Lyuis asoslariga ba’zi amino birikmalar (ammiak,
alifatik va aromatic aminlar, galogenid-ionlar,
piridin asoslari, xinolin asoslari va hokazolar), ketonlar yoki umumiy formulasi X
2
CO bo’lgan (X —
galogen atomi) birikmalar kiradi.
Lyuis kislotalariga misol qilib bir qator elementlarning galogenidlari (BF
3
, A1C1
3
, SiCl
4
va boshqalar), kumush, xrom, platina kabi hamda boshqa ionlarni — kompleks hosil qiluvchilarni
ko’rsatish mumkin. Bularning ba’zilari amaliy ahamiyatga egadir.
Kislota-asos nazariyasi doirasidagi reaksiyalar o’zining tez borishi, katalizator qo’llashni
talab qilmasligi va mahsulot unumining 100% ga qadar yetishi bilan ajralib turadi. Bunday reaksiyalar
kimyoviy analizda ko’p qo’llaniladi. Ayniqsa, suvsiz titriashda juda qo’l keladi.
Kislota-asos
nazariyasidan anorganik sintezda foydalanib, juda ko’plab yangi moddalar olingan. Ftorlashda
olinadigan
sintetik materiallar, biologic aktiv moddalar, tibbiyot uchun zarur dori-darmonlar va
boshqalar bunga misol bo’la oladi. Suyuq ammiakda olib boriluvchi
bir qancha reaksiyalar ham
kislota-asos reaksiyalaridan hisoblanadi. Boshqa yo’llar bilan olib bo’lmaydigan moddalar —
kremniy, tetramid, nitrozilamid, sulfamid va shu kabi boshqa muhim birikmalar shu yo’l bilan
olinganligi kislota-asos nazariyasining faqat nazariy ahamiyatga ega bo’lib qolmay, uning ulkan
amaliy istiqboli borligidan dalolat beradi.
Dostları ilə paylaş: