Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Yanıqların, 
kəsiklərin, 
çətin  sağalan  yaraların 
müalicəsi  üçün  mazın  hazırlanması.  Quruca  tozu,  bal  və  kərə  yağını  bərabər  miqdarda  götürüb 
qarıĢdırın, 3 4 gün saxlayın. Aldığınız mazdan gündə 1-2 dəfə xəstə nahiyəyə sürtün. 
Diqqət!  Quruca  ekstraktından  arterial  təzyiqi  aĢağı,  qanı  qatı  olan  və  tromba  meylli 
xəstələrin istfıadə etmələri məsləhət görülmür. 
 
Qatlı quruçiçək – Helichrysum plicatum DC. 
 
Solmazçiçəkdən 
(Quruçiçəkdən) 
hazırlanan 
preparatlardan 
ödqovucu,  sekresiya, 
sidikqovucu,  tərlədici,  dezinfeksiyaedici,  qankəsici,  büzüĢdürücü,  bəlğəmgətirici,  qantəmizləyici, 
hipertoniya, ağrıkəsici, turĢuluğu azaldan, qara ciyərin, öd kisəsinin ifrazat fəaliyyətini artıran vasitə 
kimi istifadə edilir. 
Hindistanda solmazçiçəyindən Ģəkər xəstəliyində, iĢemiya, ateroskleroz, piylənmə, mədəaltı 
vəzinin  fəaliyyətinin  gücləndirilməsində,  revmatizmdə,  podaqra,  əsəb,  qara  ciyər  və  yumurtalıq 
xəstəliklərinin  müalicəsində  iĢlədilir.  Tibet  təbabətində  solmazçiçəyindən  hipertoniya  və  iĢlədici, 
Rusiyada qara ciyər, sidikqovucu, böyrək qıcıqlanmalarında və həmçinin böyrək və sidik kisəsində 
olan daĢ və qumların təmizləmnəsində iĢlədilir. 
Qatlı quruçiçək - H.plicatum DC. hündürlüyü 20-40(50)  sm olan  çoxillik ot bitkisidir. Düz 
qalxan  gövdəsi  yumĢaq  yunlu,  sıx  ağ  tüklərlə  örtülmüĢdür.  Zoğlarının  üzərindəki  yarpaqları 
uzunsov,  tərs,  lansetĢəkillidir.  Xırda,  seyrək  qalxan  çıçək  qrupunda  toplanmıĢ  çoxsaylı  çiçək 
səbətindən  ibarətdir.  Çiçəkləri  limonu-sarı,  narıncı,  sarğının  yarpaqcıqları  iri  tüksüz,  parlaq,  sarı, 
bəzən  isə  açıq-sarı  rəngdədir.  Meyvəsi  uzunsov-yumuıtavari,  kəkilli  toxumcadır.  Bitki  iyun-iyul 
aylarında çiçəkləyir, çiçəkləri bitki quruyana qədər üstündə qalır, meyvələri iyul-avqustda yetiĢir. 
Qatlı quruçiçək yabanı halda Naxçıvan MR-in və Diabarin orta dağ qurĢağından baĢlayaıaq 
subalp zonasına kimi yayılmıĢdır. Buna ən çox quru, gilli, daĢlı-çınqıllı yamaclarda və kolluqlarda 
rast  gəlmək  olar.  Çiçəkləri  qurudulduqda  belə  rəngini  dəyiĢmədiyinə  görə  xalq  arasında  buna 
solmazçiçək  də  deyirlər.  Müalicə  məqsədi  ilə  bitkinin  çiçəklərindən  istifadə  olunur.  Çiçəyindən 
hazırlanmıĢ  dəmləmələr  və  ekstraktlar  xəstələr  üzərində  sınaqdan  keçirilərək  gözəl  ödqovucu 
xassəsi  aĢkar  edilmiĢdir.  Çiçəklərinin  ödqovucu  təsiri  onun  tərkibindəki  flavonoidli  birləĢmələrlə 

---

227 
 
əlaqədardır. 
Tədqiqat nəticəsində müəyyənləĢdirilmiĢdir ki, qatlı quruçiçəyin çiçəklərindən qara ciyər, öd 
kisəsi və öd yollarının kəskin və xronoki xəstəliklərində dərman kimi ayrılıqda və baĢqa qarıĢıqlarla 
birlikdə  istifadə  etmək  olar.  Ev  Ģəraitində  bu  çiçəyin  dəmləməsindən  istifadə  etmək  daha 
məqsədəuyğundur. Bunun üçün iki xörək qaĢığı çicəyin üzərinə 2 stəkan qaynar su töküb vam odda 
15 dəqiqə dəmlədikdən sonra 45 dəqiqə saxlayıb  süzün,  yeməkdən  yarım saat qabaq gündə  yarım 
stəkan  qəbul  etmək  məsləhət  görülür.  Müalicə  kursu  xəstəliyin 
gediĢindən asılı olaraq 2-3 həftə davam etdirilir. Qatlı quruciçək 
çiçəklərinin  müalicəvi  təsiri  qara  ciyər,  öd  kisəsi  və  öd  yolları 
xəstəliklərində  geniĢ  istifadə  edilən  alloxol,  xoloqon,  xolosas, 
xolenzim dərmanlarından daha üstün sayılır. 
Qatlı  quruçiçək  dəmləməsini  qəbul  etdikdən  sonra  öd 
turĢusunun  bağırsaqlara  axması  yaxĢılaĢır,  öd  turĢusunun  və 
bilirubinin  öddə  qatılığı  azalır,  mədənin  və  mədəaltı  vəzinin 
sekretor  funksiyası  nizamlanır.  Xəstənin  qara  ciyər  nahiyəsində 
ağrı  azalır,  onun  həcmi  normaya  düĢür,  ürəkbulanma,  qusma, 
köpmə, mədə pozğunluğu halları aradan qalxır. 
Solmazçiçəkdən  flamin  adlı  həblər  də  hazırlanır. 
Ödqovucu  çay  kimi  də  ödotu  məsləhətdir.  Bunun  üçün 
ödotundan  3  qram,  nanə  yarpağından  2  q  götürüb,  üzərinə  bir 
stəkan  qaynar  su  löküb  ağzını  örtün  və  20  dəqiqə  dəmə 
qoyduqdan  sonra  süzün.  Dəmləmədən  ilıq  halda,  gündə  3  dəfə,  yeməkdən  qabaq  hər  dəfə  yarım 
stəkan içmək məsləhətdir. 
Azərbaycan  florasında  rast  gəlinən  bütün  quruçiçək  (solmazçiçək)  növlərindən  müalicə 
məqsədləri üçün istifadə etmək olar.