Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Stomatit, gingivit zamanı. 1 xörək qaĢığı doğranmıĢ otundan götürüb termosa töküb üzərinə 
0,5  litr  qaynar  su  əlavə  edin.  1  saat  saxlayıb  süzün.  Aldığınız  dəmləmədən  ağzınızı  tez-tez 
yaxaylayın. 
Diqqət!  Subibərindən  hazırlanan  preparatlardan  qanı  qatı  olanlar  və  yaxud  tromba  meylli 
xəstələr, eləcə  də  böyrək  və  sidik  yollarında  soyuqlaması  olan  xəstələrin  qəbul  etmələri  məsləhət 
görülmür. 
 
TƏRƏÇĠÇƏKLĠLƏR – Chenopodiaceae Vent. fəsiləsi 
 Çuğundıır – Beta vulgaris L. 
 
Kimdən soruĢsanız ―çuğundur nədir?‖ cavab verəcəklər ki, çuğundur ləzzətli borĢ, vineqret, 
əla  növ  vitaminli  salat,  isti  bürkülü  günlərdə  insanda  təravətləndirici,  sərinləĢdirici  və 
gümrahlaĢdırıcı təsir oyadan kvas və s. deməkdir. Çuğundur aktiv maddələrlə zəngin qiymətli nadir 
bitki  hesab  edilir.  Az  tərəvəz  bitkisi  tapılar  ki,  çuğundur  kimi  tərkibindəki  insan  sağlamlıgı  üçün 
böyük əhəmiyyət kəsb edən faydalı maddələrini yaza qədər saxlasm. Çuğundıır həmçinin sınaqdan 
çıxınıĢ  loğman  bitki  adlanır.  Ġbn  Sina  öz  əsərlərində  qeyd  edir  ki,  qədim  romalılar,  yunanlar 
çuğundur  Ģirəsi  ilə  qanazlığını,  qıcqırmanı  müalicə  edərmiĢlər.  Müntəzəm  surətdə  çugundurdan 
istifadə  edən  insanlar  heç  vaxt  qan  dövranlarından  Ģikayət  etməzmiĢlər.  Çuğundurun 
kökmeyvələrində, gövdə  və  yarpaqlarının tərkibində çoxlu miqdarda Ģəkər, 
alma,  quzuqulağı  turĢusu,  C,  B
1
  B
2
,  PP  vitaminləri,  həmçinin  yod,  dəmir, 
natrium, manqan, kalium və s. maddələr aĢkar edilmiĢdir. Bitkinin gövdə və 
yarpaqlarının  tərkibindən  çoxlu  miqdarda  askorbin  və  foli  turĢuları,  nadir 
mikroelementlərdən  mis,  kobalt,  litium  və  s.  aĢkar  edilmiĢdir  ki,  bu  tip 
elementlərin  sayəsində  orqanizmə  xarici  mühit  tərəfindən  daxil  olan 
radioaktiv və rentgen Ģüalarını neytrallaĢdrılır. Çuğundur fəal surətdə həzmi 
normallaĢdırır. Hələ qədim zamanlarda bir sıra həkimlər arıq və xəstə olan 
uĢaqlara  biĢirilmiĢ  çuğundurun  üzərinə  zəncətil  tozu  səpib  verirdilər  ki,  onların  iĢtahları  artsın  və 
çox  qida  qəbul  etsinlər.  Həkiınlər  qəbizlik,  piylənmə,  hipertoniya,  qara  ciyər  və  böyrək  xəstəliyi 
olan  xəstələrə  məsləhət  görürlər  ki,  həmiĢə  qidalarına  çuğundur  qatsınlar.  Qanı  az  olan  insanlar 
cuğundur Ģirəsini, kök və turpdan alınan Ģirələrlə qarıĢdırıb qəbul etdikdə qan dövranı yaxĢılaĢır və 
hemoqlobinin  miqdarı  artmağa  baĢlayır.  Çuğundurun  tərkibində  çoxlu  miqdar  yod  olduğundan 
ondan  yaĢlı  və  halsız  qocaların  qəbul  etmələri  məsləhət  görülür.  Çuğundur  yaĢlı  insanların  beyin 
qan dövranını yaxĢılaĢdırır, aterosklerozun və qan təzyiqinin aĢağı düĢməsinə səbəb olur.