Əlisahib ƏROĞUL

6.
 
1819-cu  il:  Çar  Rusiyası  tərəfindən  iĢğal  edilmiĢ  ərazidə  -  müsəlman 
əyalətinin həmin dövrdə hərbi rəisi iĢləyən, türk qəddarı kimi ad çıxarmıĢ erməni 
mənĢəli  çar  generalı  V.Mədətov  tərəfindən  ġəki  xanı  Ġsmayıl  xan  zəhərlənərək 
qətlə yetirilmiĢdir; 
Ümumiyyətlə, 2 may 1796-cı ildən 10 fevral 1828-ci ilədək çar Rusiyasının 
Azərbaycanda apardığı  iĢğalçılıq  müharibəsi əsasən ermənilərin  - erməni  keĢiĢ  və 
tacirlərinin,  erməni  mənĢəli  çar  general  və  zabitlərinin  satqınlıqları  və 
xəyanətkarlıqları,  bələdçilikləri  və  yol  göstərənlərinin  müĢayiəti  altında 

---

199 
 
aparılmıĢdır. Azərbaycan türklərinin olmazın müsibət və bəlalara düçar olmasında, 
aborigen  millətin  dədə-baba  yurdlarını  tərk  etmələrində,  kütləvi  qırğınlarının 
təĢkilində  nankor  erməni  muzdluları  müstəsna  rol  oynamıĢlar.  Erməni  əlindən  su 
içən,  ermənipərəst  rus  generalları  Sisianov,  Bulqakov,  Qudoviç,  Yermolov, 
Paskeviç,  Kotlyarovski  və  onlarca  baĢqaları  müsəlman  əhaliyə  qarĢı  güzəĢtin  nə 
olduğunu  bilməmiĢlər.  Yeraltı,  yerüstü  sərvətlərlə  bol  olan  Azərbaycan  torpağını 
qanlı  müharibələr  meydanına  çevirmiĢlər.  Sisianovun  Gəncədə,  Bulqakovun 
Bakıda, Yermolovun ġəkidə, Paskeviçin Ġrəvanda, Kotlyarovskinin ən qədim türk 
qalası  olan  Mığrıda  törətdiyi  kütləvi  qırğınların  miqyası  hələ  də  yaddaĢlardan 
silinməmiĢdir.  Onları  məhz  bu  qırğınları  törətməyə  həvəsləndirən  Nerses,  Stefan, 
Danil, Arqutinski, Yefrem, Ġonesyan, Sərkis, YeqiĢ, Karapet kimi erməni keĢiĢ və 
tacirləri olmuĢlar.  Azərbaycan türkünün cəlladlarına çevrilmiĢ erməni  mənĢəli çar 
generalları Valerian və Mirzəcan Mədətovlar, Behbudov, Lazarev və Korqanovlar 
həmin  dövrdə  fürsət  düĢdükcə  Azərbaycan  xalqından  amansızlıqla  qisas  almıĢlar. 
Ġkiüzlü  siyasətləri,  vəhĢi  və  məkrli  hərəkətləri  ilə  öz  çirkin  niyyətlərini  həyata 
keçirmək üçün neçə-neçə eli, obanı, elatı qan içində boğmuĢlar. Təkcə V. Mədətov 
komandir olduğu hərbi hissəsi ilə ağına-bozuna baxmadan 1826-cı il fevral ayının 
2-də ġəmkirdə 2000, sentyabr ayının 13-də Gəncədə 1500 nəfər soydaĢımızı qətlə 
yetirmiĢdir.  1928-ci  il  fevral  ayının  6-da  özbaĢınalıq  edərək  Təbriz  yaxınlığında 
talanlar  törətmiĢdir.  Öz  qəddarlıqları  ilə  bir-birindən  seçilməyən  erməni  mənĢəli 
çar generalları hansı vəzifədə və nə vaxt iĢləmələrindən asılı olmayaraq birmənalı 
Ģəkildə əhalini barbarcasına, bacardıqca soyub-talayır, incidir, onları üz-üzə qoyur, 
onlarda  qiyam  əhvali-ruhiyyəsi  yaradır,  əhalini  çar  Rusiyasına  qarĢı  qoyur  və 
onların iĢğalçı qüvvələr tərəfindən məhv edilməsinə nail olurdular;