Ferment preparatlarni ajratib olish usullari

---

 
144 
FERMENT PREPARATLARNI AJRATIB OLISH USULLARI. 
Mahammatqulov Shaxzod Baxtiyor o’g’li
1 
Jo’rayeva Zuhra Berkin qizi
2
Sobirova Muqaddas Botirovna
3 
1
Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy Unversiteti Jizzax filiali 
Biotexnologiya yo`nalishi talabasi 
2
Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy Unversiteti Jizzax filiali 
Biotexnologiya yo`nalishi talabasi
3
Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy Unversiteti Jizzax filiali 
Biotexnologiya kafedrasi biologiya fanlari nomzodi, PhD. 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada ferment va ferment preparatlari olish usullari 
haqida
 
bir qancha manbalardan foydalanilgan holda ma’lumotlar keltirilgan. 
Fermentlar lotincha (
fermentum
)- achitqi, tirik hujayralar tomonidan sintez bo’ladigan 
oqsil tabiatli molekulalar bo’lib ular har bir hujayrada bir necha yuzlab va har xil
vaziflarni bajaradi. Fermentlardan biologik katalizator sifatida odamlar turli xil 
sohadagi amaliy faoliyatlarida keng foydalanib kelishmoqda [1]
. 
Fermentlarning 
biosintezi genetik kod tomonidan nazorat qilinadi. Hujayrada fermentlar faolligini 
boshqarishda hujayra tarkibiy qismini tashkil etuvchi strukturalar-mitoxondriyalar, 
mikrosomalar va boshqalar katta rol oʻynaydi
.
Fermentlarni ajratish va tozalashda 
hozirgi kunda adsorbsiya usulidan keng foydalanilib kelinmoqda.
Kalit so’zlar:
Kommersiya
,genetik kod
, sentrafuga, ksiloza, mixotoksin, 
xromatografiya, benzoat.
Hujayra ichida va hujayra tashqarisiga chiqaradigan fermentlarni ajratib olish va 
ularni tozalashni dastlabki bosqichida juda ham katta farq mavjud bo’lib bunda 
biomassani kultural suyuqlikdagi metobolitlardan jumladan, hujayra tashqarisiga 
ajralib chiqadigan fermentlarni ajratish jarayoni unchalik murakkab emas. Bu usul 
sentrafuga, separator va ba’zan oddiy filtrlash (Zamburug’lar uchun) orqali ham amalga 
oshiriladi [4]. Bu jarayonda kimyoviy tarkibi bo’yicha xilma xil metabolitlar saqlovchi 
kultural suyuqlikni filtirati biomassadan ajratib olinadi. Odatda filtirat ajratiladigan 
fermentni, 80% ga yaqinroq bo’lgan faolligini saqlaydi va keyingi texnologik 
manipulyatsiyalarga tayyor eritma hisoblanadi. Hujayra ichidagi fermentlarni ajratib 
olish uchun biomassa kompenetlarni tozalash va dissterlangan suv yoki juda 
suyultirilgan bufer bilan bir necha maratoba yuvib tashlanadi. Hujayraning strukturasini 
buzib, ichidagi fermentlarni ajratib olish uchun har xil usullarda foydalaniladi [1]: