Firmanin (MÜƏSSİSƏNİN) İQTİsadiyyati fənni üzrə MÜhaziRƏLƏr müəllim: Rəhimova Gülsabah Vahid qızı

 
 
Burada, N- amortizasiya norması, faizlə; 
F-əsas fondun ilkin dəyəri, man.; 
L-əsas fondun ləğv olunma dəyəri, man.; 
T-əsas fondun faydalı istifadə müddəti, il. 
Hazırda qruplar üzrə illik amortizasiya normaları aşağıdakı kimi müəyyən 
edilir: 
- binalar, tikililər və qurğular-7%-dək; 
- maşın, avadanlıq və hesablama texnikası-25%-dək; 
- nəqliyyat vasitələri-25%-dək; 
- iş heyvanları-20%-dək. 
4. İstehsal firması və ya müəssisənin iqtisadi inkişafına və onun maddi-texniki 
bazasının möhkəmləndirilməsinə əsas fondların yalnız geniş təkrar istehsalı ilə 
deyil, həm də mövcud əsas fondlardan istifadə səmərəliliyini yüksəltməklə nail 
olmaq mümkündür. İstehsal əsas fondlarından istifadə edilməsinin səmərəliliyi bir 
sıra göstəricilərlə xarakterizə olunur. Bu göstəricilər ümumləşdirici (iqtisadi) və 
xüsusi (texniki və texniki-iqtisadi) göstəricilərə bölünür. Firmaların iqtisadi 
göstəriciləri bir çox texniki-təşkilati və iqtisadi amillərdən asılıdır və əsas 
fondlardan istifadənin son nəticəsini xarakterizə edir. Buraya fondverimi və 
fondtutumu göstəriciləri aid olunur. 
Firma üzrə fondverimi həcm göstəricilərindən birinin-əmtəəlik, ümumi və ya 
xaluis məhsulun istehsal əsas fondlarının orta illik dəyərinə nisbəti kimi müəyyən 
edilir və bu, əsas fondların bir manatına düşən məhsul buraxılışını özündə əks 
etdirir. Fondverimi nə qədər yüksək olarsa, əsas fonlardan bir o qədər yaxşı istifadə 
olunar. Fondverimi (F
v
) göstəricisi aşağıdakı düsturla hesablanır: 

---

F
v
=V/F
əs 
Burada, V-il ərzində istehsal edilən məhsulun dəyəri, manatla; 
F
əs
-istehsal əsas fondlarının orta illik dəyəri, manatla. 
İstehsal əsas fondlarının orta illik dəyəri onların ilin əvvəlinə və axırına olan 
dəyərlərinin yarısı kimi müəyyən edilir.
Fondveriminin əksi olan göstərici fondtutumu adlanır və buraxılan məhsulun 
hər manatına düşən istehsal əsas fondlarının (dəyərə görə) miqdarından ibarətdir. 
Fondtutumu aşağıdakı kimi hesablanır: