Фирузя мяммядли

Firuzə Məmmədli 
214 
maq lazımdır, hər cür zərərli vərdişlərdən. «Şıltağına» «küsüb-
barışmağna» səbrlə dözmək lazımdır. O gedəcək, qayıdacaq, 
yenə sizinlə olacaq... 
Sonda ustadım Ələkbər Salahzadənin əziz xatirəsinə daha 
bir şeir təqdim etmək istərdim: 
***
 
 
Şəklini gördüm 
qəzetdə, 
qara haşiyədə –
adını, 
haşiyəni parçalayıb 
çıxmaq istəyirdi 
adın. 
Adının qəlbində 
haqsızlıqlara etiraz 
şişib dağılırdı 
sətir-sətir, 
misra-misra. 
Ölüm rekviyemi idi 
şəklin. 
Amma ölümə 
etiraz idi 
pencəyinin
hələ də 
nəfəs alan 
çiyinləri. 
Şəklin 
ölümə etiraz idi 
duruşun, 
baxışın, 
gözlərində qıyılmış 

---

Seçilmiş əsərləri X 
215 
təbəssümün, 
dodaqların arasında 
bərk-bərk sıxdığın 
sözlərinlə. 
Desənə 
o sözləri, 
desənə… 
Sıxılmış dodaqlarını 
partlada bilmədi 
o sözlər, 
ürəyini partlatdı. 
Çıxdın 
qəlbinə yığdığın, 
haçansa 
deyəcəyini vəd etdiyin 
o sözlərin 
içindən 
ölümünlə. 
Şair 
gərək belə ölə, 
eləmi?!. 
 
«Qobustan» jurnalı, 2014 
 

---

Firuzə Məmmədli 
216 
 
 
ĠKĠ OD ARASINDA 
ÖMR EDƏN TARĠXĠMĠZ
 
“Ədəbiyyat qəzeti”ndə gedən “Alp ər Tonqa” adlı məqa-
ləni böyük maraq, diqqət və həvəslə oxudum. Doğrudan da əc-
dadlarımızın və torpaqlarımızın tarixi vaxt, zaman burulğanları 
içərisində necə xaosa çevrilibsə, bu gün bu pırtlaşıq düşmüş 
kələfi açmaq az qala müşkülə çevrilmişdir. Məqaləni oxuduqca 
tariximizin xaos içərisindən – haradansa uzaqlardan, lap uzaq-
lardan gələn hünər və zəfər səsləri qulaqlarımda səslənirdi. 
Mənə belə gəlir ki, qəlbində yurd-yuva məhəbbəti, ulularının 
nəsil-nəsil əkildiyi torpaq yanğısı, əslə-kökə bağlılığı olan hər 
bir kəs belə axtarışların izinə düşüb həqiqəti üzə çıxarmaq, tək-
cə çıxarmaq yox, tarixi ələk-vələk edib haqq olanı öz taxtında 
oturtmaq əzmindən kənarda qalmamalıdır.
Məqaləni oxuduqca türkün dünyanın əvvəlindən gələn
“Ur!” nidasını eşidir, zəfər çalan orduların qələbə bayraqlarını 
dalğalandıran təbil səsləri qulağında gurlayır, iftixar hissindən 
köksün qabarır, bununla belə, şüuraltı olaraq içini-içalatını 
göynədən suallar qarşısında acizliyini duyub göynəyirsən: Keç-
mişimizi, tariximizi, izimizi-tozumuzu yer üzündən silib-atma-
ğa cəhd göstərənlər kimlər idi axı? Tarix boyu bizi özümüzdən 
uzaqlara tullayaraq öz yerimizdə, yurdumuzda bizə “Gəlmə” 
adı qoymaq hansı xəbis niyyətlərdən doğub-törəyirmiş?! Bütün 
bu nəhənglikdə tarixin gedişini bizim inkarımıza necə isti-
qamətləndirə bilmişlər?
Demək, bəhs açmaq istədiyim mətləblərdən biri də “Alp 
ər Tonqa” adındakı “Tonqa” sözü ilə bağlıdır. Bu ad dilimiz-
dəki bəzi sözləri yadıma saldı: “Tonqal”, “donqar”, “döngə”, 
“Təngə (altı)” və s. 
Məqalə düşündürücü məzmunu, tarixə real baxışı, radikal 
münasibəti ilə məni bir oxucu olaraq, fəth etdi: Yadıma böyük 

---