Farg‘ona politexnika instituti

1.3.Bog‘lovchilarning umumiy ishlab chiqarish texnologiyasini tanlash va asoslash
Qurilish gipsni ishlab chiqarish asosiy usullari uch jarayonga bo‘li-nadi: gipsli bog‘lovchilarni ishlab chiqarish texnologik jarayoni gips toshini maydalash (maydalash va tuyish) va issiqlik bilan ishlov berish (degidratatsiyalash) dan iborat.
Gips toshini issiqlik bilan ishlov berishdan oldin tuyish darajasi issiqlik apparatining turi bilan belgilanadi. Material bug‘ qozonlariga o‘lchami 400 mm gacha, aylanma pechlarga-10-35 mm, pishirish qozonlariga esa-kukun shaklida beriladi.
Gipsli bog‘lovchilar olishda qo‘llaniladigan texnologik sxemalar asosiy operatsiyalar turi va ketma-ketligi bilan bir-biridan farq qiladi. Eng keng tarqalgan texnologik sxemalarni quyidagicha ifodalash mumkin:

1. 
   Maydalash pishirish tuyish
   
2. 
   Maydalash pishirish tuyish quritish
   
3. 
   Maydalash pishirishquritish tuyish
   
4. 
   Maydalash tuyish  pishirish tuyish
   
5. 
   Maydalash tuyish  pishirish quritishtuyish
   
6. 
   Maydalash+ kuydirish tuyish
   
7. 
   Maydalash kuydirish + tuyish
   
8. 
   Maydalashbug‘lash tuyish
   

Dastlabki beshta sxema gipsli bog‘lovchilar ishlab chiqarishda gips pishirish qozon-lar deb ataladigan uskunadarda issiqlik bilan ishlov berishda qo‘llaniladi. Eng oddiy sxema 1, lekin uni faqat quruq xom ashyo quruq bo‘lganda qo‘llash mumkin. Agar xom ashyo namligi 1 % dan oshsa, uni tuyishdan oldin quritish kerak (2-sxema). Bu ikki operatsiyani bitta texnologik qurilmada birlashtirish maqsadga muvofiq (3-sxema). Mahsulot sifa-tini yaxshilash uchun pishirish qozonidan chiqayotgan yarim suvli gipsni ikkilamchi tuyish maqsadga muvofiqdir (4 va 5 sxemalari). 6-sxema aylanuvchi pechlarda yuqori haroratda pishadigan va past haroratda pishadigan gips bog‘lovchilar ishlab chiqarishda, 7-kombinatsiyalashgan sxema esa tuyish va kuydirish jarayonlari birgalikda bajarish qurilmalari-da ishlatiladi. 8 - sxema yarimgidratning α-modifikatsiyasi asosida yuqori mustahkamlikdagi gips olish uchun mo‘ljallangan. Issiqlik bilan ishlov berish uchun texnologik sxema va apparatlarning turini tanlash ishlab chiqarish ko‘lamiga, xom ashyoning xossalariga, chiqariladigan mahsulot sifatiga va boshqa omillarga bog‘liq.
Qabul qilinagan texnologik sxema quyidagi talablarga javob berishi kerak: ishlab chiqarishni uzluksizligi; texnologik va transport jihozlarining ixchamligi va sonini qisqartirishi; ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishni yaxlitligi va texnologik operatsiyalar ketma-ketligi va materiallarning harakat yo‘nalishini ko‘rsatuvchi strelkalar bilan aks ettirishi darkor.
Qurilish gipsining asosiy tarkibiy qismi CaSO₄·2H₂O gipsli tosh bo‘lib, u ekskavator yordamida karerda qazib olinadi va zavodga yo‘l va temir yo‘l orqali etkaziladi.
O‘lchami 500 mm va namligi 4% bo‘lgan gips tosh bo‘laklari qabul qiluvchi bunkerga to‘kiladi, ulardan yopiq omborga yuboriladi.
Xom ashyo bunkeridan gips toshi maydalash va saralash sexiga yuborilib, u erda maydalanadi va so‘ngra saralanadi.Juda yirik material bo‘lganligi uchun maydalash o‘rta quvvatli jag‘li maydalagichda amalga oshiriladi.

Ko‘p bosqichli maylashni qabul qilamiz, ya’ni ikki bosqich,chunki u bir bosqichliga sxemaga nisbatan tejamliroq bo‘lgani uchun amalda eng ko‘p qo‘llaniladi.

So‘ngra hosil bo‘lgan gips elash yo‘li bilan fraksiyalarga ajratiladi va keyingi kuydirish sexiga yuboriladi.

бункер

Қабул қилув-чи бункер

циклон

шнек


Шнек

бункер

Лотокли таъминлагич

кўмир бункери

бункер

бункер


Тарелкали таъминлагич

Тасмали конвеер

Тарелкали таъминлагич

таъминлагич

Тарелкали таъминлагич




Элева-тор

Элева-тор

Болғали
майдалагич

шарли тегирмон

Элеватор

Айланувчи печь

Элеватор


Тамғаловчи машина