English-Azerbaijani Explanatory

Wild
 —
 
Viki, web bazalı 
elanlar
 lövhəsinə 
ümumi 
giriş.
-446-
-447-

Wikipedia(Wiki
 
+
Encyclopedia)
 —
 
İnternetdə 
hər kəsin (könüllü 
istifadəçilər)
 redaktə eləyə 
biləcəyi açıq (azad) 
ensiklopediyadır
 (online 
ensiklopediya).
 Qeyri- 
hökumət Wikimedia 
Foundation
 tərəfindən 
yaradılıb (yaradıcıları 
Jimmy 
Donal Wales və 
Larry
 Sanger-dir). Yarandığı 
200
1-ci
 ilin əvvəllərindən 
Wikipedia-dakı
 istifadəçi
 və 
məqalə
 
sayı durmadan artır. 
Wikipedia-da
 lüğət tərtib 
olunan zaman 
(oktyabr, 
2013) cəmi 282 
dildə 
ümumi
 
məqalələrin sayı 20 
milyonu
 keçmişdi 
(4,4 
milyonu ingiliscə). 
Wikipedia-da 
Azərbaycan 
dilində 100
 mindən çox 
məqalə var 
(oktyabr, 2013).
Wildcard
— Ümümi
 
nişan, 
simvol.
Wildcard
 
Character—
İstənilən simvol («*»,«?»).
WildList
—
 Kompüter 
virusları
 haqqında 
informasiya
 
toplayan və 
ümumiləşdirən beynəlxalq 
təşkilat.
WiMAX
 
٥
 
Wi-Max
 
(Worldwide 
Interoperability 
for Microware Access) — 
Ümumdünya genişzolaqlı 
kabelsiz
 (simsiz) giriş 
standartı. 
Wi-Fi (bax) 
standartının daha geniş 
forması.
Winlö—
 16-razryadlı 
(dərəcəli)
 Microsoft 
Windows
 
platforması.
Win32 = Win32 API—
Win32
 
interfeysi. 32- 
razryadlı
 interfeys. 
Microsoft
 Windows
 
95/98, 
Windows
 2000 və
 
Windows 
NT üçün tətbiqi 
proqramlaşdırma.
Winamp
— 
Hər hansı bir səs 
formatını və ya videonu 
səsləndirmək
 (oxutmaq) 
üçün universal Player. 
Winamp
 
əzəldən MP3 
fayllarını
 oxutmaq üçün 
nəzərdə 
tutulmuşdu. 
Winamp
 
proqramı həmişə 
pulsuz yayılan (ffeeware) bir 
proqram
 olub.
Winchester— Sərt disk 
yaddaş 
qurğusu, vinçester, 
sl.
 vint.
Wind
—
 nəşr. Təsvirin
 
üzərində
 «külək
 əsməsi».
Alətin tətbiqi nəticəsində 
təsvirin
 elementləri 
guya 
külək əsməsi nəticəsində 
qopmuş kimi 
görünür. 
Window
— Pəncərə. Buradan 
da
 - 
Windows (pəncərələr). 
Window
 System —
 Pənçərələr 
(Windows) sistemi.
Windows
 
2000 = W2K 
—
Windows
 2000 əməliyyat 
sistemi. 
Microsoft 
korporasiyasının
 
çoxməqsədli modul 
əməliyyat
 sistemi.
 
Lokal və 
müştəri
 
serverləri təmin 
edən
 əməliyyat sistemi.
Windows
 95 
=
 Win95 = W95
٦
— 
Windows əməliyyat 
sisteminin
 
versiyası. 24 
avqust 1995-ci ildə - 
«Chicago» kod adla 
buraxılıb. Əvvəlki Windows 
3.11-dən 
fərqli 
olaraq bu 
MS-DOS
٠
un
 qrafik
 
qabıq 
deyil, müstəqil
 və 
tam 
əməliyyat
 
sistemi idi. 
Windows 95 
artıq 16 deyil, 
32-razryadlı
 proqramları 
dəstəkləyirdi.
Windows
 
Application— 
Windows
 
sistemində 
işləyən 
(tətbiqi) proqramlar.
Windows
 
for Workgroups — 
Windows
 
3.1 versiyali 
əməliyyat sistemi, 1992-ci 
ildə 
buraxılıb. Ethernet 
bazalı
 lokal şəbəkələrdə iş 
üçün
 
nəzərdə 
tutulmuşdu.
Windows XP (Windows 
eXPerience) 
— 
Microsoft 
korporasiyasının Windows 
XP əməliyyat sistemi, 
Windows 98 və Windows 
NT/2000
 versiyalarının 
təkmilləşdirilmiş versiyası: 
Windows
 2000 
nüvəsinin 
bazasına
 multimedia 
funksiyaları
 əlavə 
edilmişdir.
 
Windows 
versiyaları 
içərisində ən 
etibarlı
 versiyalardan
 
hesab 
olunur
 ki, indiyədək 
də 
(2014) 
istifadə olunur. 
Windows
 
XP Home 
Edition 
və
 
Windows 
XP 
Professional 
Edition 
variantlarda
 mövcuddur. 
Artıq
 
3-cü SP variantı çıxıb.
Windows NT — Microsoft 
korporasiyasının 32- 
razryadlı çoxməqsədli 
şəbəkə
 əməliyyat
 sistemi. 
Kod
 adı
 «Cairo»dur.
Windows
 Phone 8 
—
Microsoft
 
Windows Phone 
-
 
448
 
-
-449-

əməliyyat
 
sisteminin 2-ci 
nəsli.
 Windows
 Phone 8-də 
W indows NT-nin yeni 
arxitekturası istifadə
 
olunub. 
Windows
 Phone 
Nokia 
telefonları üçün əsas 
əməliyyat sistemidir, 
həmçinin
 
HTC, Samsung və 
Huawei markalarında 
da 
istifadə
 
olunur.
WINS (Windows internet 
Naming Service) — 
İnternetdə Windows 
adlardırma 
xidməti sistemi.
Wintel — Wintel platforması. 
Termin
 Windows + 
Intel 
sözlərindən
 
yaranıb.
Wipe
 
—
 nəşr. 
Sıxışdırılma 
[təsvirin
 pərdə
 
ilə].
WIPO (World 
Intellectual 
Property Organization) — 
Ümumdünya
 
Əqli 
Mülkiyyəti
 
Qoruma 
təşkilatı.
Wire — Sim, naqil, kabel. 
Wireframe
 
—
 nəşr. Karkas 
(məftil)
 görünüşü. Təsvirin, 
obyektin
 ancaq karkasının 
görünməsi.
Wireless
 — 
Simsiz, kabelsiz. 
Wireless LAN — Simsiz LAN. 
Wireless Mouse — 
Simsiz 
maus 
(siçan).
Wireless 
Network — Simsiz 
(qlobal)
 şəbəkə.
Wireless 
Transceiver — 
Simsiz ötürücü.
Wire-Pin Printer — 
Matrisli 
printer 
(iynə 
başlıqlı).
Wire-Wrap Board — 
Məftil 
dolamalı
 
montaj 
platası.
Wiring — Montaj; məftil 
keçirmə;
 birləşdirmə.
Wiring
 Closet 
— 
Kommutasiya (bölüşdürücü, 
montaj) şkafı.
Wiring
 List 
— Montaj 
birləşmələri 
cədvəli.
Wish List
 
— İstək 
(arzu) 
siyahısı.
Wive
 
— «Dalğa». 
«Rəqəmsal» 
səs 
standartı. 
MIDI 
(bax) 
formatdan fərqli olaraq, 
wave-fayllar səsin
 
real 
(rəqəmsal) formasını
 verir.
Wizard
 — Usta, sehrbaz. 
Müxtəlif
 əməliyyatların
 
icrasını addım-addım
 
göstərən
 interaktiv alət.
W-LAN 
٥
 
WLAN 
(Wireless 
Local 
Area Network) — 
Simsiz
 
(kabelsiz) 
şəbəkə 
sistemidir. 
W-LAN artıq
 
bütün 
dünyada tanınmaqda 
olan 
bir şəbəkə sisteminə 
çevrilib.
 
Bu texnologiyadan 
ofislərdə, kafelərdə, hotel və 
aeroportlarda 
geniş istifadə 
olunur. 
Üzərində W-LAN 
olan bütün Notebook-lar və 
başqa portativ cihazlar 
vasitəsilə
 bu kabelsiz 
şəbəkədən 
istifadə etmək 
olur.
 Wireless
 
LAN 
şəbəkəsinin
 sahəsi adapterin 
gücündən asılı 
olaraq 30- 
150 
kv. metr sahəni
 
əhatə 
edə
 bilər.
WMA
 
(Windows
 
Media 
Audio)
 —
 Microsoft 
Windows audiofayllar (səs 
faylları),
 WMA
 
formatı.
WMF
 (Windows Metafıle 
Format) — Microsoft 
Windows metafayllar 
formatı. WMF 
kompakt 
vektor qrafik
 fayl
 
formatıdır.
Wobbling — Yellənmə. 
Yırğalanma.
Woofer — Aşağı tezlikli səslər 
üçün
 dinamik.
Word — Söz. Bir çox 
proqramlaşdırma
 dillərində 
məlumat
 
tipi.
Word 
(MS Word) — 
Microsoft
 
Windows 
mühitində
 populyar
 
mətni 
prosessor
 - 
Microsoft 
korporasiyasının
 
məhsulu.
Sonuncu versiyası MS Word 
201
 O-dur.
Word
 Format — Yazı formatı.
Word 
Length —- Sözün 
uzunluğu.
Wordwrap
 
= 
Word Wrap — 
Mətnin
 
yerləşdirilməsi 
(qablaşdırılması). Mətni 
redaktorda
 mətnin sətirdən- 
sətrə keçirilməsi və 
obyektlərin
 ətrafında 
yerləşdirilməsi
 
funksiyası.
Work
 — 1)
 
İş; 
çalışma, 
hərəkət || işləmək; hərəkətdə 
olmaq 2) Hesablamaq, həll 
etmək
 
3) Mexanizm 4) 
Çalışan hissə.
Workbook — İş kitabı 
(elektron
 cədvəllərdə). 
Bir- 
biri ilə bağlı olan 
cədvəllər 
faylı.
Workflow
 
— Elektron 
sənəd 
dövriyyəsi: l)İcra 
hərəkətləri
 ardıcıllığı
 2) 
TexnikLməntiqi
 proses, 
texnologiya 3) 
Kargüzarlığın 
avtomatlaşdırılması.
Workgroup
 
— İşçi qrup. 
İstifadəçilər
 qrupu 
(kompüterin
 şəbəkə
 
adı).
Workhorse
 — Başlıca 
komponent, iş «at»ı.
-450-
-451-

Working 
Equipment— İş
[fəaliyyət göstərən] 
avadanlığı
 (ehtiyatda 
olandan fərqli).
Workpad—Planşet. 
Worksheet
—
 İş cədvəli. 
Workshop
— Emalatxana.
Seminar.
Workspace— İş
 sahəsi. 
Workstation
— İşçi stansiya 
(şəbəkə
 kompüteri).
World Clock— Dünya 
saatı
(mobil telefonlarda 
menü). 
Bu funksiya ani olaraq 
dünyanın
 
başqa ölkələrində 
saatın
 
neçə 
olmasını 
göstərir.
World Wide Web = World-
Wide
 
Web—
 Bax: 
WWW 
Worm— 
si. 1) Soxulcan 
(«uzun tire»
 simvolunun 
jarqon 
adı) 2) Soxulcan 
(şəbəkədə
 
öz
 
kopyasını 
müstəqil yayan
 
proqram). 
Wormdisk
— Üzərinə 
bir daha 
yazmaq
 mümkün
 
olmayan 
lazer
 
disk.
Worst-Case Loading—
Yüklənmənin
 
ən pis 
variantı.
Wow
— sl. «Aman» (nida 
işarəsinin
 jarqon
 adı).
WPAN 
(Wireless Personal
Area Network) —
 
Simsiz 
fərdi 
şəbəkə. 
Bax: WLAN 
wpm (Words per
 Minute) — 
(ədəd)
 Dəqiqədə
 söz 
(informasiyanın
 yazılma
 
və 
ötürülmə
 sürəti
 vahidi). 
Wrap
— Sətirdən-sətrə 
keçirilmə 
[avtomatik]. 
Örtmək.
 Bax: 
Text Wrap 
Wreck
— Sındırılma. 
Wring
 
out— 
Tutmaq (məs., 
səhvləri).
Writable— Üstünə 
yazıla 
bilən.
Write
— 
Yazmaq, 
qeyd etmək. 
Write
 Speed
— Yazı sürəti. 
Write-in— Yazı, yazılma. 
Write-Once
 
Disk— Bir dəfə 
yazılabilən
 
disk.
Write-Only— Ancaq yazmaq 
üçün
 (obyektin, 
kanalın və 
ya
 
faylın 
atributu).
Write-Protected
—Yazıdan 
qorunan, yazılması qadağan 
olan.
Writer— 
1) Yazan qurğu 2) 
Redaktor (işlənib 
hazırlanmanın 
sənədləşdirmə qrupunda) 3) 
Redaktor
 
(proqram) 4) 
Tərtibçi, 
istehsalçı
 
(proqram).
Writing — 1) Yazı (bax: 
Recording,
 Write)
 ||
 yazan 
2) 
Sənəd; 
sənədləşmə.
Wrong 
— Səhv, xəta.
WRT
 =
 Wrt (With Respect to) 
— (Digispeak)
...
 
hörmətlə.
WRU
 
(Who-are-You) 
— 
«Kimdir orada» 
(avtocavabverənin
 simvolu).
WTB
 
(Want to Buy) — 
(Digispeak)
 Almaq 
istəyirəm.
WTF (What/Who/Why
 
The 
Fuck?) 
— 
(Digispeak) 
(universal
 sual
 kimi yozulur) 
Bu nə zibildir?..
WTG
 (Way
 To Go) — 
(Digispeak)
 
Əladır.
WTH (Who/What/Why the 
Hell?)
 
— (Digispeak)
 
Bu nə 
zibildir? Bax: WTF
WTO (World
 Trade 
Organisation) — 
Ümumdünya 
Ticarət 
təşkilatı,
 ÜTT.
WTTM (Without 
Thinking 
Too 
Much) — (Digispeak) 
Çox
 
fikirləşmədən...
WVGA (Wide Video 
Graphics Adapter
 (Wide 
VGA)) —WVGA 
videoadapteri. 854x480
 
piksel
 
rezolyusiyam
(kəskinliyi) dəstəkləyən
 
videoadapter.
WWW
 
(World 
Wide Web) — 
Ümumdünya
 
(informasiya) 
hörümçək
 
toru, bir-biri ilə 
hiperlinklə
 calanmış 
«səhifəwlər sistemi (bax: 
Hyperlink). Hər bir 
«səhifə» özündə təkcə mətn 
deyil,
 həm də
 
multimedia 
elementləri - qrafik, səs؛ 
animasiya,
 bəzən isə - 
rəqəmsal video saxlayır. 
Dünyada
 ən
 
populyar şəbəkə 
xidməti
 İnternetdir. 
Bax: 
wwwc
WWWW 
(World
 
Wide
 Web 
Worm)
 
— 
Ümumdünya 
hörümçək
 toru soxulcanı 
(açar
 
sözlərlə informasiya 
axtarışı
 vasitəsi -
 web-də ilk 
alət).
WYRN (What's
 Your
 
Real 
Name)
 
— 
(Digispeak) 
Sənin
 
əsl adın nədir?
WYSIWYG
 (What You See is 
WhatYouGet)
 
— 
,
WYSIWYG rejimi 
[prinsipi] 
(«viziviq»
 
kimi tələffüz 
olunur), 
«monitorda
 nə 
görürsən, çapda
 da
 onu 
alırsan».
-453-
-452-

X
٦١
)
ز
’
?؛
M
:،
٦
:
 
;•
٦
:
;.
٢
؛!.
sə
Rr
 
٠
'
 
;
 
-•
٦
 
١
؛
٦
 
ي
لا?
)؛
٠٠٠
؛
٠
'؛.؛
 
.
şəb
."
؛
Olunar
'
...
yar
l'fi'O
و■
٠
*
٠
،
I
2O
؛(-
səiı
٦
i
.
٦
8
-
ت
2
جخ
 
.ك
٠
؛-؛
1.5
'
2
 
؛
si
 
.
■؛■
٠
’
Dd
.
 
,
f t
 
٠
Gg
„I
 
١١
:.-
٠
' 
'
■
əh. 
İ25-442
؛
؛
 
.؛
4
'؛
44
 
-
’
ؤ؛
 
ز
;
is
-'...
١
;,
 
;؛
٠
؛؛'
li
كاد
٦
ةن
 
ل
٦
J"
'؛صر
■
٦١٠
''
 
ل
 ؛
١
İ
;
١
•
؛
٠
2
٢
5
ل
۴
؛ةأا؛ر
'"؛'-دد؛
٠
ح.أم
٠
.
؛?"'.:؛
 
'؛ج
٢
ة
١
ر
يددر.
٢
لابص
٦
ذثجب
لآ
ذ
''
ي
 
؛ر,ر
٠
'■
لا-
 
■ 
■■
٩٦
■■
‘
ن'"■
 
٠٦
■
Na
o،■'
؟ف
‘
آ
'؛'
Qt
səh.
.'.[ي
٩
ئ
لآ
7
بز
;
■جل;بئىب)غر■
؛؛؛لا.زز'ا؛؛؛■''■
Tt
;
اً
٧٠
.:
yy
 
:
04
-ع
4
,'
د
 
٦
هإ
١
 
səh, 
4064'22
نز؛
 
-أ
ر
٢
خج؛ل.-
 
"
؛
 
؛■
؛
45
؛
٠
؛
4
,'
؛
؛
١
؛
١
.ت
 
•
 
■■■■
...
 
■
 
-ب
٠
''
٠
I
/
٠
■<
h
,
٠
t$
٠
tif
٠
.
٦
dəbi
١
s
٥
h.
 455-456
١
0
؛
4
ح؛ج
4
 
حاذأز
4665
تج
.
٠
غم
٠
ح_
٠
٠
د
٩
 
...
٠٠
.
 
.
 
ل
 
-
 
.
 
-
 
.
٦
لاد
 
ك..,ج
 
-ص-„من؛..ا■..
و,,
,جأ
 
■„
رز,,;ر.,■
X/Open 
— 
Kompüter 
istehsalçıları
 qrupu.
X86-based Computer 
X86 
prosessorlu'kompüter.
X-Axis
 — X oxu. Dekart ؛ 
(düzbucaqlı) Sistemində 
koordinat oxlanndan (üfüqi) 
biri.
X-Computer
 —
 
X-komputer, 
iks-kompüter,
 X 
ailə 
kompüteri 
(Acer firması 
tərəfindən təklif olunan ucuz 
materiallardan 
yığılmış 
kompüter).
XCOPY
 —
 
Kserokopya 
xDSL
 
—
 xDSL. DSL rəqəmli 
abonent xətləri - 
yeni 
texnologiya
 qrapunun 
məcmu adi. iki böyük qrapa 
bölünür: asimmetrik (ADSL, 
ADSL
 Lite, RADSL, 
VDSL)
 və
 simmetrik 
(HDSL, HDSL2, 
IDSL, 
MSDSL, SDSL,
 
wDSL). 
Məlumatların 32 
Mbit/s 
sürətilə
 
qəbulunu 
və 1 
Mbit/s-yə
 
qədər 
ötürülməsini
 
təminedir.
ذ\
Xerox — İxtiraçı Chestor 
Carlson 
bu adı fikirləşəndə 
istəmişdir
 ki, söz 
«quru» 
mənasını
 əks 
etdirsin, çünki 
o
 zamanlar ancaq 
«yaş» 
surətçıxarma mövcud 
idi. 
«Xer»
 - yunan
 dilində quru 
mənasını
 daşıyır.
XHTML (Extensible
 
HTML) 
— Spesifikasiya. XHTML 
dili.
 W3C
 şirkəti 
tərəfindən 
işlənib
 hazırlanıb. XML-i 
web-səhifələrdə
 himayə 
etmək
 üçün istifadə 
olunur. 
Spesifikasiya 2000-ci
 ildə 
qəbul
 olunub.
Xmas-Tree Sort 
— Ağacvari 
növlərə
 ayırma.
XML (eXtensible Markup 
Language)
 — 
Ümumdünya 
İnternet konsorsiumu 
tərəfindən 
məsləhət 
görülmüş
 
genişlənən 
qeydiyyat (işarələmə) dili 
(eks-em-el
 kimi tələffüz 
olunur). 
Faktiki olaraq bu dil 
ümumi
 
sintaksis toplusunu 
təşkil edir. XML-in 
yaradılmasının
 məqsədi
-454-
455-

؛[؛؟■ر■;;■
I
informasiya vasitələrinin 
bir-biri
 ilə
 uyğunluğunun 
təmin olunması, 
proqramların
 
struktur 
məlumatlarını saxlanması və 
İnternet vasitəsilə 
ötürülməsi,
 ən əsası, daha 
ixtisaslaşmış
 qeydiyyat 
dillərinin (məsələn, 
XHTML) yaradılması idi.
Xmodem
—
 Xmodem 
protokolu. 
Fayllann
ottiriilməsinin
 yarıdupleks 
protokolu.
XVGAExtended Video 
Graphics
 
Array) — 
Genişləndirilmiş
 videoqrafik 
matrisa: videoadapter, 
XVGA
 
standart (1024x768 
nöqtəli, 256 
rəng ؟alarlı). 
Bax: 
SVGA
X-Y-Z
 Matrix- ü؟öl؟ülu 
cədvəl
٠
1
ذ;ا
٦'
٦
'
 
“
■■■■
 
'
٠٠٠٦٦٠٦٦٣٣٠٢
.»
--
أ
١
 
0
?
٠
.<
١
:؛
١h٦
;
s
'،؛؛؛
 
؛
٦٧
؛
ثً
لا:د
 
لرمبا
1
ع
285
؛-
 
27
 
إ
لا
؛
0
م
اًا
٦
ئ
2
 
ئ;?
لا..
348
-.
2
.?'؛(
 
ج?؛ا.
Qq
لار
٦
ي؛-
١
>إا؛..ر
səh.
 »3
-ؤ
اً
5
خ
'Ss
Tt
Vv
Ww.
4
داز
٠
ز
٠
'.ر
٦
 
١
لا
'
 
-دكا..'
0
،١
ه
 
.
١
l
١
؛
s
,'1; 
4
اً؛-،ج.'؛'-ي
٦.
4
 
■
ز
 
بدارأ
.
J
١
4K
................
 
- 
"
btifafh olnhan
 
ر
Xx
[Yyl
د
 .
٠
 ؛
؛"„-.
١
iıyya
؛
əd
'
'
6
?
-:ب
١
م?
 
ا؛.
٦
.
səh. 458-460
ذ
٦
يرب'?.-د؛
'1'4
■؛■
 
'
ريلج؛مملمك؛
ؤ؛
٠
را|
-
456
-
-457-

Y/C
 
— 
Parlaqlığı (luma, Y) və 
rəngliliyi
 
(chroma, C) 
ayrılmış
 olan
 videosiqnal.
Y/N
 (Yes/No) — Bəli/xeyr.
Y
١
 
—
 Bax: 
Luma
Y2K (Year 2000) — 2000-ci il. 
Bu abreviaturanı 
çox vaxt 
«2000-ci il xətası» 
adlandırılan
 
hadisəyə görə 
işlədirlər. Yeni
 minilliyə 
keçid zamanı bəzi 
köhnə 
kompüter
 və proqramlar 
tarixi
 
düzgün çevirə 
bilməmişdi.