“Metodika” tushunchasini o’rganishdan avval uning negizini tahlil qilib ko’rsak. “Metod” o’zi nima?
“Metodika” tushunchasini o’rganishdan avval uning negizini tahlil qilib ko’rsak. “Metod” o’zi nima?
Metod (yun. metodos — bilish yoki tadqiqot yoʻli, nazariya, taʼlimot) — voqeylikni amaliy va nazariy egallash, oʻzlashtirish, oʻrganish, bilish uchun yoʻl -yoʻriqlar, usullar majmuasi, bilimlarni yaratish va asoslash usuli.
Pedagogik adabiyotlarda “Metod — ta’lim jarayonida taqdim etilayotgan amaliy va nazariy bilimlarni egallash, o‘zlashtirish, o‘rganish, bilish uchun xizmat qiladigan yo‘l-yo‘riqlar, usullar majmuyi”, deb ta’riflanadi.
O’qitish paydo bo’lgandan buyon bugungi kunga qadar ta’lim tizimida ro’y beradigan o’qituvchi va o’quvchilar o’rtasida muloqot (o’zaro ta’sir) ning hammasi bo’lib, uchta: passiv, faol va interfaol metodlar (metodik yondashuv) yuzaga keldi, ta’lim tizimida mustahkam o’rnashdi va o’quvchilarni o’qitish jarayonida keng tarqaldi. Har bir yondashuvlarning o’ziga xos xususiyatlari mavjud.
O’qitishning passiv metodi (passiv – o’quvchi o’qitishning “ob’yekti”, yaniy, faqat ko’ruvchi va eshituvchi sifatida qatnashadi).
O’qitishning markazida o’qituvchi turadi;
O’quvchilar orasida ko’rinmaydigan, passiv va yashirin musobaqa boradi;
Mashg’ulotlar moboynida o’quvchilar passiv rol o’ynaydi;
O’qitishning mohiyati – bilimni bir tomonlama (o’qituvchidan o’quvchiga) uzatishdan iborat.
O’qitishning faol metodi (faol – o’quvchi o’qitishning “subyekti” sifatida qatnashadi. Endi o’quvchilar sust tinglovchidan darsning faol ishtirokchisiga aylanadilar).
O’qitishning ushbu metodiga xos holatlar sifatida quydagilarni sanash mumkin:
O’qituvchi va o’quvchilar orasida muloqot mavjud;
O’quvchilar darsning faol va o’qituvchi bilan bir xil huquqdagi ishtirokchisi;
Dars avtoritar o’qitish stilidan faol demokratik stilga o’tadi.
