Fəhlə peşələri və işlərin Vahid Tarif-İxtisas Sorğu Kitabçası (hissə 1)

54. Qaz və maye nəzarəti üzrə defektoskopçu
İşin xüsusiyyəti.
5-ci dərəcə
Məmulatların yığılmış vəziyyətdə germetikliyinə vibrostendlərdə, buxarla sınaq stendlərində, istilik vuran stendlərdə və i.a. sınaqdan əvvəl və sonra nəzarət. Son «qazla qovuşan yerlərə» nəzarət. Yoxlanılan məmulatlarda stend sınaqlarından, yaxud «qazla qovuşan yerdə» keçirilmiş sınaqlardan əvvəl və sonra ümumi qaz sıxlığı olmadığı aşkar edildikdən sonra lokal sızmaların axtarışı. Diffuz, kapillyar, məsaməli sızmaların və iynəvari süzmələrin dərəcələrə bölünməsi. Sınaq stendində vakuum nasoslarının müxtəlif qazlar üzrə sınaqdan keçirilməsi. Bütün tipli sızmaaxtarıcılarda, kütlə-spektrometrik analizatorlarda nasazlıqların aradan qaldırılması.
Bilməlidir: vəziyyətindən (təzyiqindən, boşalmasından, temperaturundan) asılı olaraq qazların mühüm xassələrini; obyektin təmizlənmə sürətini və nasosun işlədiyi zaman qaz axınının təzyiqini; boru kəmərinin müqavimətini və buraxıcılıq qabiliyyətini; vakuum texnikasının əsas tənliklərini; istilik-buxar tələlərinin, vakuum ölçülməsi üçün olan maqnit və elektrik boşaldılma cihazlarının quruluşunu; helium və haloid sızma-axtarıcılarda qovşaqların təyinatı və quruluşunu; aşağı və yüksək tezlikli generatorların dəyişən və daimi cərəyan gücləndiricilərinin, düzləndiricilərin və sabitləşdiricilərin prinsipial sxemlərini; elektrovakuum və qaz-boşaldıcı cihazların tiplərini və iş prinsipini.
Orta ixtisas təhsilə malik olmalıdır.
İş nümunələri.
1. İstilik - buxar, maqnit, elektrik boşaldıcı vakuummetrləri-sazlanma.
2. Spirala oxşar konstruksiyalar - qaz sıxlığı olmayan yerlərin axtarışı.
3. Sızmaaxtarıcılar - diffuziya sobalarının dərəcələrini yoxlamaq.
55. Qaz və maye nəzarəti üzrə defektoskopçu
İşin xüsusiyyəti.
6-cı dərəcə
Elektron aparatlarını tətbiq etməklə montaj və təmir şəraitində konstruksiyaların germetikliyinə nəzarət. Texniki sənədlərin tələblərinə müvafiq bütövlükdə konstruksiyada ümumi germetikliyi və onun qovşaqlarında seyrək defektli yerləri aşkar etmək üçün nəzarət üsulunun, aparatların və ləvazimatın seçilməsi. Yığılmış konstruksiyalarda aparılan nəzarətin nəticələrinə görə son rəyin verilməsi. Konstruksiyalarda sınaq zamanı aşkar edilmiş defektlərin həcminin sayca təhlili. Nəzarət metodikasının işlənilə hazırlanması üzrə eksperimental işlərin yerinə yetirilməsi. Alınmış işlərin nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi. Kütlə spektrometrik analizatorların elektron optikasının dəqiqləşdirilməsi. Germetikliyə nəzarət üsullarının metodoloji təminatı.
Bilməlidir:
qazların molekulyar-kinetik nəzəriyyəsinin elementlərini; «qaz» və «buxar» anlayışlarını, doymuş qazların təzyiqini; əsas qaz qanunlarını; qazların sızma rejimlərini; vakuumu almaq üçün olan nasosların quruluşunu və iş prinsiplərini; yoxlanılan məmulatların konstruksiya və texnoloji xüsusiyyətlərini; mayelərin fiziki xassələrini.
Orta ixtisas təhsilə malik olmalıdır.
İş nümunələri.
1. Boru taxtaları - seyrək defektli yerləri müəyyənləşdirmə və seyrək defektin həcminə qiymət verilmə.
2. Nəzarət obyekti - nəzarət üsulunu və onun rejimlərini seçmə.