FəNNİn adi: ana dilinin təDRİSİ metodikasi


Gəl çıxaq seyrinə uca dağların



Yüklə 0,72 Mb.
səhifə74/116
tarix02.01.2022
ölçüsü0,72 Mb.
#37098
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   116
ANA-DİLNİN-TƏDRİSİ-METODDİKASI-İSMII-K-ƏZİMLİ-Ə-1

Gəl çıxaq seyrinə uca dağların,

Çəmən olan yerdə// xalça nə lazım?

Gözündən su içək buz bulaqların,

Lilpar olan yerdə // dolça nə lazım?

(H.Arif, “”Təbiət düşünür’’)

-- Məntiqi fasilə.

Bədii əsərin oxunması prosesində məntiqi fasilənin gözlənilməsi oxunun ifadəliliyinə, məzmunun şüurlu mənimsənilməsinə güclü təsir göstərir. Məntiqi fasilə mətindəki ayrı – ayrı sözlərin və cümlənin hissələrinin mənasından asılıdır. Cümlədəki ən mühüm sözlər məntiqi fasilə ilə ayrılır.

Hörmət etmək nənənə…

Qoy bir borc olsun sənə,

Babanın … tut sözünü

Sevdir ona özünü.

(M.Dilbazi “Böyüklərə hörmət et”)

M.Dilbazinin “Böyüklərə hörmət et” şerindən götürülmüş bu parçada nənənə və babana sözlərindən sonra fasilə etməkdə məqsəd şagirdlərin diqqətini ailədə nənə və babanın böyük olmalarına, onlar hörmət etməyin vacib olmasına yönəltməkdir.

Şagirdlərin fasiləyə düzgün riayət etməyə alışdırmaq üçün cümlənin mənaca sıx bağlı olan sözlər qruplarına (sintaqmlara) ayırmaq lazımdır. Oxu prosesində həmin sözlər qrupunun hər biri, bir söz kimi tələffüz olunur və asanlıqla bir – birindən ayrılır. Ə.Məmmədxanlının “Buz heykəl” hekayəsində götürülmüş bir cümlənin sözlərini belə qruplaşdırmaq olar: “İndi onun yarıçılpaq vücuduna // amansız qış gecəsi // başqa bir don biçir//, şaxtanın buz barmaqları // ona ulduzlu naxışlardan // zərif bir libas toxuyur... ”

Fasilə cümlədəki söz birləşməsinin, bütövlükdə cümlənin mənasını başa düşməyə kömək edir. S.Vəliyevin “Bir səhəng su” hekayəsində şagirdlər oxuyurlar. “Azacıq uzaqlaşmışdı ki, arxadan // güllə açıldı”. Arxadan sonrakı fasilə şagirdlərin diqqətini nə isə gözlənilməz hadisənin baş verəcəyinə yönəldir.


Yüklə 0,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   116




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin