86. Erməni tarixçisi Vartanyan 1914-cü ildə nəĢr etdirdiyi «Erməni hərəkatının tarixi» adlı kitabında yazır: «XIX yüzilliyin əvvəllərində ermənilər
bir millət olaraq Avropada məlum deyildilər»;
87. Erməni müəllifi Sumbat Qabrielyan «Erməni böhranı və onun təkrar yaranması» (Boston, 1905) adlı kitabında yazır: «Avropada dövlətli bir
ermənidən pul tələb edən erməni inqilabçısına o, belə cavab vermiĢdi:
- Mən öz pulumla millətimin cəlladı ola bilmərəm»;
88. Edqar Qraiville yazır: «Bu iĢ - problemlər ermənilər tərəfindən
yaradılmayıb. Belə ki, ruslar erməniləri bu iĢə təhrik etməyincəyə qədər Türkiyədə
heç bir erməni hərəkatı olmamıĢdır. Rusların «köməyi» ilə baĢlayan Balkan
hərəkatına qədər ermənilər sadəcə öz aralarında məzhəb mücadiləsi aparmıĢlar.
Hətta öz aralarındakı anlaĢılmazlıqların həlli üçün də türklərdən kömək alırdılar»;