Fesil-12. indd

Resurs bolluğu və demokratiya. Resursların bolluğuna malik olan ölkələrdə 

korrupsiyanın yüksək səviyyəsi və dövlət institutlarının zəifliyi ölkənin siyasi 

sisteminə də neqativ təsir göstərir. Zənginlər təbii resurslara – xüsusən də neft 

və qaza malik olan ölkələr, demokratik siyasi sistemə malik olmağa bir o qədər 

də meylli deyillər. Ölkələr arasında aparılan tədqiqatların nəticələri göstərir ki,  

ölkədə təbii sərvətlər nə qədər çox olarsa, demokratik rejimin olması şansı bir o 

qədər də az olur

33

. Neft sərvətlərinə sərbəst daxilolma ölkə başçısına müxalifəti 

müvəffəqiyyətlə “yatırtmağa” və ya ələ almağa və bununla da seçki rəqabətinin 

gedişatında hakimiyyəti itirmək təhlükəsindən qaçmağa imkan verir

34

.

Tədqiqatçıların fikrincə, neft sərvətlərinin bolluğu və demokratikləşdirmə 

sahəsində müvəffəqiyyətin yoxluğu arasında asılılıq neftçıxarma ölkələrinin üç 

özəl xüsusiyyəti ilə izah olunur. Birincisi, hökumətlər öz siyasi hakimiyyətlərini 

vergi yığmaq hüququna dəyişmək kimi ehtiyacları hiss etmirlər; belə ki, onlar 

başqa mənbələrdən gəlirlər əldə edə bilərlər. İkincisi, onlar siyasi hakimiyyət 

üçün  təhlükə  və  təhdid  mənbəyi  sayılan  qüvvələrin  yatırılması  üçün  istifadə 

edilən güc aparatını maliyyələşdirə bilərlər. Və nəhayət, üçüncüsü, bu dövlətlərin 

vətəndaşları, sənayeləşdirmənin milli sənayenin inkişaf etdiyi ölkələrdə qanuna-

uyğun  şəkildə  demokratikləşdirmə  uğrunda  mübarizəyə  gətirib  çıxaran  köklü 

dəyişikliklərin aparılması effektlərinin təsirinə daha az meylli olurlar

35

.