Феъл сыз туркуми

yerlar isiy boshladi. Bu gaplardagi o'ynab-o'ynab – hol, chiqib – ergash 
gapning kesimi, isib – murakkab fe'lning asosiy qismi bo'lib, yetakchi fe'ldir. 
Ikkinchidan – b, (-ib) bilan yasalgan ravishdoshlar, shuningdek, -y (-a) bilan 
yasalgan ravishdoshlarning bo'lishsiz formasi o'zlariga tobe bo'lgan so'zlar bilan 
tarkibli hol sifatida, ravishdosh oborot sifatida gapning ajratilgan ikkinchi darajali 

---

28 
bo'lagi (ajratilgan hol) bo'ladi. Masalan: Formani ochdi, sezilar-sezilmas 
titragan qo'lida tutib, ko'nikmasidan ovozini odatdagidan balandroq qo'yib, 
asta vazmin o'qidi. (O.). Uchinchidan, bu ravishdosh tuslanib, aniqlik maylining 
asosan, o'tgan yoki kelasi zamon fe'lini hosil qiladi va gapda kesim vazifasini 
bajaradi. Masalan: kelibman, kelibsan, o'qibdi, o'qibsiz, ko'raman, ko'rasan, 
ko'radi kabi.
Tuslanmaydigan ravishdoshlarga –gach, (-kach, qach), -gani (-
kani, qani), - guncha (-quncha, -kuncha) qo'shimchalari bilan yasalgan 
ravishdoshlar kiradi. Masalan: o'qigach, tekkach, chiqqach, o'qigani, ekkani, 
tikkani, o'qiguncha, tekkuncha, chiqquncha kabilar. Bu guruhdagi 
ravishdoshlar tuslanmaydilar. Shunga ko'ra, odatda hol, ajratilgan ikkinchi 
darajali bo'lak (ajratilgan hol), ergash gapning kesimi vazifasini bajaradi. 
Masalan: Yaxshiligingizni o'lguncha unutmayman (H. H.). Kutubxonaga 
kitob olgani bordim. Bundagi o'lguncha, olgani so'zlari hol vazifasida 
qo'llangan.
-gach qo'shimchasi bilan yasalgan ravishdosh hol vazifasida kelmaydi. 
Yomg'ir tinib, bulutlar tarqagach, tiniq osmonda quyosh nurlari yana 
porladi. Bu gapda tarqalgach so'zi kesim vazifasida kelgan. Ravishdosh zamon 
ma'nosiga ko'ra, 3 ga bo'linadi:
1. 
O'tgan zamon ravishdoshi.
2. 
Hozirgi zamon ravishdoshi. 
3. 
Kelasi zamon ravishdoshi.