Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

BƏNÖVġƏ - Violaceae Batsch. fəsiləsi 
Üçrəngli bənövĢə - Viola tricolor L. 
 
Yer  kürəsində  bənövĢə  fəsiləsinin  22  cinsi  və  900-ə  qədər  növü  yayılmıĢdır.  Bu  növlərin 
əksəriyyəti ağac, kol və ot bitkiləri olub, əsasən tropik və subtropik ərazilərdə yayılmıĢdır. Bu 22 
cinsin içərisində ən maraqlılarından biri də bənövĢə hesab edilir. BənövĢə cinsinə aid olan növlərin 
içərisində dərman, boyaq, efır yağlı və bəzək üçün əhəmiyyətli 
bitkilərin sayı çoxdur. Bu növlərdən biri də üçrəngli bənövĢə - 
V.  tricolor  L.  hesab  edilir.  Bu  bitkini  insanlar  çox  sevir  və 
əzizləyirlər. Bitki aprel aylarından payızın sonuna qədər çiçək 
açır.  BənövĢənin  bənövĢəyi-mavi  çiçəklərinin  yuxarıda 
yerləĢən  ləçəkləri  bənövĢəyi,  iki  küncdə  yerləĢən  ləçəkləri 
mavi,  aĢağı  ləçəklərinin  rəngləri  isə  ağımtıl-bənövĢəyidir. 
Üçrəngli bənövĢə haqqında çoxlu əfsanə və rəvayətlər dolaĢır. 
Bu rəvayətlərdən birində deyilir: 
«Gözəllik  ilahəsi  Afrodita  hovuzda  çimən  zaman  üç 
oğlanın ona tamaĢa etdiyini görür. Gənclərə acığı tutan gözəllik ilahəsi Afrodita oğlanları üçrəngli 
bənövĢəyə çevirir». 
BənövĢəni  ən  çox  qədim  yunanlar  çox  sevirmiĢlər.  Onlar  ibadətxanaları,  müxtəlif allahlara 
qoyulmuĢ  heykəllərin  ətraflarını  bənövĢə  çiçəyi  ilə  bəzəyirmiĢlər.  Hal-hazırda  gənc  oğlanlar 
Valentin günündə öz sevdikləri qızları bir dəstə bənövĢə çiçəyi ilə təbrik edib sevindirirlər. 
BənövĢə çiçəklərinin tərkibində kompleks Ģəklində toplanan maddələr, o cümlədən saponin 
birləĢmələri bəlğəmgətirici və yumĢaldıcı təsirə malikdir. Buna görə də onlardan bronxit, laringit və 
qastritdə  istifadə  edilir.  Preparatların  təsiri  nəticəsində  bronx  vəzılərinin  sekresiyası  artır  və  qatı 
bəlğəm  yumĢalıb  asanlıqla  orqanizmdən  təmizlənir.  BənövĢə  dəri  xəstəlikləri  zamanı  qanın 
təmizlənməsində  daxilə  qəbul  edilir.  UĢaqlara  isə  otundan  hazırlanmıĢ  vannaların  qəbul  edilməsi 
məsləhət görülür. 
Xalq  təbabətində  bitkidən  daha  geniĢ  istifadə  edilir.  Belə  ki,  bənövĢə  preparatları  bir  sıra 

---

149 
 
dəri  xəstəliklərinin,  eləcə  də  revmatizm,  sarılıq,  raxit,  ağ  ciyər  xəstəliklərinin,  podaqra,  damar 
revmatizmlərinin,  diatez,  uĢaq  ekzemalarının,  uĢaqlarda  baĢ  verən  dəri  vərəminin  və  qadın 
xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilir (D.K.Qes və b., 1966).