralashmasining 
optik 
xususiyati. 
Elektromagnit 
nurlanishning metal nanozarralari bilan tasirlashuvida qo‘zg‘aluchan ionlar musbat 
zaryadlangan metal ionlar panjarasiga nisbatan o‘tkazuvchanlik hususiyati siljiydi. 
Bu siljish kollektiv xarakterga egadir, bunda elektronlar harakati faza bilan to‘g‘ri 
keladi.  Agar  zarra  kattaligi  tushyotgan  nurning  to‘lqin  uzunligidan  ancha  kichik 
bo‘lsa  bunda  elektronlarning  siljishi  dipol  shakillantirishga  olib  keladi.Natijada 
elektronlarni  muvozanat  holatiga  olib  kelishga  harakat  qiluchi  kuch  paydo 
bo‘ladi.Qaytaruvchi  kuch  kattaligi  siljish  kuch  kattaligiga  proporsiyanal  shu 
jumladan  oddiy  osilyator  uchun,  shuning  uchun  zarradagi  elektronlar  kollektiv 
tebranishlarining  hususiy  chastotasi  mavjudligi  haqida  gapirish  mumkin.  Agar 
tushyotgan  nur  tebranishlarining  chastotasi  metal  zarra  yuzasiga  yaqin  joydagi 
erkin  elektronlar  tebranish  chastotasiga  ustma  ust  tushib  qolsa,  ―elektron  plazma 
tebranish  ampletudasining  keskin  oshib  ketishiga  olib  keladi,  buning  kvantli 
analogy plazmadir. Bu hodisa tashqi plazmali rezonans (TPR) degan nom plaid. 
 
78-rasm. Sfera va sterjen shaklidagi nanozarra uchun tashqi plazmali rezonans 
shemasi. 
 


 
 
107 
107 
Nur  yutilish  spektrida  maksimum  nuqtasi  paydo  bo‘ladi  10-100  nm  o‘lchamdagi 
metal  zarraning  infraqizil  diyapazoniga  yaqin  joyda  va  spektrning  ko‘rinuchi 
joylarida TPR namayon bo‘ladi. Uning joylashuvi va intensivligishakli. O‘lchami 
va lakal dielektrik muhitiga bog‘liqdir. Sfra shaklidagi diyametri 10-25 nm bo‘lgan 
oltin nanozarralari 520 nm yaqinida o‘zining maksimum yutilish nuqtasiga keladi. 
 
79-rasm. Sferik oltin nanozarraning yutish spektri [14] 
 
 
80-rasm. O‘lchamlariga ko‘ra (uzunligini kenngligiga) oltin nanosterjining nur 
yutish spektri. 
 
Sferik  izotrop nanozarra spektrida TPR  anizatrop zarra shaklidan farqli ravishda 
zarrao‘lchamlariga  uncha  bog‘liq  emas  masalan:  oltin  nanosterjenlari  (gold 
nanorod)  anizatrob  simmetriyasiga  egadir,  shuning  uchun  yutish  spetirida  ikkita 
maksimumlar (ko‘ndalang va plazmalar) (80-rasm).  
 


 
 
108 
108 

Yüklə 1,87 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   110




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin