F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

2.2. Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish qonuniyatlari 
Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish qonuniyatlari iqtisodiyot bilan ma’lum 
hududlar o‘rtasidagi munosabatlarning obyektiv bog‘liqligini ifodalaydi. Bunday 
qonuniyatlar beshta bo‘lib, ular ishlab chiqarishni oqilona va samarali joylashtirish, 
mintaqalarda iqtisodiyotni oqilona ixtisoslashtirish, mintaqalar xo‘jaligini kompleks 
rivojlantirish, mintaqalar o‘rtasida oqilona hududiy mehnat taqsimoti, mintaqalar 
ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanish darajasini tenglashtirish qonuniyatlarini o‘z ichiga 
oladi. 
Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish prinsiplari obyektiv qonuniyatlarning 
ifodasi bo‘lib, ular davlat iqtisodiy siyosatida har tomonlama hisobga olinadi. Bu 
prinsiplar 4 ta bo‘lib, ular quyidagilardan iborat: ishlab chiqarishni xomashyo, 
yoqilg‘i, energiya manbalari va iste’mol rayonlariga Yaqinlashtirish: birinchi 
navbatda tabiiy resurslarning eng samarali turlarini o‘zlashtirish va ulardan kompleks 
foydalanish; ekologik vaziyatni sog‘lomlashtirish, tabiat muhofazasi bo‘yicha 
samarali tadbirlarni amalga oshirish; xalqaro mehnat taqsimoti afzalliklaridan 
foydalanish 
Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish omillaridan to‘g‘ri foydalanish 
iqtisodiyot samaradorligini oshirishga imkon beradi. Omillar xilma-xil bo‘lib, ular 
1
M. Sokol. Economic geography GY2164, 2790164 2011. Undergraduate study in Economics, Management, 
Finance and the Social Sciences 14-19 

---

14 
quyidagi uch guruhga bo‘linadi: tabiiy sharoit va resurslar, iqtisodiy sharoit va 
resurslar, ekologik sharoit va resurslar. 
Ishlab chiqarishni joylashtirish qonuniyatlari, prinsiplari, omillari xususiyatlari 
va talablariga mos yo‘nalishlarda mintaqaviy iqtisodiyotni rivojlantirish va hududiy 
tashkil etish uning samaradorligini oshirishga, aksincha, bu sohalardagi zid harakatlar 
samaradorligini pasaytirishga olib keladi